ERZURUM BÖLGE ÜÇÜNCÜSÜ
Nüfusa oranla kişi başına en fazla harcamanın yapıldığı illerin başında, 3 bin 179 TL ile Tunceli gelirken, 2 bin 518 TL ile Hakkari ikinci, bin 543 TL ile Erzurum da üçüncü oldu.
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) doğrultusunda elde edilen nüfus rakamlarına göre, 2008 yılında 774 bin 967 kişilik nüfusa sahip olan Erzurum’da, toplam 381 milyon 531 bin TL tutarında bütçe geliri elde edildi. Toplam bütçe harcamalarının 1 milyar 577 milyon 637 bin TL olduğu Erzurum’da, her bir kişinin meydana getirdiği ortalama bütçe geliri ise, 492 TL şeklinde gerçekleşti.
İLDE KİŞİ BAŞINA DÜŞEN KAMU HARCAMASI
Oluşturduğu bütçe geliri hesaba katılmadan, Erzurum’da yaşayan her bir kişi için devlet tarafından yapılan bütçe harcaması 2 bin 36 TL olurken, gelirden arındırıldığında ise, devletin, Erzurum’da yaşayan her bir Erzurumlu için bin 543 TL’lik harcama yaptığı ortaya çıktı.
GELİR GİDER UÇURUMU
Devletin, “kişi başına en fazla bütçe harcaması” yaptığı iller sıralamasında Erzurum’un 3’üncü olması, il ekonomisindeki gerilemeyi de gözler önüne serdi. Bir yıl içerisinde yapılan bütçe harcaması toplamının; 1 milyar 577 milyon 637 bin TL olduğu Erzurum’da, elde edilen bütçe gelirinin ise sadece 381 milyon 531 bin TL ile sınırlı kalması, alt gelir gruplarıyla, hiç geliri olmayan grupların sayısındaki fazlalığı da ortaya koydu.
EĞİTİM VE SAĞLIK YATIRIMLARI
Devletin, Erzurum’a yaptığı bütçe harcamalarında aslan payını her yıl olduğu gibi, 2008 yılında da, personel giderleri aldı. Sadece çalışanların maaşları için yapılan harcamanın 705 milyon 230 bin 661 TL olduğu ilde, 521 milyon 841 bin TL de, mal ve hizmet alımları için kullanıldı. İçerisinde hiç geliri bulunmayan Yeşil Kart sahiplerinin de bulunduğu gruplar için yapılan sağlık harcaması, 2008 yılında 90 milyon 99 bin 395 TL’ye tekabül ederken, devletin, sosyal yardımlaşma fonunca dağıttığı ayni ve nakdi yardım tutarları ise, bu harcama kalemlerinin dışında kaldı.
ÜRETEN AZALDIKÇA, KİŞİ BAŞINA BÜTÇE HARCAMASI ARTIYOR
Uzmanlar, kişi başına en fazla bütçe harcamasının yapıldığı iller sıralamasında Erzurum’un 3’üncü sırada yer alıyor oluşunun, kentteki ekonomik yapının güçsüzlüğünü gösterdiğini dile getirdiler. Ekonomik yapı zayıfladıkça, kişi başına yapılan harcamanın da artacağına dikkati çeken konu ile ilgililer, bütçe açığından kaynaklanan bu durumun, Erzurum’daki katma değer üretiminin de zayıf düştüğünün bir göstergesi olduğunu kaydettiler.
TÜKETİM EKONOMİSİNİN SONUÇLARI
Kişi başına yapılan bütçe harcamasının artmasında, sermaye göçünün önemli bir yere sahip olduğunu vurgulayan uzmanlar, “Üreten ve gelir elde eden kesim, bölgeden sürekli göç ediyor. Bu oran yükseldikçe, katma değer üretmeyen ve gelir elde edemeyen gruplar çoğalıyor. Bu döngü içerisinde kişi başına yapılan bütçe harcamaları ise artışa geçiyor” dediler.