DOĞU ANADOLU TARIMI MARKALAŞMA SORUNU YAŞIYOR

DOĞU ANADOLU TARIMI MARKALAŞMA SORUNU YAŞIYOR Doğu Anadolu Bölgesinde tarım sektörünün en önemli açmazı “marka ürün” yetiştirilememesi olarak belirleniyor. Ülkede, bazı bölge ve iller tarımsal markalarıyla ön plana çıkarken, aynı ürünlerin yetiştirildiği Doğu anadolu’da markalaşma bilincinin yetersiz oluşu yüzünden bölge ürünlerinin Pazar payı düşüyor, diğer bölgelerle rekabet gücü oluşmuyor. BÖLGE TARIMININ REKABET GÜCÜ YOK Bölgede, Muş ve Bitlis tütün, Erzurum, Iğdır, Malatya şekerpancarı üretiminde ön sırada bulunmalarına rağmen, bu ürünler marka olarak pazara sunulamadığından, katma değer üretim boyutları düşüyor. Yüksek oranda gelir sağlayan tarım ürünlerinde markalaşma seyri dışında bulunan Doğu Anadolu bölgesinde hububat ön plana çıkıyor. Bu alanda da Konya ile rekabet imkanı bulamayan bölge üreticileri, ürünlerini iç pazarda satmak zorunda kaldıklarından üretim kapasitelerini düşük tutuyor, bu da verimsizliğe neden oluyor. Bölge patates yetiştiriciliği için çok önemli kaynaklar barındırmasına rağmen, bu ürün çeşidinde özel bir marka çıkaracak kapasite ve çizgide üretim olmadığından, İçanadolu Bölgesi patates yetiştiriciliğinde basın duruma geçiyor, doğu üreticisi ise ürünü pazarlayamıyor. AA’nın “Tarım Başkentleri” başlığıyla verdiği haberde diğer bölge illeri tarımsal ürünleriyle öne çıkarken, Doğu illeri çok sınırlı ürün çeşidiyle biliniyor. ERZURUM'DA BUĞDAY, KARS'TA ARPA Erzurum'da bu yıl en fazla buğday üretiminin gerçekleştiği bildirildi. Erzurum Tarım İl Müdürü Bektaş Erdoğan, bu yıl Erzurum'da 202,2 bin ton ürün elde edildiğini belirtti. Kars'ta ise en fazla üretilen ürününün 96 bin tonla arpa olduğu belirtildi. Erzurum’da şekerpancarı ve Ayçiçeği sanayi bitkisi olarak yetiştiriliyor. Ürün kota sınırlamasına dahil olduğundan, ekilen alanların daraltılması ciddi sorunlar doğuruyor. Kars ve Erzurum’da tahıldan sonra en fazla oranda yetiştirilen diğer bir tarım ürünü ise patates. Bu ürünün cips şeklinde değerlendirilmesine yönelik özel işletmeler bölgede bulunmadığı için patates üreticileri iç pazara yönelik üretim yapıyorlar. Haliyle bu durum da tarım arazilerinin kullanım kapasitesini düşürüyor. ERZİNCAN VE IĞDIR’DA PANCAR ÖNDE Erzincan ve Iğdır'da da en fazla üretilen tarım ürününün şeker pancarı olduğu belirtildi. Erzincan Tarım Müdürü Abdulbaki Şahin, Erzincan'da en fazla üretilen tarım ürününün şeker pancarı olduğunu söyledi. İlde şeker pancarının ardından en fazla buğday ve mısırın üretildiğini dile getiren Şahin, şeker pancarının 2007 yılı rekoltesinin 333 bin ton, buğdayın rekoltesinin 178 bin ton, mısırın ise 76,6 bin ton olduğunu belirtti. BUĞDAY İKİNCİ SIRADA Iğdır Tarım İl Müdür Vekili Aysel Ağayar da şeker pancarı sonra ilde en fazla üretimi yapılan ürünün yonca ve buğday olduğunu belirtti. Ağayar, ''2007 yılında 224 bin ton şeker pancarı elde edildi. Bu ürünü 176 bin tonla yonca, 52,8 bin tonla buğday takip etti'' diye konuştu. Ardahan da en fazla üretimi yapılan tarım ürünü ise bu yıl yaklaşık 62 bin tonluk üretim yapılan arpa oldu. Tunceli Tarım İl Müdürü Abdulkadir Yaşırınlıgöz, ilde en fazla ekilen tarım ürününün arpa ve buğday olduğunu söyledi. 2007 yılı içerisinde 11,5 bin ton arpa alındığını ifade eden Yaşırınlıgöz, buğday üretiminin ise 17,4 bin ton olduğunu kaydetti. KAYISININ BAŞKENTİ: MALATYA Kayısı başkenti olarak bilinen Malatya'da üretim her yıl artarken, kayısıdan elde edilen gelir 200 milyon dolar civarında kalıyor. Tarım İl Müdürü Ahmet Güldal, kayısının en önemli problemlerinden birinin pazarlama ve tanıtım olduğunu belirterek, şöyle konuştu: ''Kayısı konusunda önceliğimiz kayısının yüzde 30'unun yaş tüketilmesinin sağlanmasıdır. Herhangi bir doğal afet olmaması durumunda 7 milyon kayısı ağacından 500 bin ton yaş rekolte elde ediliyor. Yaş kayısı ihracatı 2000'li yıllardan itibaren yapılmaya başladı. Yaş kayısı rekoltesinin altyapı sorunu halledilirse artacağını düşünüyoruz. Özellikle soğuk hava depolarının bu çerçevede artması gerekiyor. Çok sayıda soğuk hava deposunun faaliyete geçirilmesini bekliyoruz.'' Malatya Ziraat Odası Başkanı Bayram Polatbaş, dünya yaş kayısı üretiminin yüzde 20'sini, kuru kayısı üretiminin de yüzde 80'ini Türkiye'nin karşıladığını, Türkiye'de de yaş kayısının yüzde 60'ını, kuru kayısının da 85'ini Malatya'nın ürettiğini, kayısı yetiştiren aile sayısının 36 bin 740 olduğunu sözlerine ekledi. ÇAY, RİZE'DEN. Rize Ziraat Odası Başkanı Nevzat Paliç, Rize'de 850 bin dekar alanda 204 bin üretici tarafından çay tarımı yapıldığını, yıllık ortalama 1 milyon 100 bin ton civarında yaş çay üretildiğini, bundan da yaklaşık 220 bin ton kuru çay elde edildiğini bildirdi. Yörede geçen yıl toplam 1 milyon 150 bin ton yaş çay üretimi yapıldığını ifade eden Paliç, ''Bu yılki üretim de hemen hemen aynı oldu. Üretilen yaş çayın piyasa değeri ise yaklaşık 850 milyon YTL'dir'' dedi. Rize'nin çay üretimi Türkiye üretimin yaklaşık yüzde 65'ini oluşturuyor. TRABZON FINDIK’TA MARKA ÇIKARDI Trabzon'da geçen yıl il genelinde 55 bin ton fındık rekoltesi elde edilirken, bu yıl üretim 42,5 bin tonda kaldı. Trabzon Tarım Müdürü Temel Şahin, kent genelinde 110 bin hektarlık alanda tarım yapıldığını, bu alanın yüzde 45'lik bölümünü oluşturan 50 bin hektarlık alanda fındık yetiştirildiğini söyledi. Önümüzdeki yıl fındık rekoltesinin ne kadar olacağı konusunda yorum yapmayacaklarını belirten Şahin, ''Ancak, yıllık ortalamalara baktığımızda gelecek yıl için en az 50 bin tonluk bir beklentimiz var'' dedi. Geçen yıl il genelinde 55 bin ton fındık üretimi yapıldığını bildiren Şahin, ''Bu yılın ürünü ise 42 bin 500 ton olarak gerçekleşti. Bu yılki ürünün piyasa değeri yaklaşık 210 milyon YTL'dir'' diye konuştu. GÜMÜŞHANE ELMA YETİŞTİRİCİLİĞİNDE İDDİALI Gümüşhane Tarım Müdürü Hasan Irkın, il genelindeki 312 bin elma ağacında yaklaşık 30 tür elma yetiştirildiğini söyledi. İl genelindeki meyve bahçelerinin yüzde 20'sinde elma üretimi yapıldığını bildiren Irkın, ''Geçen yıl 5 bin ton olan elma üretimi, bu yıl yörede don olayının yaşanmaması nedeniyle 6 bin tona ulaştı'' dedi. Büyük bölümü iç piyasada tüketilen elmanın 9 milyon YTL civarında bir piyasa değerinin olduğunu belirten Irkın, gelecek yıl rekoltenin 6 bin tonu aşmasını beklediklerini kaydetti. BİTLİS'TE TÜTÜN Bitlis Tarım Müdürlüğü yetkilileri, ilde buğday, şeker pancarı ve tütün ekiminin yapıldığını belirttiler. Kentte en yaygın üretim alanına sahip bitkinin 54,9 bin hektarlık alanla buğdaya ait olduğunu söyleyen yetkililer, tütünün ilde ekonomik olarak en fazla getiriye sahip olan ürün olduğunu, Tekel Yaprak Tütün İşletmesi Müdürlüğünce üreticiden satın alınan ürün çoğu zaman Ege bölgesinde işlendiğini belirtti. BAYBURT TAHILA ENDEKSLİ Bayburt Tarım Müdürlüğü yetkilileri, kent genelinde 132 hektarlık alanda sulu ve kuru tarım yapıldığını, bu alanların yaklaşık 22 bin hektarında buğday yetiştirildiğini belirttiler. Bayburt genelinde 2006 yılında 47 bin 500 ton buğday üretimi yapıldığını ifade eden yetkililer, bu yıl üretimin 48 bin 640 tona çıktığını kaydettiler. Yetkililer, yetiştirilen ürünün piyasa değerinin yaklaşık 17 milyon 500 bin YTL olduğunu, önümüzdeki yıl buğday rekoltesi beklentisinin ise hava şartlarına bağlı olarak 48 bin ile 50 bin ton aralığında gerçekleşmesini beklediklerini bildirdiler. TOKAT'TA DOMATES'TEN 272 MİLYON YTL GELİR Tokat Tarım Müdürü Yaşar Kavak, yörede en fazla üretimi yapılan ürünün domates olduğunu belirtti. Tokat ve yöresinde 2006 yılında 543 bin ton domates üretildiğini bildiren Kavak, bu üretimden 115 milyon YTL gelir elde edildiğini söyledi. Bu yıl ise 520 bin ton domates üretildiğini vurgulayan Kavak, 272 milyon YTL gelir sağlandığını bildirdi. Domates üretiminin yöre ekonomisine büyük katkı sağladığını belirten Kavak, ''2008 yılındaki hedefimiz 1 milyon ton domates üretmek ve bundan yaklaşık 500 milyon YTL gelir elde etmek'' dedi. PATATES NEVŞEHİR'DEN Nevşehir'de tarım ürünleri arasında ilk sırada patates yer alıyor. Türkiye'nin yıllık patates ihtiyacının yaklaşık yüzde 25'i Nevşehir'den karşılanıyor. Nevşehir Ziraat Odası Başkanı Recep Tunç, patates rekoltesinin kuraklık nedeniyle bu yıl düştüğünü ve üreticinin istediği fiyatı bulamadığını belirtti. Nevşehir'de geçen yıl 1 milyon 50 bin ton, bu yıl ise ekim alanlarının genişlemesine rağmen 870 bin ton patates rekoltesi gerçekleştiğini bildiren Tunç, kuraklığın diğer tarım ürünlerin de olduğu gibi patates üretimini de olumsuz etkilediğini kaydetti. Niğde Ziraat Odası Başkanı Bayram Ali Özdemir, kentte en çok patates ve elma üretimi yapıldığını bildirdi. Patates rekoltesinin geçen yılla aynı kaldığını, üretim maliyetinin ise arttığını ifade eden Özdemir, ''Geçen yıl Niğde'de 1 milyon 100 bin ton, bu yıl da aynı miktarda patates üretimi gerçekleşti. Kuraklık ve hava sıcaklığının fazla olması rekolteyi fazla etkilemedi ama üretim maliyetini artırdı'' diye konuştu. Özdemir, elma üreticilerinin bu yıl fiyatlardan memnun kaldıklarını belirterek, ''Yöremizde bu yıl 400 bin ton elma üretimi gerçekleşti'' dedi.