Erzurum Gazetesi Arşiv

İŞİN GERÇEĞİ BU 2005 yılında yürürlüğe giren ve 2008 yılının Temmuz ayında sona erecek olan teşvik uygulamasından Erzurum beklenen ölçüde yararlanamadı. İstihdama yönelik yatırımların çoğalmasını amaçlayan düzenleme kapsamında dört buçuk yılda 102 yatırım teşvik belgesi aldı. 2003 yılı ile 2007 yılları arasında Erzurum’da 102, Doğu Anadolu Bölgesinde 733, teşvik kapsamındaki illerde ise 4 bin 42 yatırıma teşvik belgesi verildi. Erzurum teşvikli yatırım sayısı bakımından teşvikli iler içinde 15, bölge illeri içinde ise 3’üncü olabildi. HAZİNE SONUÇLARI AÇIKLADI Hazine müsteşarlığı 2003 ile 2007 yıllarını kapsayan dört buçuk yıllık süreçte verilen yatırım teşvik belgelerinin illere göre sektörel ve yatırım cinsine göre dağılım sonuçlarını açıkladı. Erzurum’da bu süreçte toplam yatırım tutarı 390 milyon 129 bin 21 YTL olan, 98 milyon 772 bin dolar dış kaynağın kullanıldığı ve 3 bin 68 kişilik istihdam hacmi içeren 102 yatırıma teşvik belgesi verildi. BÖLGEDE ÜÇÜNCÜ OLDUK Erzurum dört buçuk yılda kavuştuğu 102 yatırım teşvik belgesiyle Türkiye toplamı içinde yüzde 0.57, bölge toplamında yüzde 13.9 ve teşvikli iller toplamında ise yüzde 2.52’lik oranda pay sahibi oldu. Bölgede teşvikli yatırım toplamı ise Türkiye toplamı içinde yüzde 4, teşvikli iller toplamında ise yüzde 18.3 oranında dilim oluşturdu. Teşvikli illerin Türkiye toplamındaki payı ise yüzde 22.5 olarak belirlendi. HİZMETLER SEKTÖRÜ ÖNDE Dört buçuk yıllık dilimde ilde teşvik belgeli yatırımların içinde en fazla payı hizmetler sektörü aldı, imalat sektörü ikinci sırada kaldı. 2003 2007 yılları arasında Erzurum’da tarım sektöründe 6, madencilik sektöründe 7, imalat sektöründe 35, enerji sektöründe 3, hizmetler sektöründe ise 51 yatırıma teşvik belgesi tahsis edildi. SEKTÖREL DAĞILIM 2003-2007 döneminde teşvik belgesi alan madencilik sektörü yatırımlarında en fazla belge alan alt sektör 4 teşvik belgesiyle işleme gurubu olurken, madencilik istihraç, işleme, zenginleştirme alt sektörlerinde ise birer yatırım, teşvik belgesi aldı. Teşvik belgesi alan madencilik işleme gurubuna ait 4 yatırım için 24 milyon 302 bin YTL tutarında harcama gerçekleşti. Bu yatırımlar için 2 milyon 671 bin dolar dış kaynak kullanıldı. İMALAT GERİDE KALDI 2003- 2007 döneminde teşvik belgeli 35 imalat sektörü yatırım alt gurup belge sıralamasında 15 belgeyle gıda ve içki gurubu ilk sırada yer aldı. İmalat sektörü çimento gurubu 7 belgeyle ikinci olurken, bu alt sektör gurubunu 3’er belgeyle orman ürünleri, inşaat imalat yatırımları izledi. Sektöre ait olan 2 madeni eşya ve 2pişmiş kil ve çimento gereçleri imalat yatırımlarına da belge verildi. Dokuma giyim, taşıt araçları ve imalat sektörü diğerleri gurubunda da birer yatırım belge aldı. ALTYAPI YATIRIMLARI Teşvik belgesi alan 51 hizmetler sektörü yatırımı içinde. 24 belgeyle alt yapı sektör gurubu ilk sırada bulunuyor. Bu gurubu 9 belgeyle ulaştırma, 8 belgeyle diğerleri, 5’Er belgeyle turizm ve sağlık yatırımları izliyor. Teşvik belgesi alan hizmetler sektörü turizm alt gurubu yatırımları için 28 milyon YTL tutarında yatırım harcaması yapılırken, alt yapı yatırımları için gerçekleştirilen harcama miktarı ise yaklaşık 51 milyon YTL’yi buldu. DIŞ KAYNAK KULLANIMI Dört buçuk yıllık süreçte teşvik belgesi alan yatırımların alt sektör gurupları içinde, en yüksek tutarda dış kaynak kullanımı 27 milyon dolarla imalat sektörü çimento alt gurubunda gerçekleşti. Dış kaynak kullanımı sıralamasında 25 milyon dolarla enerji sektörü ikinci, 11 milyon dolarla imalat sektörü gıda ve içki alt gurubu üçüncü sırada yer aldılar. TURİZMDE İSTİHDAM HACMİ Teşvik belgeli yatırımların en yüksek istihdam hacmi içeren gurubu 470 kişilik istihdam hacmiyle hizmetler turizm alt sektörü oldu. Erzurum’da 390 kişilik istihdam imkanıyla Enerji sektörü yatırımı ikinci, 387 kişilik istihdam planıyla imalat gıda ve içki alt gurubu yatırımı üçüncü,268 kişiyle tarım hayvancılık gurubu dördüncü oldu. YATIRIM HARCAMALARI Erzurum’da 2003 -2007 yılları arasında teşvik belgesi alan yatırımlar arasında en fazla tutarda yatırım harcaması 84 milyon YTL ile enerji sektörü yatırımında görüldü. Yatırım harcaması tutarı çokluğu bakımından imalat sektörü çimento gurubu 70 milyon YTL ile ikinci, hizmetler sektörü alt yapı gurubu yatırımı 50 milyon YTL ile üçüncü sırada yer aldılar. YENİ YATIRIM SAYISI ORANI Hazine müsteşarlığı verilerinden yapılan değerlendirmeye göre Erzurum’da 2003 ile 2007 yılları arasında teşvik belgesi alan yatırımlarda 81 yatırım yeni komple yatırım olma özelliğini taşırken, 11 yatırım tevsi, 2 yatırım tamamlama, 4 yatırım yenileme, 1’er yatırım ise darboğaz giderme, entegrasyon, finansal kiralama ve ürün çeşitlendirme amacıyla gerçekleştirildi. YENİ YATIRIMLARA YAPILAN HARCAMA Erzurum’da dört buçuk yıllık dönemde teşvik belgesi alan ve komple yeni yapım olarak biçimlenen 81yatırım projesi için 297 milyon 290 bin YTL tutarında harcama gerçekleştirildi. Bu yatırımlarda 72 milyon 431 bin dolar dış kaynak kullanıldı. Komple yeni olan teşvikli yatırımların istihdam hacmi ise iki bin 512 kişi olarak belirlendi. YENİLEME AMAÇLI YATIRIMLAR Yatırım teşvik belgesi alan tevsi amaçlı 11 yatırım için 76 milyon YTL, yenileme amaçlı 4 yatırım için 4 milyon 158 bin YTL, tamamlama amaçlı 2 yatırımda 4 milyon YTL, entegrasyon projeli 1 yatırımda 4 milyon 381 bin YTL, ürün çeşitlendirme hedefli bir yatırımda 1 milyon 448 bin YTL, darboğaz giderme amaçlı bir yatırımda 1 milyon 530 bin YTL tutarında yatırım harcaması yapıldı. KOMPLE YENİ YATIRIM SAYISI Erzurum’da 1 Ocak 2003 ile 30 Eylül 2007 tarihleri arasında verilen yatırım teşvik belgelerinin yatırım cinsi dağılımına göre, ilk sırada yüzde 79.4 oranıyla komple yeni yatırım bulunurken, bunu yüzde 10.78 oranıyla tevsi amaçlı yatırımlar, yüzde 3.9 oranıyla yenileme amaçlı yatırımlar, yüzde 1.9 oranıyla da tamamlama amaçlı yatırımlar izledi. Darboğaz giderme, entegrasyon, finansal kiralama ve ürün çeşitlendirme amaçlı yatırımların toplam teşvik belgeli yatırımlar içindeki payları ise yüzde 0.98’de kaldı BÖLGESEL SONUÇ Doğu Anadolu bölgesinde 2003-2007 yılı dönemleri arasında 733 yatırıma teşvik belgesi tahsis edildi. Teşvik belgesi alan yatırımların 607’si komple yeni yatırım cinsinden olurken, diğerleri yenileme, tamamlama, entegrasyon ve ürün çeşitleme yatırımı alanlarında gerçekleşti. Teşvikli yatırımlar içinde komple yeni yatırım olanların oranı yüzde 82.81 olarak kaydedildi. ELAZIĞ ERZURUM’U GEÇTİ Bölgede en fazla sayıda teşvik belgesi 171 yatırımın gerçekleştirildiği Malatya iline verildi. Elazığ 120 teşvik belgeli yatırımla ikinci, Erzurum 102 yatırımla üçüncü sırada yer aldı. Erzincan’da 71, Van’da 68 yatırım belgeye kavuştu. Malatya bölge teşvikli yatırım toplamı içinde yüzde 23’lük oranda pay sahibi olurken, Elazığ’ın payı yüzde 16.3, Erzurum’unki ise yüzde 13.9 olarak belirlendi. HAKKARİ’NİN İLGİNÇ DURUMU Bölgede 2003 ile 2007 yılları arasında teşvik belgesi alan yatırımların cins bakımından sınıflandırılması sonuçlarına göre, komple yeni olan yatırım sayısında Erzurum üçüncü sırada kaldı. Teşvik belgeli yatırımları içinde komple yeni olma özelliğini içeren yatırımların en fazla oranda olduğu il yüzde 100 oranıyla Hakkari oldu. Bu oran Malatya’da yüzde 78, Elazığ’da yüzde 86, Erzurum’da yüzde 79, Erzincan’da yüzde 93, Ağrı’da yüzde 92 olarak kaydedildi. TEŞVİKLİ İLLER 2003-2007 dönemlerinde Teşvik uygulaması altındaki 49 ilde toplam 4 bin 42 yatırım teşvik belgesi aldı. En fazla teşvik 366 yatırımla Kahramanmaraş iline verildi. Teşvikli iller sıralamasında 207 belgeyle Sivas ikinci, 198 belgeyle Düzce üçüncü, 180 belgeyle Afyonkarahisar dördüncü ve 171 belgeyle Malatya beşinci oldular. TEŞVİKLİ İLLER YATIRIM TEŞVİK BELGESİ DAĞILIMI 1 OCAK 2003- 30 EYLÜL 2007 (HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI KASIM 2007) K.maraş 366 Sivas 207 Düzce 198 Afyon 180 Malatya 171 Trabzon 141 Çorum 141 Diyarbakır 140 Ordu 133 Kütahya 123 Osmaniye 125 Tokat 123 Uşak 122 Elazığ 120 Erzurum 102 Nevşehir 99 Mardin 97 Şanlıurfa 93 Niğde 88 Aksaray 84 Çankırı 79 Yozgat 79 Karaman 77 Amasya 77 Adıyaman 75 Erzincan 71 Van 68 Şırnak 64 Giresun 62 Rize 55 Kırşehir 52 Batman 41 Gümüşhane 40 Artvin 35 Kars 34 Siirt 30 Ağrı 28 Muş 27 Karabük 27 Sinop 27 Iğdır 25 Bitlis 24 Ardahan 18 Bingöl 18 Kilis 16 Hakkari 15 Bayburt 13 Tunceli 12 TOPLAM 4.042 1 OCAK 2003-30 AĞUSTOS 2007 TARİHLERİ ARASINDA VERİLEN YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN ERZURUM SEKTÖREL DAĞILIMI SEKTÖR BELGE YAT.TUT. DÖVİZ İSTHD TARIM Hayvancılık 6 15.209.358 1.041 268 MADEN İstihraç 1 946.300 637 15 MADEN İşleme 4 24.302.642 2.671 145 MADEN İstihraç ve İşleme 1 2.000.000 - 15 MADEN Zenginleştirme 1 321.000 - 35 İMALAT Gıda ve İçki 15 31.783.937 11.412 387 İMALAT Dokuma ve Giyim 1 557.971 - 22 İMALAT Orman Ürünleri 3 5.944.000 2.775 111 İMALAT Taşıt Araçları 1 440.000 - 15 İMALAT Madeni Eşya 2 2.124.820 - 63 İMALAT Çimento 7 69.478.992 27.299 227 İMALAT Piş. Kil ve Çim.Ger. 2 9.940.000 - 110 İMALAT İnşaat 3 5.520.000 552 65 İMALAT Diğerleri 1 1.297.000 - 22 ENERJİ Enerji 3 83.529.564 24.587 390 HİZMETLER Ulaştırma 9 9.351.025 1.944 172 HİZMETLER Turizm 5 28.286.864 1.335 470 HİZMETLER Sağlık 5 21.334.427 7.490 135 HİZMETLER Diğerleri 8 26.878.621 9.192 212 HİZMETLER Altyapı 24 50.882.500 7.837 189 ERZURUM İli Toplamı 102 390.129.021 98.772 3.068 1 OCAK 2003-30 AĞUSTOS 2007 TARİHLERİ ARASINDA VERİLEN YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN ERZURUM YATIRIM CİNSİ DAĞILIMI CİNSİ ADEDİ T.YAT. DÖVİZ İSTHD KOMPLE YENİ YATIRIM 81 297.290.214 72.431 2.512 TEVSİ 11 76.120.721 23.655 286 TAMAMLAMA 2 4.025.250 388 65 YENİLEME 4 4.158.723 831 114 DARBOĞAZ GİDERME 1 1.530.992 464 25 ENTEGRASYON 1 4.381.332 - 48 ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRME 1 1.448.651 1.003 18 ERZURUM İli Toplamı 102 390.129.021 98.772 3.068 1 OCAK 2003-30 AĞUSTOS 2007 TARİHLERİ ARASINDA VERİLEN YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN DOĞU ANADOLU BÖLGESİ İLLERİNE ADET VE CİNS OLARAK DAĞILIMI İl Belge bölgedeki Yeni Yatırım Yeni Yatırımların Sayısı payı(%) Sayısı Teşvikli Yatırımlardaki Payı (%) Malatya 171 23.3 134 78 Elazığ 120 16.3 103 86 Erzurum 102 13.9 81 79 Erzincan 71 9.6 66 93 Van 68 9.2 56 82 Kars 34 4.6 27 79 Ağrı 28