Halk Takvimi’ne göre, İlkbahar’ın ilk yağmur damlaları, Erzurum’a 30 Mart’ta düşecek. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Lütfi Sezen, Erzurum’un, İlkbahar yağmurlarıyla 30 Mart’ta, ‘camışkıran’ soğuklarıyla da, 18 Nisan’da tanışacağını söyledi.
SEZEN HALK TAKVİMİNİ ANLATTI
Halk Bilimi Uzmanı Lütfi Sezen, geçen yıllara oranla biraz daha değişik bir kış mevsimi yaşayan Erzurum’da, halk takviminin kesinlikle şaşmayacağını ifade etti. İnsanların, çok eski çağlarda bile mevsimleri, ayları, haftaları ve günleri hesaplamak için kendilerine göre çeşitli takvimler yaptıklarını, en eski takvimin nerede, ne zaman ve kimler tarafından yapıldığının da kesin olarak bilinmediğini vurgulayan Sezen, “Türkler'in İsrailoğuları’nın, Romalıların, Çinliler'in, Mısırlılar’ın kendilerine göre takvimleri vardı. Hemen hemen hepsinde güneş ve ay gibi gökyüzü cisimlerinin hareketleri esas alınmıştı” dedi.
TOHUM AYINDAYIZ
Halk takvimine göre, şu anda ‘Tohum’ ayının içinde bulunulduğunu anlatan Yrd. Doç. Dr. Lütfi Sezen, Erzurum’a ilkbahar ilk yağmurunun 30 Mart’ta düşeceğine işaret ederek, ‘camışkıran’ soğukları için de 18 Nisan tarihinin beklenmesi gerektiğini kaydetti.
İLKBAHARIN İLK YAĞMURU 30 MART’TA DÜŞECEK
Erzurum’da ve bölgede, Rumî Mart ayının 10’uncu gününe denk gelen 23’üncü gününe ‘ezel bahar’, 17’inci gününe rastlayan 30 Mart gününe ise, ‘haftahamal’ denildiğini dile getiren Sezen, ‘haftahamal’da ilkbaharın ilk yağmurlarının beklendiğini belirtti. Erzurum’da kış mevsiminin bittiğini haber veren ayın Mayıs olduğunu, bu aydan önceki Nisan’da da, yine Erzurum’a has soğuk bir günün bulunduğunu bildiren Halk Bilimi Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Sezen, “Erzurum ve civarında ‘camışkıran’ adıyla bilinen bu soğuk gün, Rumî 5, milâdî 18 Nisan tarihine rastlamaktadır. Bu soğuklar için yöre halkı, ‘kork abrelin beşinden, camızı ayırır eşinden’ yakıştırmasında bulunmuşlardır” diye konuştu.
MAYIS GELMEDEN YAZ GELMEZ
Kışın bittiğini ve yazın başladığını haber veren en önemli ayın ise, Mayıs olduğunu söyleyen Sezen, Mayıs ayının 5 ve 6’ıncı günlerine rastlayan ‘Rûz-ı Hızır’ın, Bahar Bayramı olarak kutlanması, Mayıs ayına özel bir önem kazandırmaktadır. Bundan dolayı Mayıs ayına ayların gelini denmiştir” şeklinde konuştu.
KOCAKARI SOĞUKLARINA 17 MART SALI GÜNÜ VEDA ETTİK
Öte yandan Rumî Şubat ayının son 4 günü ile Mart ayının ilk 3 gününü içine alan ve 11-17 Mart tarihlerine denk gelen haftaya, Berd-el-acûz denildiğini söyleyen Sezen, “Arapça'da berd soğuk, acûz ise kocakarı demektir. Bundan dolayı, bu tarihte görülen soğuklara ülkemizde, Kocakarı Soğukları denilmektedir. Nitekim ‘kocakarı soğukları’na da iki önce veda etmiş bulunmaktayız. Çiftçilik ve hayvancılıkla uğraşan toplumların takvimleri, mevsimlerin ve her mevsim içindeki bölümlerin, yıl içindeki hava şartlarına bağlı düzeni içinde olur. Bu çevrelerde halk takvimi, güneş takviminden pek farklı değildir. Ancak ayların adlarında ve bölümlerinde, türlü etkenlerden gelme çeşitlemeler görülür” dedi.