‘Menderes Erzurum’un hemşehrisidir’

Erzurum Teknik Üniversitesi Tarih Bölümü Başkanı Doç. Dr. Murat Küçükuğurlu, 1950-1960 yılları arasında ülke yönetiminde yer alarak milletin kalbinde kıymetli bir yere sahip olmuş ve 1960 darbesi sonrası idam edilmiş Adnan Menderes’in Erzurum’un fahri hemşehrisi olduğunu belirtti.

Adnan Menderes’in Erzurum’a bakışı ve Erzurum Belediyesinin Menderes’e takdim ettiği “Fahri Hemşehrilik Unvanı” ve “Fahri Belediye Başkanlığı Beraatı’nı” da dile getiren Küçükuğurlu, “1950-60 yılları arasında iktidar olan Demokrat Parti Genel Başkanı ve Türkiye’nin unutulmaz Başbakanlarından biri olan Demokrasi Şehidi Adnan Menderes, bu yıllar arasında Erzurum’a özel bir önem vermiştir. Araştırmalarımız neticesinde tespit ettiğimiz kadarıyla Menderes’in Erzurum’a ilk gelişi 2 Ekim 1950 tarihlidir. Bu seyahati sırasında verdiği nutuk, iktidara geldikten sonraki ilk nutuk olma özelliğini de taşımaktadır. Menderes bu seyahatine, 1950 seçimlerinde Erzurum’dan almış olduğu yüksek oy oranına bir nevi teşekkür ziyareti olarak bakmak mümkündür. Zira bu seçimlerde Türkiye genelinde yüzde 54’e yakın oy alan DP, Erzurum’daki oyların yüzde 64’ünü elde etmişti. Menderes, iktidarı döneminde Erzurum’ büyük yatırımlar yaptı. Atatürk Üniversitesi, Tortum Elektrik Santrali ve Şeker Fabrikası bunlardan en önemlileridir” dedi.

MENDERES’İN ERZURUM’A BAKIŞI

Menderes’in Erzurum’la ilgili düşünce ve söylemlerinden de bahseden Küçükuğurlu, sözlerine şöyle devam etti; “Menderes’in Erzurum’a ne kadar önem atfettiğini, 1955 yılında dönemin Erzurum milletvekillerinden Rahmetli Rıfkı Salim Burçak’la, Atatürk Üniversitesi’nin Erzurum’da kurulmasıyla ilgili yaptığı bir görüşmeden anlamak mümkündür. Burçak, anılarında bu görüşmeyi şöyle aktarmaktadır:“Ben, üniversitenin Erzurum’da kurulacağı yolundaki müjdeyi, bizzat Başbakan’ın ağzından işittiğim zaman, ömrümün en mutlu günlerinden birini yaşamıştım. Başbakan Menderes, 1955 yılı Şubatının başlarında İstanbul’da idi. Kendisiyle bir mesele hakkında görüşmek için randevu aldık. Milletvekili arkadaşlarımdan Rıza Topçuoğlu ve Sabri Erduman da bana katıldılar…

Başbakan’ı 7 Şubat 1955 Pazartesi günü 18.30’da Park Oteli’ndeki odasında ziyaret ettim. Yalnızdı. Beni her zamanki nezaketi ve samimiyeti ile karşıladı…Kendisini sevgi ve saygı dolu duygular içerisinde bir süre zevkle dinledikten sonra, sözü “Büyük ve kuvvetli Türkiye’yi hazırlayacak meselelerden biri olan Atatürk Üniversitesi’ne getirdim. Sohbetimiz bir süre bu konu üzerinde devam etti.

Başbakan Atatürk Üniversitesi ile ilgili olarak bana şunları söyledi: “Rıfkı Bey, ben Erzurum’u çok severim. İktidarda ilk defa nutkumu orada verdim. 2 Mayıs’tan önce seçim kampanyasını yine orada açtım; bana uğur getirdi. Erzurum’u öylesine severim ki, bağrıma basıp öpesim gelir. Oraya her şeyi yapacağız. Üniversiteyi de Erzurum’da kuracağız. Benim kararım budur: şimdi birer birer Bakanların muvafakatini alıyorum; Cumhurbaşkanını da ikna ederiz.” (Rıfkı Salim Burçak, On Yılın Anıları).”

ADNAN MENDERES’E BERAATİN VERİLİŞİ VE İPTAL EDİLİŞİ

Küçükuğurlu, Menderes’e verilen Fahri Hemşehrilik ve Fahri Belediye reisliği unvan ve beraatleri için ise sözlerine şöyle devam etti:“Menderes’in özellikle Atatürk Üniversitesi’nin Erzurum’da kurulması yolundaki desteği ve yıllardan beri düşünülen fakat bir türlü gerçekleştirilemeyen Tortum Elektrik Santrali konusundaki çabaları, Erzurum Belediyesi’ni harekete geçirmiş ve Dr. Edip Somunoğlu’nun belediye başkanlığı döneminde, kendisine fahri Erzurum hemşeriliği ve belediye reisliği unvanı verilmesi kararlaştırılmıştır. Yine arşiv belgelerine göre, Menderes’e verilen bu beratlar, 1960 Darbesi’nden sonra atamayla işbaşına getirilen Erzurum Belediyesi’nin yeni başkanı ve atanmış şube müdürlerinden oluşan meclisi tarafından geri alınmıştır. Bununla ilgili 15 Temmuz 1960 tarihli ve 307 sayılı karar metni elimizdedir.”

MENDERES’İ YENİDEN KAZANALIM

Murat Küçükuğurlu, Erzurum Büyükşehir Belediyesine konu üzerinde hassasiyet ile durulabileceği ve Büyükşehir Meclisi tarafından iade-i itibar yapılabileceği hakkında öneride bulunarak şunları dile getirdi.“Buradan Erzurum Büyükşehir Belediyesi Başkanı Sayın Mehmet Sekmen ve belediye meclisine çağrımız, Rahmetli Menderes’e 1957 yılında verilen, 1960’ta geri alınan fahri hemşehrilik ve fahri belediye başkanlık beratlarının yeniden verilmesi ve böylece bir nevi iade-i itibar yapılması yönünde olacaktır. Darbenin yıl dönümü olan 27 Mayıs tarihinin esas alınarak bu belgelerin sunumu daha da bir anlamlı olacaktır.”