45 TARİHİ CAMİ
Özkan, şehir merkezinde inşa edilen tarihi cami sayısının 45 olduğunu belirterek, “Bu camilerden 1’i Ulu Cami, 1’i merkezi planlı Lala Paşa Camii; 14'ü tek kubbeli ve 29’u da ahşap destekli tarihi camilerdir.” dedi. Erzurum’daki tarihi camilerden 23’ünün üzerinde kitabe bulunduğunu kaydeden Özkan, böylece bu camilerle ilgili tarih ve banileri hakkında bilgi edinilebildiğini dile getirdi. Erzurum’la adeta özdeşleşmiş olan Ulu Camii’nin Saltuklu, diğerlerinin de Osmanlı dönemi eserleri olduğunu anlatan Doç. Dr. Haldun Özkan, Erzurum camilerinin ortak özelliklerini de sıraladı.
İ TEK KUBBELİ CAMİLER, GENELLİKLE KARE PLANLI…
Erzurum’daki tek kubbeli camilerin, kare planlı olduklarını ve üzerlerinin de kubbe ile örtüldüğünü söyleyen Haldun Özkan, “Camilerde kubbe sekizgen bir kasnak üzerine oturmaktadır. Kubbe kasnağının iki ve üç kademeli uygulandığı örnekler de vardır. Kubbeye geçiş genellikle tromplarla sağlanmış, bazı yapılarda pandantif de kullanılmıştır. Camilerin önünde genellikle üç gözlü, üzerleri kubbelerle örtülü son cemaat yeri bulunmaktadır. Bazılarında ise son cemaat yeri beş gözlüdür. Camilerde minareye ve mahfile çıkışın, girişin sağındaki pencere içerisinden sağlanması genelinde ortak bir özelliktir.” diye konuştu.
“CAMİLERDEKİ KALEM İŞİ SÜSLEMELERİN DURUMU”
Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Haldun Özkan, Erzurum’daki ahşap destekli camilerde ise, plandan kaynaklanan farklılıklar görüldüğünü dile getirdi. Özkan, camilerin, kareye yakın ve dikdörtgen plan şemasında düzenlendiklerini ifade ederek, “İçten düz ahşap örtüye sahip bu camilerde, kare alanın tam ortasında ahşap dört sütunun meydana getirdiği kare mekan belirgin bir özelliktir. Üst örtü iki ya da dört ahşap destekle taşınabilmektedir. Camilerin giriş kapıları düz silmelerle belirlenen dikdörtgen çerçeveli, sivri kemerli, köşe sütunceleri ve sade sütun başlıkları ile ortak özellikler gösterir. Genellikle üst örtüde kalem işi süslemeler görülmektedir. Bunların büyük bir kısmı sonradan yenilenmiş olup, orijinal değillerdir. Minareler taş, tuğla ve ahşap olmak üzere üç çeşittir.” ifadelerini kullandı.
MİNARELERİN ORTAK ÖZELLİĞİ
Minarelerin beden duvarları üzerinden yükselmesi, minareye cami içerisinden ulaşılması, silindirik gövdeli ve tek şerefeli oluşları, şerefe altlarında mukarnas dizisi veya silmeler bulunmasının, Erzurum’daki camilerin ortak özellikleri olduğunu aktaran Doç. Dr. Haldun Özkan, “Mahfiller içeride girişin hemen üst kısmındadır. Mahfile çıkış son cemaat yerinden veya duvar arasındandır. Erzurum camilerinde mukarnas kavsaralı taş mihraplar kullanılmıştır. Cami minberleri ahşaptan olup özelliksizdir. Beden duvarlarında az sayıda açılan pencereler alt seviyede olup, dikdörtgen çerçevelidir. Cami yanında hazire uygulaması birçok Erzurum camisinde görülmektedir. Camilerde duvarlar kalın tutulmuş, düzgün kesme taş ve moloz taş malzeme kullanılmıştır.” şeklinde konuştu.
Hakkımızda
İletişim
Facebook
Twitter
Google+
RSS
Sitene
Ekle
Günün
Haberleri