İŞ HACMİ DARALMASI
Üretim olgusunun yavaşladığı, tüketimin ise hız kazandığı Doğu Anadolu Bölgesi ve Erzurum’da ticaret sektörü ciddi sorunlar yaşıyor. Erzurum kent merkezinde kamu çalışanları ve öğrencilere yönelik olarak ticaret yapan esnaf, Türkiye’nin hemen her ilinde üniversite açılması ve A:Ü’ye dışardan gelen öğrenci sayısındaki düşüşle birlikte iş hacmini daraltıyor.
OCAK 2009 VERİLERİ
Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı 2009 yılı Ocak dönemi Faal Vergi Mükellefleri sonuçlarını açıkladı. Verilere göre, Erzurum’da 10 bin 156 Gelir Vergisi, 12 bin 107 Gelir Stopaj Vergisi, 2 bin 180 Gayri Menkul Sermaye İradı, 8 bin 996 Basit usulde Vergilendirilen Gelir Vergisi, 2 bin 721 Kurumlar Vergisi, 12 bin 679 KDV Faal mükellefi bulunuyor.
MÜKELLEF AZALMASI
2008 yılının Aralık ayına göre, Erzurum’da Gelir Stopaj Vergisi’nde yüzde 3.62, Kurumlar Vergisi’nde ise yüzde 0.14 oranında faal mükellef sayısı artışı kaydedilirken, GMSİ’de yüzde 0.68, Gelir Vergisi’nde yüzde 0.47, Basit usulde Vergilendirilen Gelir Vergisi’nde yüzde 0.49 oranında düşüş görüldü.
FAAL MÜKELLEF SAYISI
Ocak’ta Faal Mükellef sayısı Gelir Stopaj Vergisi’nde 11 bin 683’ten 12 bin 107’ye, Kurumlar Vergisi’nde ise 2 bin 717’den 2 bin 721’e yükselirken, GMSİ’de 2 bin 195’ten 2 bin 180’e, KDV’de 12 bin 688’den 12 bin 679’a, Basit Usulde Vergilendirilen Gelir Vergisi’nde 9 bin 41’den 8 bin 996’ya geriledi.
BİR YILLIK DEĞİŞİM ORANI
2008 yılının ocak ayına göre, 2009 yılının Ocak’ında Gelir Vergisi’nde yüzde 2.53, GMSİ’de yüzde 7.86, Basit Usulde Vergilendirilen Gelir Vergisi’nde yüzde 0.70, KDV’de yüzde 1.69 oranında mükellef sayısı düşüşü kaydedildi. İki dönem arasında Kurumlar Vergisi’nde yüzde 1.34, Gelir Stopaj Vergisi’nde ise yüzde 10.77’lik artış görüldü.
DÜŞÜŞ SÜRECİ
Bir yıllık süreçte, Faal Vergi mükellefi sayısı Gelir Vergisi’nde 10 bin 420’den 10 bin 156’ya, Gayrimenkul Sermaye İradında 2 bin 366’dan 2 bin 180’e, Basit Usulde Vergilendirilen Gelir Vergisi’nde 9 bin 60’dan 8 bin 996’ya, KDV’de 12 bin 897’den 12 bin 679’a geriledi. İki dönem arasında faal mükellef sayısı Gelir Stopaj’da 10 bin 929’dan 12 bin 107’ye, Kurumla7da ise 2 bin 685’ten 2 bin 721’e yükseldi.
DİKKAT ÇEKEN GELİŞME
Kurumlar, Gelir ve Basit usulde Vergilendirilen gelir Vergisi mükelleflerinden oluşan “faal Vergi Mükellefi” sayısında önemli gelişme yaşandı. Erzurum’da aktif vergi mükellefi sayısı 2008 yılının ocak ayına göre yüzde 1.31, 2008 aralık ayına göre ise yüzde 0.40 oranında düştü. Erzurum’da 2008 Ocak’ında 22 bin 165, aralık ayında 21 bin 962 faal vergi mükellefi kayıtlıydı. Verilere göre, Ocak 2009 itibarıyla ilde 21 bin 873 faal vergi mükellefi bulunuyor.
BÖLGENİN DURUMU
Maliye Bakanlığı verilerinden yapılan hesaplamalara göre Doğu Anadolu Bölgesinde aktif vergi mükellefi sayısı 2009 yılı ocak ayı itibariyle bir önceki döneme göre yüzde 0. 41 oranında gerileyerek 152 bin 542 olarak gerçekleşti. Bölgede 2008 yılı aralık ayında 153 bin 77 aktif vergi mükellefi bulunuyordu.
BÖLGE AKTİF MÜKELLEF SAYISI
Gelir idaresi Başkanlığı Türkiye’de Ocak 2009’da 3 milyon 77 bin 347 aktif vergi mükellefi olduğunu açıkladı. Buna göre Doğu Anadolu bölgesinin ülke toplamındaki aktif vergi mükellefi payı yüzde 4.95, Erzurum’un payı ise yüzde 0.71 olarak kaydedildi. Erzurum’un bölge toplamındaki aktif vergi mükellefi payı da yüzde 14.73’e geriledi.
BÖLGESEL DAĞILIM
Doğu Anadolu Bölgesi’nde 66 bin 882 Gelir Vergisi Faal Mükellefi bulunuyor. Gelir Vergisi faal mükellef sayısı bakımından bölgenin Türkiye payı yüzde 3.94, Erzurum’unki ise yüzde 0.59 olarak belirlendi. Erzurum’un Gelir Vergisi mükellef sayısı bölge toplamında yüzde 15.18’lik oran oluşturdu. Bölgede Gelir Vergisi Faal mükellef sayısı iller sıralamasında Malatya ilk sırada yer alırken, Erzurum ikinci, Van üçüncü oldu.
ÜLKE TOPLAMINDAKİ PAY
Basit Usulde Vergilendirilen Gelir Vergisi Faal Mükellefi Bölge toplamı ülke toplamı içinde yüzde 9.15’lik pay edinirken, Erzurum’un ülke toplamındaki pay oranı yüzde 1.21 olarak gerçekleşti. Erzurum’un doğu Anadolu Bölgesi içindeki payı yüzde 13.26 oldu. 67 bin 813 Basit Usulde Vergilendirilen Gelir Vergisi Faal Mükellefinin bulunduğu Doğu’da Van 13 bin mükellefiyle ilk sırada yer aldı. Bu ili Malatya ve Erzurum izledi.
GERİLEME DÖNEMİ
Doğu Anadolu Bölgesi ve Erzurum’un Kurumlar Vergisi Faal Vergi mükellef sayısı ülke payı 2008 yılı Ocak ayına göre Ocak 2009’da gerileme gösterdi. Ülke toplamında bölgenin payı yüzde 2.78, Erzurum payı ise yüzde 042 olarak açıklandı. Erzurum’un bölge içindeki payı ise yüzde 15.42 oldu. Bölge illeri sıralamasında Kurumlar Vergisi Faal Vergi Mükellefi sayısında ilk sırada Malatya bulunurken, Bu ili 2 bin 885 mükellefiyle Van izledi. Erzurum sıralamada üçüncü oldu.
Doğu Anadolu Bölgesi İlleri Gelir Vergisi Aktif Mükellef Sayısı Dağılımı (Ocak 2009)
İL 2008 2009
ERZURUM 10.204 10.156
AĞRI 4.168 4.173
BİNGÖL 1.894 1.858
BİTLİS 2.935 2.945
ELAZIĞ 8.666 8.607
ERZİNCAN 3.592 3.586
HAKKARİ 1.675 1.667
KARS 3.579 3.561
MUŞ 2.751 2.753
MALATYA 11.829 11.711
TUNCELİ 1.032 1.028
VAN 10.028 10.012
ARDAHAN 1.285 1.267
IĞDIR 3.586 3.558
BÖLGE 67.224 66.882
TOPLAM 1.701.865 1.696.627
Doğu Anadolu Bölgesi İlleri Basit Usulde Vergilendirilen Gelir Vergisi Faal Mükellef Sayısı Dağılımı( Ocak 2009)
İL 2008 2009
AĞRI 5.000 4.998
BİNGÖL 2.468 2.449
BİTLİS 3.225 3.201
ELAZIĞ 6.732 6.689
ERZİNCAN 2.935 2.913
ERZURUM 9.041 8.996
HAKKARİ 2.749 2.772
KARS 4.015 4.031
MALATYA 9.955 9.894
MUŞ 3.338 3.339
TUNCELİ 1.275 1.264
VAN 13.464 13.461
ARDAHAN 1.474 1.473
IĞDIR 2.345 2.333
BÖLGE 68.016 67.813
TOPLAM 744.188 740.862
Doğu Anadolu Bölgesi İlleri Kurumlar Vergisi Faal Mükellef Sayısı Dağılımı ( Ocak 2009)
İL 2008 2009
AĞRI 1.061 1.063
BİNGÖL 957 952
BİTLİS 757 760
ELAZIĞ 2.423 2.435
ERZİNCAN 747 750
ERZURUM 2.717 2.721
HAKKARİ 605 613
KARS 818 823
MALATYA 2.941 2.940
MUŞ 820 824
TUNCELİ 204 203
VAN 2.898 2.885
ARDAHAN 183 181
IĞDIR 706 697
BÖLGE 17.837 17.847
TOPLAM 640.679 639.858