Türk Dil Kurumu ve Kafkas Üniversitesi'nin işbirliğinde 'II. Uluslararası Türkiye Türkçesi Ağız Araştırmaları Çalıştayı' konulu konferans düzenlendi.
KAÜ Prof. Dr. Necdet Leloğlu Konferans salonunda iki gün devam edecek konferansın dünkü bölümünde Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın, Türk Dil Kurumu hakkında konferans verdi. Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın, "Türk Dil Kurumu Yüce Önder Atatürk'ün talimatıyla kurulmuştur. Atatürk daha genç bir subayken dil konusuna, tarih konusuna eğiliyordu" dedi.
AKALIN SUNUM YAPTI
Atatürk'ün Türkiye Cumhuriyeti'nin temelinin kültür olduğunu söylediğini belirten Akalın, "10. Yıl Nutku'nda da yüksek Türk kahramanlığı ve Türk kültürü üzerinde Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulduğunu belirtecekti. İşte bu çalışmalarla birlikte bir takım 1928'de harf devrimini gerçekleştirdi. Osmanlı Türkçe'si dediğimiz o dönemin yazısı Arap kaynaklı yazıyı ne kadar okumak güç bunu iyi biliyoruz. Harf devriminden sonra Atatürk dil konusuna da ilgi duymaya başladı. 15 Nisan 1931 tarihinde o zaman ki adıylaTürk Tarihi Tetkik Cemiyetini kurduran Atatürk daha sonra birinci tarih kurultayının kapandığı akşam sofrasında bulunanlara ''Dil işlerini düşünmek zamanı gelmiştir ne dersiniz'' diyerek yeni bir cemiyetin kuruluşunun ilk müjdesini veriyor. Hepsinin bu düşünceye katılması üzerine Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti gibi birde ona kardeş bir dil cemiyeti kuralım adı da Türk Dili Tetkik Cemiyeti olsun diyerek kurumumuzun kuruluşunu gerçekleştiriyor. Kurumun kuruluşuyla birlikte bir takım çalışmalarda hemenbaşlatılıyor. Atatürk'ün yapılmasını istediği ilk şey bir kurultay toplantısı. Masa başında yapılacak çalışmalarla dilde gelişme sağlanamayacağını, bu dili konuşan herkesin Türkçe'nin geleceği konusunda söz söyleme yetkisi olduğunu düşünerek ilk yapılması gereken iş dil kurultayıdır diyor. Tarih kurumunda farklı bir yol izliyor Atatürk. Önce Türk Tarihi Tetkik Cemiyetini kurduruyor, aradan bir yıl geçiyor bir yılın sonunda kurultay düzenleniyor. Kurum bu arada çalışma yapıyor, çalışma alanları
belirleniyor, ilk adımlar atılıyor ama Dil Kurumunun kuruluşunda farklı bir yöntem cemiyet kuruluyor hemen arkasından bir dil kurultayı. Ve tartışmaya açık binlerce kişinin katılımıyla Dolmabahçe Sarayı'nın muayede salonunda 26 Eylül 1932 günü birinci Türk Dili Kurultayı toplanıyor" diye konuştu.
BİRİNCİ TÜRK DİL KURULTAYI VE ATATÜRK
Atatürk'ün birinci Türk Dil Kurultayının bütün oturumlarına katıldığını ifade eden Akalın, "Günümüzde biliyorsunuz böyle toplantılarda açılış oturumu olur, devlet erkanı açış konuşmasını yaptıktan sonra görevleri gereği, programları gereği salondan ayrılırlar, gazetecilerde ondan sonra salondan ayrılır. Hatta salonun tamamına yakını boşalır. Bildiri sunacak kişiler kalırlar ve herkes birbirini dinler. Genellikle günümüzde böyle oluyor. Ama Atatürk dil kurultayının 9 gün süren oturumunun 9'una da katılmıştır. Aslında süre 10 gün bir gün ara veriliyor o gün zaten toplanılmıyor. 9 gün süren oturuma katılıyor ve kendisine ayrılan bölümde bütün bildirileri dinliyor. Açış konuşması yapmıyor Atatürk. Ama açılışından kapanışına kadar bütün kurultayı başından sonuna kadar takip ediyor. Dil Kurultayı radyodan canlı olarak yayınlanan ilk ve son dil kurultayıdır. Başka böyle radyodan, televizyondan canlı yayınlanan dil kurultayı olmadı. Bazen bizim düzenlediğimiz dil kurultayının açılış törenleri canlı olarak yayınlanıyor. 1932 yılında herkesin evinde radyo olmadığı için hoparlörlerle ses düzeneği kurularak canlı olarak bu konuşmalar duyuruluyor halka şehrin değişik yerlerine kurulan böyle ses düzenekleriyle. Atatürk'ün gerçekleştirdiği, kurumun kuruluşuna öncülük ettiği ardından da başlattığı dil devrimiyle Türkçe bu günlere ulaştı. Atatürk sağlığında yapılan 3 dil kurultayına da katılmış başından sonuna kadar bu kurultayların bütün oturumlarını dinlemiş, bütün bildirileri dinlemiştir. Bir bildiride kürsüde konuşanın düşüncesine katılmadığı için demokratik protesto örneğini gösteriyor ve locayı terk ediyor. Kurumumuzun kuruluşuna öncülük eden, bütün kurultaylarına katılan, dil bayramına katılan Atatürk vasiyetnamesini hazırlarken Türk Dil Kurumuna ve Türk Tarih Kurumuna en büyük payı da ayırmayı ihmal etmiyor. Dolmabahçe Sarayı'nda 5 Eylül 1938 günü yazmış olduğu vasiyetnamesinde ilk 5 maddede mirasından yararlanacak kişileri, kurumları saydıktan sonra her sene nemadan mütebaki miktar yarı yarıya Türk Tarih ve Dil kurumlarına tahsis edilecektir diyerek mirasını bugün dil kurumu, tarih kurumu ve birde Ülkü hanım hayatta üç varis mirasından yararlanıyor. Kurumun kuruluşuna öncülük eden Atatürk mirasını da Türk Dil kurumuna bırakmıştır" şeklinde konuştu.
TDK’NIN YAYIN VİZYONU
Türk Dil Kurumu'nun o günden bu güne bine yakın kitap yayınladığını hatırlatan Akalın, "Türk dilinin pek çok çeşitli alanıyla ilgili, temel başvuru kaynaklarının yanı sıra kitaplar yayınlamıştır. Yeni ortaya çıkan iletişim aracı sanal ortam genel ağ ortamında yani internette Türk Dil Kurumu bütün başvuru kaynaklarını sunmaya çalışıyor. Türkçe'nin en büyük sözlüğünü hazırlıyor Türk Dil Kurumu. 570 bin kelimelik bir sözlük. Çıkışlarını aldık 27 bin sayfa yaptı. Bu yılın sonunda inşallah yayınlanmış olacak.İşte Türk Dil Kurumu kitap yayını yanı sıra, sanal ortamda ki yayınının yanı sıra pek çok üniversitemizde etkinlikler düzenliyor. Edirne'den Kars'a diye bir söz vardır. Gerçi Iğdır il oldu sınır komşusu oldu, Ardahan ayrıldı ama o değiş değişmedi. Yani hala Edirne'den Kars'a böyle Türk Dil Kurumu etkinlikleri sürüyor. Türk Dil Kurumu bugün çalışmalarını teknolojinin bütün olanaklarından yaralanarak sürdürüyor. Türkçe'nin sadece Türkiye'de sınırlarımız içerisinde değil sınırlarımız dışında da yeryüzünün engüçlü dili olarak varlığını sürdürmesi için her ortamda yayın yapıyor çalışmalarını sürdürüyor" ifadelerine yer verdi.
6
4
Hakkımızda
İletişim
Facebook
Twitter
Google+
RSS
Sitene
Ekle
Günün
Haberleri