ROMA KAYNAKLARI
Erzurum’un, kesinlikle Ermeniler tarafından kurulmuş bir şehir olmadığı, Roma İmparatorluğu’na ait kaynaklar tarafından doğrulanırken, ‘Garin’ isminin ise, metropol adı değil, sadece bölgeye verilen ve Ermenice ile hiçbir ilgisi bulunmayan bir kelime olduğu kaydediliyor. Roma ve Ermeni kaynaklarında, Erzurum’un, şimdiki yerinde 415 yılında kurulduğuna yer verilirken, bu tarihten önce bölgede herhangi bir yerleşimin söz konusu olmadığı belirtiliyor.
A.Ü’DEKİ ARAŞTIRMALAR VE SONUÇLARI
Atatürk Üniversitesi’nde görevli tarihçi akademisyenler tarafından yapılan çeşitli araştırmalar, Erzurum’un, 415 yılında II. Theodosius tarafından kurulduğunu ortaya koyarken, araştırmalarda, şehrin inşasını ise, General Anatolius’un üstlendiği bilgisine ulaşılıyor.
ERZURUM’U KİM KURDU?
Roma kaynaklarında, Erzurum’un kurucusu olduğu belirtilen II. Theodosius hakkında bilgilere de yer veriliyor. Doğu Roma İmparatoru olan II. Theodosius’un, İstanbul’u batıdan kuşatan ve günümüze kadar gelebilen kara surlarını yaptıran kişi olduğu belirtilirken, aynı Theodosius’un, İstanbul surlarına başladıktan 2 yıl sonra da Erzurum şehrinin inşa edilmesi emrini verdiği ifade ediyor.
ERMENİ YALANLARI
Tarih araştırmacıları, 28 Temmuz 450’ye kadar saltanat süren Theodosius’un, Erzurum’un gelişmesini ve Doğu’da en büyük kent-kale olarak ayakta kalmasını da sağladığını ortaya koyarken, bazı Ermeni kaynakları, inatla, Erzurum’dan ‘Garin’ ve Theodosius’a rağmen kurucularından ise, ‘Ermeniler’ şeklinde bahsediyor.
Erzurum'un bilinen ilk adının, Doğu Roma (Bizans) İmparatoru II. Theodosios’a izafe edilen Theodosiopolis olduğu yönündeki kesin bilgi etrafında birleşen tarihçiler, “Ermeniler, tarihi gerçeklere rağmen Erzurum’dan bahsederken ‘Theodosiopolis’ adıyla değil, kendilerinin kullandıkları Garin varsayımını devam ettirmişlerdir. Tarihe karşı oldukça saygısız davranan Ermeni yazarlar, Türkler döneminde de Garin konusunda ısrar etmişlerdir. Son zamanlarda çıkan kitaplarda da aynı durumu görmek mümkündür. Fakat tarihi yanıltma modası, artık güncelliğini kaybetmiştir” diye konuştular.