Tarihimizi koruyamıyoruz

CANER EFE/(GHA) - 1970’li yıllardan sonra hızla artan gecekondulaşmanın, modern yapılaşmaya olduğu kadar, mezarlıklara da büyük zararlar verdiği öne sürüldü. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Haldun Özkan, mezarlıkların, geçmişin birer aynası durumunda olduklarını belirterek, “Maalesef günümüzde halen daha devam eden gecekondulaşmalar yüzünden bu tarih aynalarımızı birer birer kaybetmişiz” dedi.

Özkan, köy, kasaba ve şehirlerin, tarihi geçmişin şifreleri anlamına gelen mezarlıklarla dolu olduğuna dikkati çekerek, yüzyılların kültür ve medeniyetine ev sahipliği yapmış olan Erzurum’un dahi bugün tarihi mezarlıkların çoğundan yoksun kaldığını kaydetti.

//MEZARLIKLARIMIZI KAYBEDİYORUZ

Doç Dr. Haldun Özkan, mezar taşlarının, bulundukları yerin tarihi, geleneği, yaşayış tarzı ve sosyal yapılarıyla ilgili çok önemli bilgiler verdiklerini dile getirerek, “Köyler, kasabalar ve şehirler geçmişlerine ait mezarlıklar ile doludur. Ancak zaman aşımı nedeniyle mezarlıklar dolmuş ve belediyelerin kararları doğrultusunda birer birer ortadan kaldırılmıştır. Daha da üzücü olanı gecekondulaşmada en çok zarar gören yerler arasında da mezarlıklar gelmektedir. Merhum Prof. Dr. Zeki Başar’ın Erzurum’da tespit ettiği mezarlıklardan şimdi en ufak bir iz bile kalmamıştır. Şimdi yüzyılların kültür ve medeniyetine sahne olmuş Erzurum mezarlıkları Asri ve Abdurrahmangazi olmak üzere iki ana bölümde göze çarpmaktadır. Sonuncusu da, artan nüfusa paralel olarak hızla dolmaktadır.” diye konuştu.

//MEZARLIKLAR TAPU HÜKMÜNDE

Mezarlıkların, geçmişe ait izleri barındırdıklarına vurgu yapan Doç. Dr. Özkan, Eylül 1919 yılında yaşanan bir hadiseyi ise şöyle aktardı: “Belediye Başkanı Zakir Gürbüz, bir şehir gezisi sırasında ABD Askeri Misyonu Başkanı General Harbord’a bizim mezarlıklarımızı göstererek, Ermeni soykırımı iddialarının asılsız olduğuna işaret etmiştir. Yine Karskapı’daki şehitlikte Osmanlı-Rus Savaşı’ndan tutun da günümüze kadar vatan uğrunda canlarını verenlerin mezar taşları da bizlere geçmiş hakkında belgesel bilgiler vermektedir. Mezarlıkların geçmişle ilgili en doğru ve en net bilgiyi verdikleri herkes tarafından bilinmelidir. Bu yüzden mezarlıkların korunması ve gelecek nesillere bilgi aktarması açısından muhafaza edilmesi gerekmektedir.” şeklinde konuştu.