Kuzey Doğa Derneği'nin Kafkas Üniversitesi ile beraber yürüttüğü Aras Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi'nde, göçmen kuşların karsılaştıkları zorluklar ve Aras Nehri'nin kuşlar acısından dünya çapındaki önemi anlatıldı.
KUŞ HALKALAMA İSTASYONU
Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ali Kirpik, Dr. Çağan Şekercioğlu ve yüksek lisans öğrencisi Sedat İnak tarafından yönetilen kuş halkalama istasyonunda gerçekleştirilen etkinliklerde, öğrencilere kuş halkalamanın amaçları, göçmen kuşların karsılaştıkları zorluklar ve Aras Nehri'nin kuşlar acısından dünya çapındaki önemi anlatıldı.
İstasyon gönüllüleri Kenyalı James Kuria Ndungu ve İsviçreli Emmanuel Rey, etkinliklere uluslararası bir boyut kattı. Günün güzel bir sürprizi ise, Yukarı Cıyrıklı halkı ve Iğdır İl Çevre ve Orman Müdürü Taner Tazegün'ün, köyde geniş çaplı bir ağaçlandırma yapmaya karar vermesi oldu.
143 TÜR KUŞ
Aras İstasyonu'nda şimdiye kadar 143 türden 15 bin 600'den fazla kuş halkalandı. Ayrıca görülen türlerle beraber, 213 kuş türü tespit edildi ki bu da Türkiye'deki 465 kuş türünün en az yüzde 46'sının Yukarı Çıyrıklı köyünde bulunduğu demek oluyor. Iğdır ilinde tespit edilmiş kuş türü sayısı ise 243. Bu da Türkiye kuş türlerinin yarısından fazla. Daha fazla araştırmayla bu sayının 250'yi geçeceği ve 300'e yaklaşacağı tahmin ediliyor.
ARAS KUŞLARIN KONAKLAMA NOKTASI
Aras İstasyonu'nda yakalanan başka ülkelere ait halkalı kuşlar ve Aras'da halkalanan kuşların diğer ülkelerde yakalanması, Aras ve Iğdır'ın kuşlar açısından dünya çapındaki önemini bilimsel olarak ispatladı. İsrail, Güney Afrika ve Rusya-Finlandiya sınırında halkalanmış kuşları KuzeyDoğa ekibi Aras İstasyonu'nda tekrar yakaladı. Ekibin Aras'da halkaladığı kuşlar ise, Macaristan, Kıbrıs ve Zambiya'da tekrar yakalandı. Yani Aras Nehri, üç kıtadan gelen kuşlar için kritik bir konaklama, beslenme ve üremenoktası. Bu yüzden Aras boyundaki sulak alanların etkili olarak korunması şart. Her ne kadar bölgede av yasağı olsa da, şu anda Aras Nehri ve sulak alanlarının resmi bir koruma statüsü yok.
15 ÜLKEDEN 100 GÖNÜLLÜ HALKALAMA ÇALIŞMALARINA KATILDI
Bölgedeki kuş zenginliği, aynı zamanda dünya doğa meraklılarını da bölgeye çekiyor. 2006 yılında faaliyete geçen Aras merkezinde şimdiye kadar 15 ülkeden 100'den fazla gönüllü halkalama çalışmalarına katıldı ve yüzlerce kişi Yukarı Çıyrıklı'yı ziyaret etti. Kuş severlerin artan bu ilgisine karşılık, Tuzluca Kaymakamı Suayip Gürsoy da, Yukarı Çıyrıklı köyünde bir konukevinin inşasını başlattı. Bölgede yüksek sayılarda görülen Türkiye'nin dört akbaba turu, Tuzluca, Aras ve Arpaçay bölgesinin yırtıcı kuşlar
açısından da değerini gösteriyor. Tüm bunlar, Iğdır'ın doğa turizmi açısından giderek önem kazanması demek oluyor.
DÜNYA GÖÇMEN KUŞLAR GÜNÜ NEDİR?
Geçtiğimiz hafta sonu tüm dünyada Dünya Göçmen Kuşlar Günü olarak kutlandı. Bu özel gün 2006 yılında, tüm dünyadaki göçmen kuşların ve yasam alanlarının korunmasına dikkat çekmek için uygulanmaya başladı. Dünya Kuş Gözlem Günü gibi halkın ve karar vericilerin kuşların ve yaşam alanlarının korunmasına ilgisini çekmek ve bilinçlendirmek için çeşitli etkinliklerle kutlanıyor. Ana amaç ilgi ve dikkat çekmek, bilinçlendirmek, kuşların ve yasam alanlarının korunmasını tevsik etmek. Bu yıl Dünya Göçmen Kuşlar
Günü'nün teması insan kaynaklı "Göç Sırasındaki Engeller" idi. Doğal engellerin yanısıra insanoğlu kuşların bu zorlu yolculuklarını daha fazla karmaşıklaştırmak için, ekstra engeller yaratmıştır. Gökdelenler, uzun cam binalar, rüzgâr tribünleri, elektrik direkleri bunlardan sadece birkaçıdır. Bildiğimiz gibi tüm bunlar kuşlar için görünmez olabilmekte ve her yıl büyük oranda kusun ölmesine veya yaralanmasına neden olmakta ve gitgide göçmen kuşların tüm popülasyonları üzerine zararlı bir etkisi olan
ölümcül engeller sunmaktadır. Bu şekildeki ölümler sıkça istenmese ve büyük oranda kaçınılabilir olsa da, her yıl yoğun bir şekilde göçmen kuşların göç yolları boyunca binlerce yeni yapı inşa edilmektedir. Rüzgâr gücünden enerji elde etmek için kullanılan dünyanın birçok deniz kıyısı ve dağ zirvesi, dünyanın bazı iyi bilinen ve baslıca göç rotaları üzerinde kuruludur.
Dünya Göçmen Kuşlar Günü 2009'un amacı, göçü engelleyen bu insan yapımı engeller konusundaki farkındalığı artırmak ve bu yapıların göçmen kuşlar ve onların göç yolları üzerindeki olası etkileri hakkında insanları bilgilendirmektir.