ERZURUM’DA KIŞLIK ERZAK ALIM GELENEĞİ CANLI

ERZURUM’DA KIŞLIK ERZAK ALIM GELENEĞİ CANLI Erzurum’da kışlık erzak döneminin başlaması üreticinin yüzünü güldürüyor. Patates üreticileri Kasım ayı sonuna kadar satışlarda artış beklediklerini, lahana üreticileri ise ürettikleri sebzelerin önemli bir bölümünü sattıklarını bildirdiler. AİLELERDE KIŞA HAZIRLANMA TELAŞI Erzurum’da kışlık erzak geleneği bütün canlılığıyla sürüyor. Dar gelirli de olsalar ildeki vatandaşlar sonbahar aylarında patates başta olmak üzere, şalgam, soğan, lahana gibi sebzeleri ve peynir ve yağ gibi hayvansal ürünleri toptan alarak kış aylarına hazırlanıyorlar. Satın alma gücü olan Erzurumlu aileler, sucuk, kavurma, kışlık yaş üzüm gibi ürünleri de toptan alarak kış aylarında tüketiyorlar. Erzurum’da çok canlı biçimde süren kışlık erzak alım geleneği, ilden göç eden başka illere yerleşen Erzurumlu aileler tarafından da yaşatılıyor. PATATES TÜKETİM ORANI YÜKSEK Erzurum’da dört kişilik bir ailenin kışlık patates alım miktarı 100 ile 200 kilo arasında değişiyor. Çuvallar içinde alınan patatesler, evlerin soğuk bölümlerinde istif edilerek saklanıyor. Bu gelenek içinde canlı tutulan bir diğer davranış şekli de erzak olarak alınan patatesin komşularla paylaşılması şeklinde yaşanıyor. Kışlık patates alan aileler, komşularına tadımlık adı altında patates dağıtıyorlar. ÜRÜNLER ÖNCE EV HANIMLARINCA DENETLENİYOR Satın alınmadan önce numune alınarak ev hanımları tarafından haşlanıp, kızartılarak denenen patatesin en çok kışa dayanıklılığına bakılıyor.kışlık patates alımlarında kalın kabuklu ve kırmızı renkli patatesler daha çok ilgi görüyor. Erzurum’da kışlık olarak pazarlanan patatesin önemli bir bölümünü Pasinler ve Daphan Ovası ürünleri oluşturuyor. Oltu, Olur ve Ilıca patatesi ise kalitelerinin yüksek olması sebebiyle daha çok ilgi buluyor. KIŞLIK SOĞAN ALIMI Erzurum’da kışlık erzak olarak alınan şalgam ve lahana ilde üretilirken kışlık soğan Amasya, Çorum ve Kırşehir’den geliyor. İlde ailelerin kışlık olarak ortalama soğan alım miktarı ise 50 kilogramı buluyor. ŞALGAMIN AYRI YERİ VAR Kışlık erzak içinde yer alan Şalgam çiğ olarak tüketildiği gibi, kış ayları boyunca dolması yapılarak da harcanıyor. Şalgam ayrıca cips büyüklüğünde doğranarak salamura ve turşusu yapılarak da tüketiliyor. Lahana ise daha çok turşu için satın alınıyor. Sert bölümlerinden turşu kurulan lahana’nın yumuşak yaprakları ise dolmalar için sarf ediliyor. KAVURMA GELENEĞİ ZAYIF DA OLSA SÜRÜYOR Erzurum’da kışlık kavurma yapma geleneği azalan biçimde de olsa hala etkisini sürdürüyor. Büyükbaş hayvan alarak, kombinalarda kestirilen hayvanın etleri küçük parçalara bölünerek yağda pişirildikten sonra tenekelenerek kışa saklanıyor. Kavurma yemeklere katıldığı gibi, Erzurum’da yatsılık adı verilen geleneksel yemek saatlerinin de değişmez sofra ürünü olma özelliğini taşıyor. ÇAŞIRSIZ KİLER OLMAZ Kışlık erzak geleneği içinde çaşır salamurası yapımı da yer alıyor. Temmuz ve ağustos aylarında satın alınan suda haşlanarak tuzlu sularla dolu kavanozlarda saklanan çaşır, sabah kahvaltılarında ve yatsılıklarda tüketiliyor. Erzurum’un hiç değişmeyen kışlık erzak biriktirme geleneği içinde kavut adı verilen, kırmızı buğdayın kavrulmasıyla elde edilen bir ürün de bulunuyor. Bu ürün şeker katılarak helva şeklinde de tüketildiği gibi, sade haliyle de beğeniyle yeniliyor. Kurut bir diğer erzak ürünü. Yoğurdun kurutulmasıyla yapılan ürün, kış aylarında ayran çorbası yapımında kullanılıyor. KIŞLIK YAĞ VE PEYNİR Erzurum’da yerli ailelerin kışlık erzak depolarında kurutulmuş fasulye, yeşil biber, patlıcan, bamya, kuru nane, reyhanın yanı sıra teneke ile alınmış peynir ve yağlarda bulunuyor. Geleneği sürdüren Erzurumlu ailelerin kışlık peynir alım miktarları 20 kilogramlık iki teneke peynir ve tere yağından oluşuyor. Kışlık alınan tereyağı ev hanımları tarafından eritilerek suyu alınıyor, yeklik ve kahvaltılık olmak üzere iki tüketim çeşidi için özel tenekelerde saklanıyor.