Çeşitli ayrıcalıklarla desteklenen, ancak uygulanan teşviklerden umduğunu bulamayan Erzurum, son günlerde de, 5084 Sayılı Teşvik Yasası’nı konuşmaya başladı. Yürürlük süresi 31 Aralık’ta sona erecek olan yasanın, Erzurum’da en az bir yıl daha uygulanması gerektiği görüşü dile getirilirken, Ankara’dan henüz bu yönde bir adım atılmadı.
İşte Erzurum’un son 15 yıllık teşvik serüveni…
//DOĞU’DA POZİTİF AYIRIMCILIK BEKLENTİSİ
Erzurum’un kalkınma umutlarını yeşerten teşvik ve yatırım atakları, 1990’lı yıllarda başladı. Devlet Planlama Teşkilatı (DPT)’nin koordinasyonunda 5 üniversite tarafından hazırlanan Doğu Anadolu Projesi (DAP), bölgeyi teşviklerle tanıştıran ilk çalışma olurken, amacına ulaşmadan rafa kaldırıldı. Erzurum, Ağrı, Ardahan, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Malatya, Muş, Tunceli ve Van illerini kapsayan Doğu Anadolu Projesi, bölgeye pozitif ayrımcılık tanınması ve çeşitli yatırımlarla desteklenerek kalkındırılması amacını taşısa da, bu hedefine ulaşamadı.
//4325 SAYILI TEŞVİK YASASI, YATIRIMCIYA TERCİH AVANTAJI VERDİ
DAP’ı unutan Erzurum’da, kalkınma umutları bu kez de, 4325 Sayılı Yasa ile yeşerdi. 1998 yılında yürürlüğe sokulan 4325 Sayılı Yasa, “Olağanüstü Hal Bölgesinde ve Kalkınmada Öncelikli Yörelerde İstihdam Yaratılması ve Yatırımların Teşvik Edilmesi”ni öngörürken, bu yörelerde vergi, SSK prim teşvikleri uygulamak ve yatırımlara bedelsiz kamu arsa ve arazisi temin etmek suretiyle yatırımları ve istihdam imkânlarını artırılması amaçlanıyordu. İlk etapta Gayri Safi Yurt İçi Hasılası (GSYİH) bin 500 dolar ve altında olan 22 ilde uygulanmaya başlanan 4325 Sayılı Yasa’nın, daha sonra yapılan bir kanun değişikliğiyle kapsama alanı genişletildi. 4325 Sayılı Yasa’nın genişletilmesi suretiyle yatırımcının eline verilen tercih avantajı, kalkınma umutlarını sekteye uğratırken, söz konusu yasal düzenleme, Erzurum’a sadece SSK prim indirimi olarak yansıdı.
//TEŞVİK YASALARININ SONUÇLARI
1998 yılında yürürlüğe giren ve 2003’te uygulama süresi sona eren 4325 Sayılı Teşvik Yasası, 2004 yılında yerini 5084 Sayılı Teşvik Yasası’na bıraktı. Adıyaman, Afyon, Ağrı, Aksaray, Amasya, Ardahan, Batman, Bartın, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Çankırı, Diyarbakır, Düzce, Erzincan, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Kırşehir, Malatya, Mardin, Muş, Ordu, Osmaniye, Siirt, Sinop, Sivas, Şanlıurfa, Şırnak, Tokat, Uşak, Van ve Yozgat’tan oluşan 36 ilde uygulanmaya başlanan 5084 Sayılı Teşvik Yasası, aradan 1 yıl geçtikten sonra 4325 Sayılı Teşvik Yasası ile aynı kaderi paylaştı. 2005 yılında çıkarılan 5350 Sayılı Teşvik Yasası ile, uygulamanı alanı genişletilen 5084 Sayılı Yasa, Artvin, Çorum, Elazığ, Kastamonu, Kütahya, Kahramanmaraş, Nevşehir, Niğde, Rize, Trabzon, Tunceli, Karaman ve Kilis illerinin eklenmesiyle 49 ilde uygulanmaya başlandı.
//TEŞVİKLER NE GETİRDİ?
En az 10 kişi çalıştırılması halinde, işletmelere SSK primi ve bazı vergi kalemlerinde indirim sağlayan ve 5350 Sayılı Teşvik Yasası ile değiştirilen 5084 Sayılı Yasa, yatırımcıların dikkatini yine bölgeye çekemedi. Bölgede, Malatya’dan bu tarafa teşvikli yatırım sayısının azlığıyla dikkati çeken Erzurum’da, 5084 Sayılı Teşvik Yasası, işverene, istihdam maliyetinin düşürülmesi dışında hiçbir kazanç sağlayamadı. Erzurum’da bu yasadan bin 572 işveren faydalanırken, yasa kapsamında sigortalı çalıştırılanların sayısı da, 17 bin 37 oldu. Yürürlük süresi geçen yıl dolan, ancak bir yıl daha uygulanmasına karar verilen 5084 Sayılı Teşvik Yasası, bu yıl sonu itibariyle yeni bir düzenleme yapılmaması halinde, işveren maliyetlerini en az ikiye katlayacak.
Hakkımızda
İletişim
Facebook
Twitter
Google+
RSS
Sitene
Ekle
Günün
Haberleri