KURŞUN KAPLAMADAN VAZGEÇİLDİ
Hamamın kubbelerini, tekrar çalınabileceği ihtimaline karşı kurşunla kaplatmaktan vazgeçen Vakıflar Bölge Müdürlüğü, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’ndan da izin alarak, harekete geçti. Hamamın çatı ve kubbelerinin artık kiremitlerle döşeneceği öğrenilirken, çalışmalara start bile verildi.
Yetkililer, Gümrük Hamamı’nın çatı ve kubbelerinde devam eden restorasyon çalışmalarının 10 gün içerisinde biteceğini belirterek, “Hırsızlık ihtimaline karşı artık tarihi hamamın çatı ve kubbelerini kurşunla kaplatmaktan vazgeçtik. Kubbelerin tamamını kiremitle döşeyeceğiz” diye konuştular.
Vatandaşlar ise, Gümrük Hamamı için böyle bir tedbir alınmasının, hem sevindirici, hem de üzücü olduğuna vurgu yaparak, “Gönül isterdi ki, hamamın çatı ve kubbeleri yine kurşunla kaplansaydı. Ama hırsızlık olayları karşısında yapacak bir şey kalmıyor. Yeni yöntem ise, en azından eserin sık sık tahrip edilmesini önlemesi açısından çok mantıklı” şeklinde konuştular.
GÜMRÜK HAMAMI, 1717 YILINDA YAPTIRILDI
Erzurum Kongre Meydanı’nda, Mahalle Başına giden yol üzerinde bulunan Hacı Bektaş oğlu Derviş Hacı İbrahim’in l717’de yaptırdığı Gümrük Camisi’nin vakfı olan Gümrük Hamamı moloz taş ve yer de tuğladan yapılmıştır.
OSMANLI MİMARİSİ
Klasik Osmanlı hamam planları düzeninde olup, haçvari plandadır. Erzurum hamamları arasında değişik bir plan türünü yansıtmaktadır. Moloz taş ve yer yer de tuğla hatılların kullanıldığı hamam soyunmalık, ılıklık, sıcaklık ve halvet bölümlerinden meydana gelmiştir. Hamamın bugünkü girişi ana eksen yerine yandan sonradan açılmıştır. Soyunmalık trompların taşıdığı bir kubbe ile örtülmüştür. İlk yapılışında üç kubbeli olan ılıklığın kenarlarındaki kubbelerin altında kalan kısımlar sonradan birer kapı ile sıcaklığa eklenmiştir. Bu arada sağdaki kubbe de yeniden yapılmıştır. Sıcaklık Osmanlı hamamlarındaki haçvari plan düzeninin değişik bir uygulaması olarak burada karşımıza çıkmaktadır. Giriş eyvanı ile iki yanındaki kubbeli halvet hücreleri kaldırılmış ve böylece üç eyvanlı bir plan ortaya çıkarılmıştır. Köşelerdeki halvet hücreleri de en dipte olan eyvana açılmıştır. Soğukluk ve sıcaklık bölümleri yakın tarihlerde onarılmış olmasına rağmen orijinalliğini yitirmemiştir.