Kars'ta TAR-ET Sözleşmeli Besicilik Projesi konulu toplantı yapıldı. Et Balık Kurumu Genel Müdürü Bekir Ulubaş ve Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği Genel Müdürü Bedrettin Yıldırım'ın da katıldığı toplantıda Karslılar, et kombinası istedi.
TAR-ET ZİRVESİ
İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Konferans Salonu'ndaki toplantıya AK Parti Kars Milletvekilleri Zeki Karabayır ile Mahmut Esat Güven, Et Balık Kurumu (EBK) Genel Müdürü Bekir Ulubaş, Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği Genel Müdürü Bedrettin Yıldırım, İl Tarım Müdürü Yusuf Yurdalan, Ticaret Borsası Başkanı İsmet Çelik, Kars-Ardahan bölgesi kooperatif yetkilileri ve çok sayıda besici katıldı.
DESTEKLEME ÖDEMESİ
Toplantıda, Et Balık Kurumu'nda canlı hayvan kesiminde karkas olarak kilogramının
9.5 TL'den kesim yapıldığı, TAR-ET Sözleşmeli Besicilik Projesi kapsamında ise kesilen karkas için her kilogram başına Tarım veKöyişleri Bakanlığı tarafından ek olarak 1.5 TL destekleme ödemesi yapılacağı açıklandı. Projeden faydalanmak isteyen besicilerin en yakın
Tarım Kredi Kooperatifi'ne sadece bir dilekçe ile başvurmalarının yeterli olduğunun vurgulandığı toplantıda, besicilerin nelere dikkat etmeleri konusu üzerinde duruldu.
Et Balık Kurumu Genel Müdürü Bekir Ulubaş, EBK'nın işletmelerinin 1990'lı yıllara kadar açılmaya devam ettiğini ama 1990'lü yılların üzerinde kitlerin özelleştirmesiyle ilgili devletin aldığı kararlar içinde EBK'nın da olduğunu söyledi.
EBKLARIN ÖZELLEŞTİRİLMESİ
EBK'nın özelleştirilmesinin kademeli olması veya ertelenmesi gerektiğini savunduğunu fakat alınan karara saygı duyduğunu da belirten Ulubaş, "Et Balık Kurumu 1952 yılında kuruldu ve 1953 yılında ilk kombina Erzurum'da açıldı. Sebebi ise Türkiye'de en fazla hayvan varlığına sahip olan ildi. Şuanda bile 500 bin civarında büyük baş hayvan var. Ondan sonra en çok büyük büyükbaş hayvanı olan ilimiz ise Kars'tır. EBK'nın özelleştirmeye alınmasıyla beraber bir kısım işletmelerimiz özelleştirildi. Kars'ta da olduğu gibi satıldı" dedi.
"ET KOMBİNALARININ SATILMASI HAYVANCILIĞI ETKİLEDİ"
Et kombinalarının satılmasıyla hayvancılığın olumsuz yönde etkilendiğine dikkat çeken Ulubaş, "Arzu ederdim ki bu satılan yerler şimdi gayesine uygun kullanılıyor olsaydı. Çok az sayıda ki gayesine uygun olarak kullanılıyor. Bundan hayvancılığımız çok etkilendi. Yöre
hayvancılığı etkilendi. Çiftçi sürdürülebilir pazarını kaybetti. Özel sektör bazı yörelerimizde daha yeteri kadar teknoloji taşıyamamış, süreklide pazar olamamıştır. Devletin kurumları da özelleştirmeye alınınca çiftçi ve besici sürekli pazarını kaybetti. 27 işletme devredildi. Kalan işletmeleri de Erzurum, Ağrı, Bingöl, Van, Diyarbakır, Adana, Ankara ve Sakarya işletmeleridir. İyi ki bunlar özelleştirilmemiş. Ben bunu Genel Müdür olduğum için
söylemiyorum. 2000'li yıllara gelindiğinde özel sektörün sıkıntısı olan yerlerde yeterli pazar bulamayan çiftçi, dolu olan ahırlarının doluluk oranını aşağıya çekmeye başladı. Sürekli pazar bulamadığı için hayvancılık etkilendi. 2005 yılına gelindiğinde sayın Başbakanımız
bilhassa bu yörelere yaptığı ziyaretlerde Ticaret Odası Başkanları, Ticaret Borsası Başkanları, bizzat besiciler ve halk kendisine özelleştirilmeyen EBK işletmelerinin özelleştirilmeden çıkartılıp Tarım Bakanlığı'na bağlanması talebinde bulundu. Bu sahayı çok iyi bilen sayın Başbakanımız talimatlarıyla 2005 yılının Haziran ayından itibaren EBK'ların özelleştirmeden çıkarılmasını emretti ve EBK özelleştirilmeden çıkartılarak Tarım Bakanlığı'na Genel Müdürlük olarak kit olarak bağlandı" diye konuştu.
"AHIRLARINIZI DOLDURUN"
Ulubaş, ayrıca, bu aşamadan itibaren Genel Müdürlere düşen görevin kurumun teknolojisini yenileyip çiftçinin hizmetine sunmak olduğunu hatırlatarak, şunları söyledi: "Biz kamu ihale kanunu yasasından muaf olduk. Bu ne demek? Sürekli pazar demek. Besicilere ve çiftçilere sürekli pazar olduk. Şu anda Ağrı, Adana, Van ve diğer kombinalarımız sırasıyla teknolojisi yenilenmekte. Birim maliyetimizi aşağıya çekmek için eskiyen taşıma ağında kullandığımız TIR'ların eskiyenlerini dışarıya çıkarttık ve hizmet satın almak suretiyle, kiralamak suretiyle yeni parayla 40 kuruş olan taşıma masrafını 20 kuruşa çektik. Size sürekli pazar olduk. Niye?
Çünkü size sürekli pazar bulduk. Maliyetimizi aşağıya çektik. Şuanda EBK 8 kombinasıyla 30 bin ton et üretme hedefini kendisine hedef olarak kabul etmiştir. Bunun 25 bin tonunu beyaz ve kırmızı et olarak Türk Silahlı Kuvvetleri sizden alıp satmakta. Bir kısmını da
kendi satış merkezlerimizde halkımıza arz etmekteyiz. Kars'a mazeret üretmeye gelmedik. Bir baş hayvan da getirseniz alacağız, 5 bin baş hayvan da getirseniz alacağız. Yani biz size sürekli pazar olduk. Sürekli pazar olduğumuz bu andan itibaren kombinalarımızın olduğu
Doğu Anadolu, Güney Doğu Anadolu, Orta Anadolunun Doğusu, Karadeniz'in bir kısmında pazar bulamadığından dolayı geçmişte ahırlarının doluluk oranını aşağıya çekmiş olan besicilerimiz süratle doldurmaya başladı. Örnek verecek olursak Bingöl'ün büyükbaş hayvan varlığı sizin büyükbaş hayvan varlığınızın yanında sözü bile edilmez. 40 bin baş civarında. Bingöl'e geçen ay 8.9 trilyon lira orada ki kombinamıza para gönderdik. Bu para oranın ekonomisine yansıdı. Niye gönderdik? Aylık bin 300 baş hayvan kesiliyor. Bingöl'ün kapasitesi ne kestiğimiz hayvan ne? Bingöl'de ne kadar ahır varsa doluluk kapasitesine
ulaştı. Bu sevindirici, hareketlendirici bir olaydır. Erzurum öyle, Ağrı öyle, Van, Diyarbakır öyle"
"TAR-ET PROJESİNE BAŞVURUN"
EBK Genel Müdürlüğü, Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürlüğü ve Ziraat Bankası Genel Müdürlüğünün Tarım Bakanlığı koordinesinde bir TARET projesi başlattığını anlatan Ulubaş, konuşmasını şöyle tamamladı: "Sizler Tarım Kredi Kooperatiflerine bir dilekçe ile başvuracaksınız 'TAR-ET projesinden besicilik yapmak istiyorum' diye, bu kadar basit. Eğer paranız yoksa diyorsunuz ki 'bana kredi verin'. 5 başla 200 baş arasında sizin tarım krediye zamanı geçmiş borcunuz yoksa size öz kaynak veriyor. Besiniz bitti taşıyacaksınız, taşıma paranız yoksa taşıma paranızı da veriyor. Yem alacaksanız istediğiniz yerden alabilirsiniz. İsterseniz Tarım Kredinin kaliteli yemini kullanabilirsiniz. EBK da bize getirdiğinizde aynı gün gündelik kesmekte ve o günkü fiyat neyse vermekte. Bugün hiçbir yağını kazımadan böbreği dahil kesim 9.50 kuruş. Biz paramızı hemen ödemekteyiz. Tarım Bakanlığı
da kilo başına 1.50 kuruş ve bir ay içerisinde hesabınıza paranız geçmekte. Şuanda bize gelen hayvanların karkas ortalaması 270 ile 340 kilogram arasında. Ortalaması 300 kilogram kabul edersek bir hayvana 450 TL Tarım Bakanlığı destek veriyor. 10 hayvana 4 bin 500 TL, 100 hayvana 45 bin TL dört ayda destek veriyor. Senede 3 defa çevirirseniz siz varın hesaplayın. Bir Genel Müdürün maaşını 3'e katlamış oluyorsunuz demek. Arkadaşlar sıkıntılarımız olabilir., yanlışlarımız olabilir. Biz sizin emrinizdeyiz. Yeteri kadar size ulaşamadık. Yeteri kadar sizi bilgilendiremedik bu bizim eksiğimiz. Eksiğimizi kapatmaya geldik. Buradaki besiciler, çiftçilerden istirham ediyorum. Bende sizin gibi bir çiftçinin oğluyum. O köydeki eli yarılmış, hayvanın peşinde koşan çiftçilerimize besicilerime bu söylediklerimizi ileterek bize elçi olun. Bizim önder çiftçimiz olun. Kars'ın Erzurum'a getireceği ve kestireceği bir başı da, 1000 başı da, 10 bin başı da geri çevirmeyeceğiz. Kars'ta 433 bin büyükbaş hayvan var. Kars'tan TAR-ET projesine bağlanan müracaat eden hayvan sayısı 56 adet. Bu hiç
Kars'a yakışmıyor. Tarım Bakanlığında 13 milyon TL karşılıksız, faizsiz sizden hiçbir şey istemeden TAR-ET projesine dahil olmak yetmek kaydıyla para ayrılmış durumda. Niye 3 milyon TL'yi siz Kars'a almış olmayasınız. 5 milyon TL'sini niye Kars'a almayasınız. Buradan ham hayvan gönderiyorsunuz. Ankara'ya geliyor, İzmit'e geliyor, Afyon'a, Konya'ya, Sivas'a geliyor. Bu insanlar sizin verdiğiniz hayvanları besliyorlar, sizin verdiğiniz hayvanlardan kar ediyorlar ve sizin katma değeriniz oralara gidiyor. Siz burada besleseniz kamyoncu yem getirecek para kazanır, yem satan para kazanır, bunun sakatatını alan para kazanır. Katma değer bu yörede kalır."
Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürü Bedrettin Yıldırım da, Tarım Kredi Kooperatifleri Erzurum Bölge Birliğine bağlı 19 kooperatiften TAR-ET projesinden faydalanmak isteyen 184 ortaktan talep geldiğini ve bu kapsamda 8 bin 666 adet hayvanın projeye dahil edildiğini söyledi.
Yıldırım, bugüne kadar 5 bin 992 adet hayvanın kesiminin gerçekleştirildiğini de belirterek, "2 bin 674 adet hayvanın besisi devam etmektedir. Kesimi yapılan hayvanların ortalama karkas ağırlığı 261 kilogram olup, toplam 1 milyon 577 bin 251 kilogram et kombinaya fatura edilmiştir. Et bedeli olarak ta çiftçilerimize 13 milyon 959 bin 921 TL ödeme yapılmıştır. Bu üreticilere ayrıca ödenmiş ve ödenecek olan destekleme primi tutarı da 1 milyon 907 bin TL'dir"
diye konuştu. Ak Parti Kars Milletvekili Zeki Karabayır ise, Karslıların bu önemli projelerden yararlanmalarını istedi. Kars'a et kombinası açılmasının sık sık vurgulandığı toplantı; besicilerin sorularının cevaplandırılmasıyla sona erdi.