Tarımda yeni konsept

SAMET ÖZÜNAL(GHA) – Türkiye’de ilk kez 23 yıl önce toprak kullanmadan domates yetiştiren Prof. Dr. Nesrin Yıldız, topraksız bitki yetiştiriciliğinin, gelecekteki en popüler üretim tekniği olacağını söyledi.

Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitkisi Besleme Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nesrin Yıldız, su kültürü veya katı ortam adı da verilen topraksız bitki yetiştiriciliği hakkında bilgiler verdi. Geleceğin yeni üretim biçiminin, topraksız bitki yetiştiriciliği olacağını kaydeden Yıldız, kendisinin 23 yıl önce toprak kullanmadan domates yetiştirdiğine işaret ederek, “O dönemde ‘topraksız bitki mi yetiştirilirmiş’ diye değerlendirmeler yapılıyordu. Fakat şimdi liselerdeki öğrenciler bile okullarında toprak kullanmadan bitki yetiştirmeye başladılar.” dedi.

GIDA İHTİYACININ KARŞILANMASINA YENİ YAKLAŞIM

Artan dünya insan nüfusunun gıda açığını kapatmak için en geçerli tarım şeklinin yoğun tarım olduğunu vurgulayan Nesrin Yıldız, yoğun tarımın uygulama alanlarından birisinin de, bitki besleme ilkelerine uygun olarak gübreleme yapılması olduğunu kaydetti. Toprakların besin sağlama gücünün uygun yöntemlerle değerlendirilmesinden sonra, dengeli gübreleme programı yapılarak bitkilere gerekli besinlerin sağlanabildiğini anlatan Prof. Dr. Nesrin Yıldız, bitkilerden elde edilecek verimin kalite ve kantitesini etkileyen genetik ve çevresel birçok etken bulunduğunu dile getirdi. Bu etkenler arasında insanoğlunun sera koşulları dışında denetleyebildiklerinin su ve besin elementleri olduğuna işaret eden Yıldız, önemli bir faktörün de, verimli toprak olduğunu ifade etti. Bitkilere uygun miktar ve oranlarda suyun, oksijenin ve besin elementlerini sağlayabilenin toprak olduğuna işaret eden Yıldız, “Bitkilerde, yüksek miktarda ve kaliteli verim, ancak bitkinin ihtiyacı olan besin maddelerinin tümünü topraktan veya verilecek gübrelerden dengeli biçimde alması ile mümkündür. Bitkinin genetik özellikleri dışında verimi doğrudan etkileyen ve olmazsa olmaz faktörler ise, su, ışık, sıcaklık, karbondioksit, oksijen ve bitki besin elementleridir. Bu 6 faktör bitki gelişmesi için bulunması şart olduğundan bunlara ‘gelişim faktörleri’ denilmektedir. Bu faktörlere baktığımızda, bunların hepsinden ürün artışında geniş çapta yararlanamayacağımızı görürüz.” diye konuştu. 

TOPRAKTA YORGUNLUK

Tarımsal üretimde, yetiştirme ortamının yoğun kullanımı nedeniyle toprak yorgunluğunun ortaya çıktığına işaret eden Yıldız, bir takım hastalık ve zararlıların neden olduğu durumlarla beslenme bozukluklarının beraberinde geldiğini kaydetti. Yıldız, toprakta, bitkinin yaşayıp gelişmesini sürdürebilmesinde en önemli etkenin, toprağın ihtiyacına göre, gübreleme ve sulama yapılması olduğunu söyleyerek, su veya agregat kültüründe ise, önemli olanın dengeli bitki besin elementleri ile hazırlanan besin solüsyonu olduğunu dile getirdi.

 

YILDIZ, TOPRAKSIZ KÜLTÜR UYGULAMALARI HAKKINDA BİLGİLER VERDİ

Topraksız kültürün ise, bitkilerin besin solüsyonları ile mekanik destek sağlayacak organik veya inorganik materyal kullanılarak veya kullanmadan yetiştirilmesi teknolojisine verilen isim olduğunu söyleyen Nesrin Yıldız, bu yöntemin amacının, topraktan kaynaklanan sorunları ortadan kaldırmak ve birim alandan daha yüksek ve daha kaliteli ürün almak olduğunun altını çizdi. Genel olarak topraksız tekniklerin, su kültürü, durgun su kültürü, akan su kültürü, pülverize su kültürü ve katı ortam kültüründen oluştuğu bilgisin veren Yıldız, “Besin elementlerinin biti gelişmesindeki görevleri ile ilgili bilgilerimizin büyük bir bölümü su kültürü denemeleri ile elde edilmiştir. Bitkilerin su ve kum kültüründe yetiştirilmeleri özellikle bitki fizyologları tarafından yaygın bir şekilde kullanılan araştırma yöntemleridir. Su kültüründe kullanılan ve “besin çözeltisi” adı verilen çözeltiler belirli oranlarda tuzların saf su içerisinde çözülmeleriyle hazırlanır. Besin çözeltisi, bitkilerin gereksinim duydukları ve topraktan aldıkları tüm elementleri kapsayan çözelti olarak tanımlanabilir.” bilgisini verdi.

 

TOPRAKSIZ TARIMIN ÜRETİCİYE SAĞLAYACAĞI FAYDALAR

Topraksız bitki yetiştiriciliğinin avantajlarını da sıralayan Prof. Dr. Nesrin Yıldız, toprağın olmadığı veya uygun olmadığı yerde bu yöntemle üretim yapmanın mümkün olduğunu bildirdi. Yıldız, “Bu üretim şekliyle toprak işleme yapılmaz, yabancı ot mücadelesine ve münavebeye gereksinim duyulmaz. Bitkilerin büyüme, gelişme ve verimlilikleri daha kolay düzenlenebilir ve yönlendirilebilir. Tüm bitkilere eşit miktarda ve dengeli su ve besin maddesi verilir. Bitkinin gelişme dönemlerine göre farklı beslenme seviyeleri düzenlenebilir. Toprakla bulaşık olmayan temiz ürünler elde edilir. Özellikle yaprakları tüketilen ürünlerde fazla azotlu gübreleme sonucu oluşan nitrat birikimi dengeli beslenme ile engellenmiş olur. Daha etkin otomasyon kullanılarak, daha az iş gücü kullanılır. Erkencilik, verimlilik ve kalite önemli düzeyde artar. Ekstra kalitede ürün oranının artırılması yanında homojen hasat düzeni sağlanabilir. Su ve besin maddeleri daha az ancak daha etkin kullanılabilir. Toprak alanı minimal kullanılarak birim alanda daha fazla bitki yetiştirilebilir. Kök ortamında pH, tuzluluk, besin maddeleri ve havalanma istenen seviyede düzenlenebilir. Yetiştirme ortamından kaynaklanan hastalık ve zararlılara kontrol kolaylaşır. Sterilizasyon, topraklı yetiştiricilikte yapılana oranla daha kolay ve etkilidir.” diye konuştu.