YAZ TATİLİNDE GÜRCİSTAN’A KISA BİR YOLCULUK
Bu yaz Ağustos ayında Erzurum’dan başlayıp, Trabzon ve Karadeniz sahil yolu üzerinden Artvin, Gürcistan ve daha sonra tekrar sahil yolu güzergâhından devam edip yine Erzurum’da nihayetlenen bir seyahatten bazı gözlemlerimi sizlerle paylaşmak istedim. Bu seyahat esnasında, özellikle Kuzeydoğu komşumuz Gürcistan’da dikkatimizi çeken bazı hususların sizlerin de ilgisini çekeceğini tahmin ediyorum.
KARADENİZ’İN ANTALYA’SI BATUM
Gürcistan’ın en önemli liman şehirlerinden ve yakın tarihe kadar bir vilayetimiz olan Batum Çoruh Nehri’nin yüzyıllar boyunca taşıdığı alüvyonlarla oluşmuş geniş ve verimli bir ova üzerine kurulmuş eski bir kent. Tarihi kaynaklarda, Batum’un eski Yunan kolonisi olarak Batis adıyla kurulduğu bilgisine yer verilir. Kentin tarihi, 3 bin yıl öncesine dayanıyor. Yerel kaynaklarda ise 1.8 milyon yıl önce bu topraklardan göç eden kavimlerin Avrupalıların ataları olduğu rivayet ediliyor.
BATUM
Şehir, Ortaçağ’a kadar Gürcü krallıklarının ve prensliklerinin yönetimlerinde kaldı. 16. Yüzyılda 1564'te Kanuni Sultan Süleyman döneminde Osmanlılar tarafından fethedildi. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Çarlık Rusya’nın eline geçti. Ayastefanos ve Berlin antlaşmalarıyla Rusya’ya bırakıldı. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Rusya’nın bölgeden çekilmesiyle şehir Brest-Litovsk Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti’ne geri verildi ve bağımsız bir sancak merkezi oldu. Mondros Mütarekesi ile de önce İngilizlere, sonra Gürcülere bırakılan şehir 1918 yılında kurulan Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti sınırları içinde kaldı. Batum halen 1991 yılında Rusya’dan ayrılarak bağımsızlığını ilan eden Gürcistan sınırları içinde yer almaktadır.
BATUM MÜSLÜMANLARI
Batum şehri, Gürcü, Ermeni, Rus, Azeri, Acar, Osetyalı, Abhaza ve diğer etnik grupların oluşturduğu 4.5 milyon nüfuslu bir kültür mozaiği olan Gürcistan’ın üç özerk bölgesinden Acara’nın da başkenti. 150 bin nüfuslu kentte, Müslümanlar nüfusun neredeyse yarısını oluşturuyor. Sovyetler Birliği döneminde Rusya’nın Antalya’sı sayılan Batum bu özelliğini günümüzde de koruyor. Şehrin nüfusunun yazın 400 bine kadar çıktığı söyleniyor. Tarih boyunca Roma, Bizans, Arap, Rus, Türk, Ermeni, Azeri ve Kafkas halklarının kültürleriyle yoğrulan Batum, Sovyet Rusya döneminin önemli siyaset ve edebiyat adamlarını yetiştirmiş.
TÜRKİYE-GÜRCİSTAN İLİŞKİLERİ
Türkiye ile geliştirilen iyi ilişkiler, sınır geçişlerini kolaylaştırmış. Batum’da yılda 565 bin yolcuya hizmet vermesi planlanan Uluslararası Batum Havalimanı 2007 yılında açılmış. İnşaatını bir Türk firmasının üstlenmesi, iki ülke arasındaki dostluk ilişkilerinin ne kadar sıkı olduğunun da bir göstergesi... THY 2008 yılından itibaren İstanbul-Batum uçuşlarını başlatmıştır. Türkiye vatandaşları pasaport ve vize aranmaksızın Batum Havaalanı'na inerek oradan Hopa ilçesine gelebilmektedirler.
Sarp Sınır Kapısı’ndan Gürcistan’a açılan karayolu Batum kentinden geçer. Ayrıca Trabzon'dan ve Karadenizi’in pek çok vilayetinden her gün Batum'a karayoluyla otobüs seferleri düzenlemektedir.
BATUM’UN BÜYÜLEYİCİ GÜZELLİĞİ
Kafkasların ve Orta Asya’nın Dünyaya Açılan Kapısı Batum’dayız
İlk defa 2005 yılında 25 kişilik bir arkadaş grubuyla gittiğimiz Gürcistan’a bu yıl özellikle Batum’u gezip görmek için gittik. Hopa'dan 15 dakikalık bir yolculuktan sonra Sarp Sınır Kapısı'na ulaştık. Saat 12’ye yaklaşıyordu. O gün Cuma olduğundan namazı sınır kapısındaki camide kılıp namazı müteakip 15-20 dakikalık pasaport işlemlerinden sonra özel arazcımızla Gürcistan'a giriş yaptık. Türk tarafından çıkışta kişi başına 15 TL ücret alınıyor. Gürcistan ise herhangi bir ücret talep etmiyor. Sadece araçlarla giriş yapanların araçlarına 30 TL değerinde bir trafik sigortası yapıyorlar.
UZUN TIR KUYRUKLARI
Gürcistan’a ait gümrük binalarının hemen arkasındaki meydan, taksi ve dolmuşlarla müşteri bekleyen bir açık hava terminali gibi. Bir tarafta da Türkiye’ye giriş yapmak için bekleyen uzun tır kuyruklarını görebilirsiniz. Buradan kalkan dolmuş ve taksiler yaklaşık 20-30 dakikada Batum’a ulaşıyor. Türkçe bilen şoförlerle fiyatta anlaşarak, güzel ve kapsamlı bir şehir turu yapmak da mümkün. Üstelik yol boyu ücretsiz rehberlik hizmeti bedavadan. Gümrük kapılarını geçip buraya varınca artık üç asır boyunca Osmanlı kültürüyle yoğrulan Kafkas ülkelerinin giriş kapısı Batum, tüm sürprizleriyle sizi bekliyor olacak…
ŞOGÖRLERİN NEREDEYSE TAMAMI TÜRKÇE BİLİYOR
Bizim kendi aracımız olduğu için buradaki dolmuşlara ihtiyaç duymadık. Ancak burada çoğu Türkçe bilen şoförlerden, Batum ve Gürcistan hakkında bildiklerimizi pekiştirecek ve kafamızdaki bazı soru işaretlerini giderecek epey bir bilgi aldıktan sonra Kafkas Dağları’nın görkemli kıvrımları ile Karadeniz’in engin maviliği arasında Batum’a uzanan asfalt yolda, kilometrelerce uzanan Tır kuyruklarını geride bırakarak Batum’a doğru ilerlemeye başladık.
BATUM’DA BİR TÜRK MAĞAZASI
Batum’a yaklaştığımızda gidiş istikametimize göre sağımızda kalan, halı, kilim ve çeşitli ev eşyaları satan bir Türk mağazasının önünde durduk. Bu mağazaya uğrayıp bazı şeyler sormak istiyorduk. Bizi Gürcüce konuşan bir genç karşıladı. Türk olduğumuzu anlayınca mağazanın arka kısmına “Ehmed” diye bağırdı. Az sonra içeriden 35-40 yaşlarında olduğunu tahmin etiğim, saçları önden biraz dökülmüş, uzun boylu esmer, ince yapılı güler yüzlü birisi geldi. Hoş geldiniz, faslından sonra, adı Ahmet olan hemşerimizin buraya Trabzon’dan geldiğini ve uzun zamandır Batum’da ticaretle meşgul olduğunu öğrendik. İşlerini sorduk. “Allah’a şükür iyidir.” dedi. Durumdan gayet memnun görünüyordu. Bir müddet havadan sudan konuştuk. Bize gideceğimiz istikamet, konaklama yerleri, gezilip görülecek mekânlar hakkında çok önemli bilgiler verip benzin alabileceğimiz en yakın akaryakıt istasyonunu da tarif etti.
BATUM’DA BİR NUMARA: TÜRKÇE
Kim Demiş İngilizce Dünya Dili Diye… Batum’da Bir Numara Türkçe!
Bundan birkaç yıl önce Almanya’dan gelen bir hemşerimize Almanya hakkında sorup sual ederken, Berlin’de durumlar nasıl? diye sorduğumda ”Berlin iyi iyi de Almanlar biraz fazla” diyerek kinayeli bir biçimde oradaki Türk nüfusun sayısına vurgu yapmıştı. Gürcistan’a girdiğimizde Gümrük kapısından itibaren Türkçe konuşan insanların çokluğunu görünce hemşerimizin bu esprisini hatırladım.
TÜRKÇE DÜNYA DİLİ
Öteden beri İngilizcenin dünya dili olduğu anlatılıp durulur. Gürcistan’da, Türkçe karşısında bu görüşün fazla bir geçerliliği yok. Kim demiş İngilizce dünya dili diye. Orada, Türkçe dışında, ne İngilizce, ne Fransızca, ne de Almanca gibi Avrupa dilleri fazla bir işe yaramıyor. Hadi benim İngilizcem iyi değil. Ama çocuklar en azından meramlarını anlatacak kadar İngilizce konuştukları halde bir faydasını göremedik. Bir ara Fransızcayı ve Almancayı denediler o da olmadı. Vallahi ne varsa Türkçede var. İmanım Türkçe! İngilizce veya Fransızca bir şeyler anlatmaya çalışınca insanlar yüzünüze bön bön bakıyor. Ama Türkçe bir iki kelam etmeye kalktınız mı bütün kapılar ardına kadar açılıyor. Çünkü buralar üç asırdan fazla Osmanlı hakimiyetinde, Türk kültürüyle yoğrulmuş. Bir de sınır kapıları açıldıktan sonra Türkiye’den giden hemşerilerimiz orada boş durmamışlar. Yediden yetmiş yediye herkese Türkçeyi belletmişler maşallah!...
TÜRKÇE’YE GÜRCİSTANLA ANLAŞMAK
İşte bu sebeple Batum’da insanlara irtibat kurup anlaşmak hiç de zor değil. Aynı durumu daha önce gittiğimiz Tiflis’te de görmüştük. Siz anlatmak istediğinizi Türkçe olarak sorun. Karşınızdaki Türkçe bilmiyorsa bile sağınızda, solunuzda, yakınınızda konuşmalarınıza kulak misafiri olup size Türkçe cevap verecek birileri mutlaka olacaktır. Nitekim Batum’a girdiğimizde Batum’daki Türk Lisesine gitmek istediğimizi söylediğimiz zaman bize yol tarif eden pek çok kişiyle karşılaştık. Onun için şehrin en güzel ve merkezi konumdaki bir yerinde bulunan Türk okulunu bulmamız zor olmadı.
Okul yetkililerinin ifadesine göre, bu okula girmek için insanlar adeta birbiriyle yarışıyor. Okul Batum halkıyla kurduğu sıcak diyaloglar sebebiyle bir kültür elçisi gibi. Yetkililer, Türk okuluna talebin çok fazla olduğunu, ama bu talebin ancak yarısını karşılayabildiklerini aktarıyor. Batum’un ileri gelen ailelerinin, tercihlerini Türk okulundan yana kullandıklarını söyleyen okul yetkilileri ile sıcak ve samimi bir sohbetten sonra oradan ayrıldık.
ORTA CAMİİ VE BATUM’DA UNUTTUĞUMUZ KARDEŞLERİMİZ!
Batum limanı yakınında bulunan uzaklardan bakıldığında bile minaresini rahatlıkla görebileceğiniz Batum Orta Camii bu şehrin görülebilecek önemli birkaç tarihi mekânından biri. Cami, Batum’un adeta sembolü gibi. Daha önceki gelişimizde ziyaret ettiğimiz ecdat yadigârı bu camiyi tekrar görmek ve vakti girmiş olan ikindi namazını kılmak için geldiğimiz camide bizi bir sürpriz bekliyordu. Başında takkesi, üzerindeki elbisesi ve özellikle aksanıyla, telaffuzuyla Yusufeli ilçemizden bir amca oturuyordu caminin önünde. Daha doğrusu Türkçe konuşan bu yaşlı amcanın aksanından biz öyle zannettik. Ama kendisiyle biraz konuşunca Gürcü olduğunu öğrendik. Müslümanlığı birçok Gürcü gibi ta eskilerden geliyor. Kendi ifadesiyle atadan, dededen Müslüman.
DEVAM EDECEK
7
4
Hakkımızda
İletişim
Facebook
Twitter
Google+
RSS
Sitene
Ekle
Günün
Haberleri