Tarih bilimcilerin her fırsatta; “Anadolu’nun Sigortası” olarak tanımladıkları Erzurum’un, bu ayrıcalığından dolayı geçmişte çeşitli ülkelerin konsolosluklarına ev sahipliği yaptığı öğrenildi.
ERZURUM’UN GEÇMİŞTEKİ ULUSLAR ARASI İTİBARI
Rusya, İngiltere, Fransa, İtalya ve İran başta olmak üzere, Erzurum’da, Amerika Birleşik Devletler’ni temsilen de, bir konsolosun bulunduğu kaydedildi. Avrupa devletlerinin Trabzon ve Erzurum’da konuşlandırdıkları konsolosluklarının, daha çok ticari ilişkilerin takip edilmesiyle görevlendirildikleri ifade edilirken, tarihi arşivlerde, Osmanlı Sultanı I. Abdulmecid’in bu hususta oldukça titiz davrandığı bilgisine yer veriliyor.
ERZURUM’DA KONSOLOSLUKLAR ZİNCİRİ
Moritz Wagner isimli bir Alman Gezgin’in, 1846 Mayıs’ında Erzurum’a gerçekleştirdiği bir geziyle ilgili olarak aktardığı bilgiler, şehirde, çeşitli ülkelerin konsolosluklar düzeyinde temsil edildiğini ortaya koyuyor. Wagner’in hatıralarında, Kamili Paşa’nın Erzurum Valiliği görevini yürüttüğü dönemde, konsolosluk görevi yürütülen ikametlerde, Rusya, İngiltere, İran, Fransa, İtalya ve ABD bayraklarının dalgalandığı kaydedilirken, bu bilgilerin, Erzurum’un hem ticaret, hem de siyasal bir yönetim merkezi olduğunu göstermesi bakımından önemli olduğu vurgusunda bulunuluyor.
ANADOLU’NUN YÜREĞİ ERZURUM’DA ATARMIŞ
Alman gezgine göre, İngiltere’nin Erzurum Konsolosu Brant idi. Onun yanında da, özel görevli Sir Stratford Canning’in gönderdiği askeri temsilci Albay Williams ile meşhur sözlük yazarı Redhouse bulunuyordu. Erzurum’daki Rus Komiseri ise, Yunan kökenli Albay Daines adında bir görevliydi. Erzurum’daki bir diğer yabancı temsilci ise, İtalyan asıllı Viskonsül Garibaldi idi. Gezgin Wagner, Erzurum’da Fransa’yı temsil eden Avrupalı konsoloslar arasında bizzat tanışıp görüştüğünü beyan ettiği Soulange’ye hatıralarında geniş yer verirken, bu konsolosun daha sonra Guizot isimli bir başka konsolosla yer değiştirildiği belirtiliyor. Osmanlı İmparatorluğu’nun özel izniyle Erzurum’da bulunan konsoloslara, yine imparatorluk tarafından tahsis edilen çevirmenlerin bulunduğuna dikkat çekilen hatıralarda, söz konusu yabancı görevlilerin, resmi makamlar dışında yerel halkla pek irtibata geçmedikleri bilgisi aktarılıyor.
Öte yandan tarihçiler ise, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde yaşanan ayaklanmalarda, yabanı temsilcilerin bazılarının önemli roller üstlendiğini dile getiriyor. Avrupa devletleri ve Rusya’nın, Ermeni bölücüleri el altından desteklediklerinin bilinen bir gerçek olduğuna dikkati çeken tarihçiler, Anadolu’yu ele geçirme planları ihtilal girişimlerinin, bizzat bazı konsoloslar eliyle yürütüldüğünü vurguladılar.
6
4
Hakkımızda
İletişim
Facebook
Twitter
Google+
RSS
Sitene
Ekle
Günün
Haberleri