Anadolu’da Alperen mührü

SAMET ÖZÜNAL (GHA) - Anadolu’nun Türk kimliği kazanmasında, Horasan erenleri diye adlandırılan mutasavvıf dervişlerin büyük rol oynadığı bildirildi. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ümit Kılıç, Anadolu’nun Türk kültürü kazanmasında ve İslam’ın yayılmasında, mutasavvıf dervişlerin ve kurdukları vakıfların büyük rol oynadığını söyledi. Horasan Baba, Umudum, Veli Baba, Çoban Derviş, Baba Söylemez, Akşeyh ve Çevgandar (Çögender) Baba gibi Erzurum’daki çok sayıda köyün, Horasan erenleri tarafından kurulduğuna dikkati çeken Kılıç, Safevi nüfuzu altındaki Erzurum’un, o dönemlerde metruk ve viraneyi andırdığını, şehirdeki hareketlenmenin, Horasan Erenleri sayesinde başladığını belirtti.
Horasan erenlerinin, tüm Anadolu ve Balkanlar’da olduğu gibi, Erzurum’da da önemli teşkilatlanma çalışmaları yürüttüğünü dile getiren Yrd. Doç. Dr. Ümit Kılıç, “Erzurum’a gelen Horasan Erenleri, bizzat Kanuni Sultan Süleyman tarafından desteklenmiş, kendilerine, vakıf kurmaları ve faaliyetlerini bu vakıflar eliyle yürütmeleri için çiftlik, köy geliri ve tarlalar bağışlanmıştır” dedi.
//KÖY VAKIFLARININ EN GÜZEL ÖRNEKLERİ ERZURUM’DA
Horasan Erenleri diye adlandırılan mutasavvıf dervişlerin, Erzurum’da yerleştikleri her köyde vakıf kurduklarını, bu vakıflarla Türk ve İslam kültürünü yaşatarak ahaliye öğrettiklerini kaydeden Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ümit Kılıç, bu vakıflara gösterilebilecek en güzel örneklerin Erzurum’da bulunduğunu ifade etti.
//VAKIF KÖYLERİ

Horasan Baba, Umudum, Veli Baba, Çoban Derviş, Baba Söylemez, Akşeyh ve Çevgandar (Çögender) Baba gibi vakıfların, adı geçen köylerde kurulduğunu dile getiren Kılıç, bu vakıfların aynı zamanda şehrin ve köylerin imarında da hayli etkili olduğunu belirtti. Zaviye vakıfları olarak da adlandırılan bu vakıfların, çoğunlukla ıssız ve tenha yerlerde kurulduğunu aktaran Yrd. Doç. Dr. Ümit Kılıç, “Horasan Erenleri, önceleri tek başlarına evleri, misafirhaneleri ve açtıkları tarlalarıyla hayatlarını sürdürmüşlerdir. Sahip oldukları ulvi şahsiyetlerin tesiri ile zamanla halk bu erenlerin yanına toplanmış, böylece önce köyler, ardından kasabalar ve daha sonra şehir oluşmuştur.” diye konuştu.
Erzurum’da yerleşen Horasan Erenleri’nin, daha sonra Erzurum’dan başka illere ve bölgelere mutasavvıf şahsiyetler gönderdiklerine vurgu yapan Kılıç, Anadolu’nun gerçek kimliğine kavuşmasında özellikle Erzurum ve Horasan Erenleri’nin büyük pay sahibi olduklarını sözlerine ekledi.