HANE HALKI TÜKETİM HARCAMALARI BÖLGESEL KALKINMA FARKLILIĞINI ORTAYA KOYUYOR
DOĞU GELİŞMEK ZORUNDA
Türkiye istatistik Kurumu (TÜİK)2003-2004-2005 Hanehalkı Tüketim Harcamaları Bölgesel Sonuçlarını açıkladı. İstatistiki bölgelerin, ülke toplam tüketim harcamaları içinde edindiği paya göre, en düşük pay Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi’ne ait bulunuyor.
Sağlık gurubu harcamaları, sağlıkta dönüşüm projesinin hayata geçirilmesi ve yoksul halkın sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlandırılması sebebiyle 2003 yılına göre 2005 yılında düşüş kaydetti.
BÖLGEDE, ALIM GÜCÜ DÜŞÜKLÜĞÜ
TÜİK Hanehalkı Bütçe Anketi verilerine göre, Türkiye’de toplam tüketim harcamasının yüzde 23,2’si İstanbul’da oturan hane halkları tarafından yapılırken, Ege Bölgesi yüzde 15,6’lık oranla ikinci sırada yer alıyor. Harcamaların sadece yüzde 2,1’i ise içinde Erzurum ve diğer doğu Anadolu bölgesi illerinin de yer aldığı Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi’ne ait bulunuyor. Gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına en fazla payı Güneydoğu Anadolu Bölgesi ayırıyor
KİRA GİDERLERİ YÜKSEK
İstatistiki bölge sınıflaması düzey 2 bazında yer alan, Erzurum, Erzincan ve Bayburt illerini kapsayan TRA1 Erzurum Bölgesi'nde 2005 yılı sonuçlarına göre harcama grupları içerisinde en yüksek payı yüzde 30,8 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubu harcamaları alırken, konut ve kira harcamaları grubu yüzde 24,2 oranıyla ikinci sırada bulunuyor..
HABERLEŞME GİDERLERİ ARTTI
2005 yılı verilerine bakıldığında TRA1 Erzurum Bölgesi’nde hane halklarının toplam harcamaları içinde giyim ve ayakkabı giderleri yüzde 8.1, ulaştırma giderleri yüzde 9.4, Mobilya, ev aletleri ve bakım hizmetleri yüzde 8.0, Alkollü içecekler, sigara ve tütün gurubu giderleri yüzde 3.8, Haberleşme giderleri yüzde 4.3’lük bir dilim oluşturuyor.
SAĞLIK HARCAMALARI DÜŞTÜ
2005 yılı sonuçlarına göre TRA1 Erzurum istatistiki Bölgesinde hane halkı giderleri arasında çeşitli mal ve hizmet harcamaları yüzde 3.2, lokanta ve oteller gider gurubu yüzde 4.6, eğlence ve kültür gurubu harcamaları yüzde 1.6, sağlık harcamaları yüzde 1.0 ve eğitim hizmetleri gurubu giderleri ise yüzde 1.1’lik oranda pay sahibi.
2003 YILI VERİLERİ
TÜİK Hanehalkı Tüketim Harcamaları istatistik verilerinde TRA1 Erzurum İstatistik Bölgesinde Gıda ve alkolsüz içecekler gurubu harcamaları toplam giderler içinde 2003 yılında yüzde 37.1, 2004 yılında yüzde 32.4 ve 2005 yılında ise yüzde 30.8 oldu. Bölgede bu gurup harcamalarda 2005 yılında 2003 yılına göre yüzde 6.3’lük oranda azalma kaydedildi.
SİGARA HARCAMALARI AZALIYOR
2003 ile 2005 yılları arasını kapsayan verilere göre TRA1 Erzurum istatistik Bölgesi’nde Konut ve kir giderlerinde 2003 yılına göre yüzde 1.3, alkollü içecekler, sigara ve tütün harcama gurubu giderlerinde yüzde 1.1, sağlık giderlerinde yüzde 0.5 oranında azalma görüldü. Giyim ve ayakkabı gurubu giderlerinde yüzde 2.2,ulaştırma gurubu giderlerinde yüzde 3.6, lokanta ve oteller gurubu harcamalarında yüzde 3.1, eğitim hizmetleri gurubu giderlerinde ise yüzde 0.5 oranında artış kaydedildi.
GIDA GİDERLERİ,GELİRİN YARISI
İstatistiki TRA1 Erzurum Bölgesi’nde 2003 ve 2005 dönemleri arasında hane halkı tüketim harcamaları içindeki öncelik ve ağırlığı 2003 yılında gıda, konut ve kira, Mobilya, ev aletleri ve bakım hizmetleri, giyim ve ayakkabı, ulaştırma, alkollü içecekler, sigara ve tütün gurubu harcamaları olarak sıralanırken, eğlence, sağlık ve eğitim hizmetleri giderleri son sıralarda yer aldı.
ERZURUM’UN 2004 YILI HARCAMA ÖNCELİKLERİ
TRA1 Erzurum Nuts’unda 2004 yılında hane halkı tüketim harcama gurupları, gider oranı çokluğu bakımından Gıda, konut ve kira, giyim ve ayakkabı, mobilya, ev aletleri ve bakım hizmetleri, ulaştırma olarak sıralandı. Son sıradaki harcama gurupları ise 2004 yılında olduğu gi.i sağlık ve eğitim hizmetleri gurubu oldu.
EĞİTİM GİDERLERİ ORANI DÜŞÜK
Türkiye’de tüketim harcama toplamı içinde, Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi hane halkının gıda ve alkolsüz içecek giderleri yüzde 2.8, konut ve kira giderleri yüzde 1.8, Eğitim hizmetleri giderleri yüzde 1.2 ve sağlık harcamaları ise yüzde 1.1 oranında bir dilim oluşturuyor.
KUZEYDOĞU ANADOLU EN FAKİR BÖLGE
2003-2004-2005 Hanehalkı Bütçe Anketi sonuçlarının birleştirilmesinden elde edilen sonuçlara göre; İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması-Düzey 1 bazında bölge içindeki harcama gruplarının dağılımına bakıldığında, Kuzey Doğu Anadolu hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı % 34,4 oranıyla gıda ve alkolsüz içecekler harcaması alırken, aynı bölgede harcamalardaki en düşük payı % 1,1 ile eğitim hizmetleri oluşturuyor.
ANKET YÖNTEMİ
2003, 2004 ve 2005 yıllarında uygulanan Hanehalkı Bütçe Anketi verileri istatistiksel yöntemlere göre birleştirilerek bölge düzeyinde bilgiler elde edildi.
Hanehalkı Bütçe Anketi verilerinden bölge bazında tahmin üretmek üzere, 2003 Hanehalkı Bütçe Anketi örnek hanehalklarının 1/3'lük bölümü ile 2004 ve 2005 Hanehalkı Bütçe Anketlerinin uygulandığı örnek hanelerin tamamı birleştirilerek, 2003-2004-2005 yıllarına ait hanehalkı harcamaları elde edildi; 2003 ve 2004 yıllarındaki harcama değerleri 2005 yılının ilgili ayındaki fiyatlarına çekildi. Böylece elde edilen veri setinden istatistiki bölge birimleri düzeyinde tahminler üretilmesi sağlandı.
KUZEY DOĞU ANADOLU İSTATİSTİKİ BÖLGESİ HANE HALKLARI TÜKETİM CİNSLERİNİN ÜLKE TOPLAMINDAKİ PAYI
TÜKETİM CİNSİ TÜRKİYE TOPLAMINDAKİ PAYI
Gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 2.8
Giyim ve ayakkabı yüzde 2.7
Alkollü içecekler, sigara ve tütün yüzde 2.4
Mobilya, ev aletleri ve bakım hizmetleri yüzde 2.4
Haberleşme yüzde 2.0
Konut ve kira yüzde 1.8
Çeşitli mal ve hizmetler yüzde 1.8
Ulaştırma yüzde 1.5
Lokanta ve oteller yüzde 1.5
Eğlence ve kültür yüzde 1.3
Eğitim hizmetleri yüzde 1.2
Sağlık yüzde 1.1
KUZEY DOĞU ANADOLU İSTATİSTİKİ BÖLGESİ HANE HALKLARI TÜKETİM HARCAMA GURUPLARI DAĞILIMI
TÜKETİM ÇEŞİDİ TOPLAM GİDER İÇİNDEKİ PAY
Gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 34.8
Konut ve kira yüzde 22.9
Giyim ve ayakkabı yüzde 8.1
Ulaştırma yüzde 7.7
Mobilya, ev aletleri ve bakım hizmetleri yüzde 7.5
Alkollü içecekler, sigara ve tütün yüzde 4.7
Haberleşme yüzde 4.1
Çeşitli mal ve hizmetler yüzde 3.3
Lokanta ve oteller yüzde 3.2
Eğlence ve kültür yüzde 1.5
Sağlık yüzde 1.2
Eğitim hizmetleri yüzde 1.1
HARCAMA GRUPLARININ İSTATİSTİKİ BÖLGE SINIFLAMASI DÜZEY 2 BAZINDA DAĞILIMI
TRA1 ERZURUM BÖLGESİ
Tüketim Çeşidi 2003 2004 03/04/2005
Gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 37.1 32.4 30.8
Konut ve kira yüzde 25,5 27,5 24,2
Ulaştırma yüzde 5,8 6,6 9,4
Giyim ve ayakkabı yüzde 5.9 8,3 8,1
Mobilya, ev aletleri ve bakım hizmetleri yüzde 7,9 7,6 8,0
Alkollü içecekler, sigara ve tütün yüzde 4,9 4,4 3,8
Haberleşme yüzde 4.2 4,6 4,3
Çeşitli mal ve hizmetler yüzde 3,7 2,5 3,2
Lokanta ve oteller yüzde 1,5 2,1 4,6
Eğlence ve kültür yüzde 1.2 1,6 1,6
Sağlık yüzde 1,5 1,4 1,0
Eğitim hizmetleri yüzde0,61,11,1