Dut ağacını sanat eserine dönüştürüyor

ERZURUM gazetesi

 Gümüşhane’de saz yapımı ile uğraşan Sezai Özdemir sahibi bulunduğu dükkanda bağlama yapımının yanı sıra saz dersleri de veriyor.

Müzik aletleri yapımı konularında 30 yıllık tecrübesi olan Özdemir, saz yapımında standart ölçülerin kullanılması gerektiğini söyledi. Farklı ustaların elinden çıkan sazların ses tınılarında farklılıklar oluşturduğunu ifade eden Özdemir “Saz yapımında belli bir standardı yakalamak istiyorum. Ülke genelinde ustalarımız farklı ölçülerle bağlama yapıyor. Ayrı ustalardan çıkan sazlar koro çalışmalarında aynı tınının çıkmasına engel oluyor. Oysa sazlar tek bir ustanın elinden çıkmış gibi olmalı. Kulağa hoş gelmeli ve tok ses olmasına dikkat edilmesi gerekiyor” dedi.

//BAĞLAMA YAPMAK USTALIK İŞİ

Özdemir, bir ustanın bağlama yapabilmesi için öncelikle iyi saz çalmayı bilmesi gerektiğinin altını çizerek, “Usta bağlamayı iyi tanımalı, saz yapan kişi her şeyden önce bağlama çalmayı bilmeli. En iyi bağlama, en az iki metre kalınlığındaki dutlar dört parçaya bölünerek her parçasından bir bağlama gövdesi çıkarılarak yapılıyor. Her parça önce şablonla çiziliyor sonra içi oyuluyor. Kalıpta bekletilerek kuruması sağlanıyor. İnce bir dut ağacının gövdesinden tek parça olarak bağlama yapılmıyor. Yapılsa bile ses çıkmıyor. Yaşlı ağaçların sık gözenekleri ve elyaflı dokuları daha güzel ses çıkmasına sebep oluyor. Ustalar bu sebeple yaşlı dut ağaçlarından bağlama yapıyor. Yarma dut ağacından oyma saz yapmak çok zahmetli, aynı zamanda büyük ağaçları da bulmak çok zor. Bu sebeple tek parça oyma saz bulmak gittikçe zorlaşıyor. Oyma tekne yapımının zorluğu, ağaç israfına neden oluşu ile son yıllarda halk arasında artık yaprak saz denilen dilimli teknikle yapılan sazların yapımına ağırlık verilmiştir” diye konuştu.

//“ESKİDEN SAZI KIRIP SAĞIR OLMASINI ÖNLERLERDİ”

İyi bir bağlama almak isteyenlerin sorusuna cevap vermekte zorlandığını belirten Özdemir, eskiden bağlama ustalarının bağlamayı yaptıktan sonra ellerine alarak bir metre yukardan yere attıklarını, yarılan sazı tekrar yapıştırarak bu işlemle sazın sağır olması önlendiğini anlattı.

Müziğin günümüz de yaygınlaşmasına rağmen bağlamaya olan ilginin azaldığını kaydeden Özdemir, “Gençler gelecek görmedikleri için ve bu sanata rağbet etmediği için mesleğimi doğru bir şekilde öğreteceğim bir çırak da çalıştıramıyorum yanımda. Müzik eserlerimiz gereken değeri gördükçe bu sanatı icra edenler hep olacak. İcracılar çoğaldıkça da bağlama ustaları, dut ağaçlarını konuşturmaya devam edecektir” ifadelerini kullandı.