Selçuklu dönemine ait madeni paralarda, Erzurum’un isminin 3 farklı şekilde kullanıldığı bildirildi. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü araştırma Görevlisi Coşkun Erdoğan, “Erzurum” isminin tarihi süreç içerisindeki oluşumuyla ilgili olarak açıklamalarda bulundu. Selçuklu döneminde kullanılan paralarda, Erzurum’un adının, ‘Erzen’ür Rum’, ‘Erzen-i Rum’ ve ‘Erz-i Rum’ gibi üç farklı şekilde kullanıldığını söyleyen Erdoğan, isimlerin sonuna eklenen ‘ Rum’ ifadesinin, yerleşim yerinin Anadolu’ya ait olduğunu göstermek amacı taşıdığını kaydetti.
//ERZURUM’UN TARİHSEL ÖNEMİ
Erzurum’un, Türk tarihi içerisinde önemli bir yere sahip olduğunu, yörenin, Türk hakimiyetinden önce de, stratejik bir özellik taşıdığını dile getiren Coşkun Erdoğan, bunun en somut kanıtının, şehrin adının, çeşitli kaynaklarda yer edinmesi olduğunu belirtti. Türk tarihinin izlerinin, Erzurum’da Eskiçağ’dan itibaren görülmeye başlandığını anlatan Araştırma Görevlisi Erdoğan, “11. Yüzyılın ilk yarısına kadar Bizans doğu sınırının önemli bir şehri olan Erzurum’un, isim tarihinin başlangıç noktası olarak Bizans dönemi tespit edilmiştir.” dedi.
//ERZURUM’UN İSİM SERÜVENİ
Bizans döneminde idare bölgelerin, ‘Thema’ adı altında idari bölgelere ayrıldığı bilgisini veren Erdoğan, Erzurum’un da, o dönemde “Theodosiopolis Thema” adıyla anıldığını kaydederek, “II. Theodosiopolis’e izafe edilen bu ismi, Bizans kaynaklarında görmekteyiz. 5. Yüzyılın bu gözde şehri, Bizans ve Sasani savaşlarında önem kazanmış ve zaman zaman el değiştirmiştir. İslam kaynaklarında “Kalikala” diye bahsedilen şehrimizin ismi, Belazuri ve İbnül Esir’in rivayetine göre de, “Kali” ismindeki bir kadından almaktadır. Yaygın bir inanışa göre de, KAli, “halı” anlamına gelmektedir.” diye konuştu.
Erzurum’un, konumu itibariyle Bizans, İslam, Gürcü ve Ermeni yayılım sahasında bulunduğunu, dolayısıyla bu dildeki kaynak eserlerde de şehrin ismine yer verildiğini anlatan Erdoğan, Ermeni ve Gürcü kaynaklarının, bu anlamda değerlendirilebileceğini ifade etti. Bu kaynaklarda, şehrin isminin Garin/Karin olarak zikredildiğine dikkati çeken Coşkun Erdoğan, bu ismin ne anlama geldiği hususundaki bilgilerin ise, yetersiz olduğunu bildirdi.
// İSİMLER DEĞİŞTİ, ÖNEMİ DEĞİŞMEDİ
“Artze”, “Arz” ve “Erzen” olarak kaynaklarda tespit edilebilen bugünkü Karaz’ın, bölgenin önemli şehirleri arasında yer edindiğini söyleyen Araştırma Görevlisi Erdoğan, “Yapılan arkeolojik kazılarla da tespit edilen ve bugün köy olan bu mevkii, Türkler, İbrahim Yinal komutasında 1048 yılında fethetmişler ve bölge halkı da, böylece Theodosiopolis’e gelmiştir. Bu tarihten sonra Theodosiopolis için “Erzen” şeklinde görülen bu isme, Rum ifadesi eklenerek, Anadolu’ya ait olduğu belirtilmek istenmiştir. Selçuklu dönemi paralarında , ‘Erzen’ür Rum’, ‘Erzen-i Rum’ ve ‘Erz-i Rum’ şeklinde görülen isimler, şehrimizin bugünkü isminin oluşmaya başladığını göstermektedir.” dedi.