Aydemir’in İFM Yasa teklifi Komisyonda kabul edildi

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan İstanbul Finans Merkezi Kanunu Teklifi kabul edildi. Teklif sahibi AK Parti Erzurum Milletvekili İbrahim Aydemir, teklifin bir yıllık emeğin ardından hazırlandığını söyledi.

MİLLETVEKİLİ AYDEMİR’İN DEĞERLENDİRMESİ

İstanbul Finans Merkezi'nin (İFM) kurulmasının Türkiye'nin nerelere geldiğinin göstergesi olduğunu belirten Aydemir, "İstanbul Finans Merkezi (İFM) ile bankalar, sermaye piyasaları kuruluşları, katılım finansı şirketleri, finansal yatırım ve portföy yönetim şirketleriyle sigorta şirketlerini bir araya getirmeyi, tek bir konumdan hizmet vermelerini sağlamayı amaçlıyoruz." dedi.

İFM’NİN ÖNEMİ

İFM'nin uluslararası ticarette önemli bir yere sahip olacağını vurgulayan Aydemir, "İFM ile bankacılık, sigortacılık, yeşil finans, finansal teknolojiler ve katılım finans faaliyetleriyle birlikte, uluslararası finansal hizmetler sektörü içinde faaliyet gösteren, portföy yönetimi, servet yönetimi, proje finansmanı, fon yönetimi şirketlerinin desteklenmesi sağlanacaktır. İFM'de hayat bulacak finansal hizmet faaliyetlerine destek maksatlı, danışmanlık, bilgi işlem, telekomünikasyon ve finansal teknoloji şirketleriyle şerik bir halde bölge genelinde geniş bir ekosistem oluşturulacaktır." diye konuştu.

HİZMET İHRACATI

Toplam hizmet ihracatının finansal hizmetlere dönük payının son 10 yıldaki ortalamasının yüzde 3 düzeyinde olduğunu dile getiren Aydemir, bu oranın dünyadaki ortalamasının yüzde 14, gelişmiş ülkelerde ise yüzde 25'ler seviyesinde olduğunu kaydetti.

‘FİNANSAL İHRACAT ARTACAKTIR’

Aydemir, şöyle konuştu: "İFM, ülkemizin finansal hizmet ihracatına büyük katkı sağlayacaktır. İFM'de gösterilecek faaliyetlerle 2036 yılı itibarıyla finansal ihracatımız 3 kat artacaktır. 15 yıl içerisinde İFM sayesinde Gayri Safi Yurt İçi Hasılaya 129 milyar dolarlık bir katkı ortaya çıkacaktır. Bunun bir başka anlamı ülke ekonomisine yıllık 9 milyar dolarlık bir katkıdır. Elbette istihdama dönük getirileri de çok değerli. Tutulan projeksiyona göre 15 yılda 102 bin ilave istihdam ortaya çıkıyor.

Sunduğumuz teklifle, 3 milyon 400 bin metrekarelik devasa bir alana yayılan İFM'de kiralama, bakım, güvenlik hizmetlerini sıhhatli bir biçimde yürütmeyi tek elden yapma imkanını da gerçekleştirmiş olacağız. İFM'de günlük 100 bin çalışan ve ziyaret edene hizmet sunulacaktır."

KUŞOĞLU’NUN DEĞERLENDİRMESİ

Finans merkezinin gerekli olduğunu dile getiren CHP Ankara Milletvekili Bülent Kuşoğlu, "Finans merkezinin kurulmasına karşı değiliz ancak iktidar, İMF ve faiz sistemine karşı olduğunu söylüyor sonra da finans merkezi kuruyor. Kurulacak bu finans, İMF gibi uluslararası finans kuruluşlarıyla çalışacak. Hem 'nas' diyerek uluslararası finans sistemine karşı olacaksınız hem de dünya finans sisteminin bir parçası olacak adımlar atacaksınız, bunu anlamıyorum. Bu çok büyük bir çelişkidir." ifadelerini kullandı.

AKSU: İFM’NİN KURULMASI ÇÖK ÖNEMLİ

MHP İstanbul Milletvekili İsmail Faruk Aksu, teklifle Türkiye finansal gücünün uluslararası rekabette arttırılmasının hedeflendiğini, kurulacak İFM'nin de bu alanda önemli katkıları olacağını vurguladı.

Türkiye'deki ticaretin yüzde 55'inin İstanbul'da yapıldığını dile getiren Aksu, bu nedenle İstanbul'da bir finans merkezinin kurulmasının çok önemli olduğunu belirtti.

TEKLİFİN İÇERİĞİ

AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan İstanbul Finans Merkezi Kanunu Teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi.

Teklifle, Türkiye Cumhuriyeti'nin finansal rekabet gücünü uluslararası alanda artırmak, finansal piyasalarla ürün ve hizmetlerin gelişmesine ve derinleşmesine katkıda bulunmak, uluslararası finans ve sermaye piyasalarına entegrasyonu güçlendirmek ve bu sayede İstanbul Finans Merkezinin (İFM) önde gelen küresel finans merkezlerinden biri olmasını sağlamak amaçlanıyor.

İFM'nin alanı, yönetilmesine ve işletilmesine dair hükümler, İFM'de gerçekleştirilen faaliyetler ve bu faaliyetlere dair teşvik, indirim, istisna ve muafiyetler de düzenleniyor.

Finansal faaliyetlere ilişkin tanımda ilgili kanunlara atıf yapılarak; bankacılık, sermaye piyasaları, sigortacılık, finansal kiralama, faktoring ve benzeri piyasalar altında yer alan menkul kıymetler, türev araçlar, ödeme sistemleri, elektronik para ve benzeri faaliyet, hizmet ve işlemlerin İFM'de finansal faaliyet olarak gerçekleştirilebileceği belirtiliyor. Yönetici şirket, "kanun kapsamında verilen görev ve yetkileri kullanmak üzere Türkiye Varlık Fonu tarafından kurulan ve özel hukuk hükümlerine tabi olarak faaliyet gösteren anonim şirket" şeklinde tanımlanıyor.

Teklife göre, İFM'de tüm altyapı ve üstyapının işletilmesi, yönetilmesi, bağımsız bölümlerin ve alanların kiralanması ile kamuya ait olan ve imar planında belirlenen fonksiyonlar doğrultusunda ilgili kurumlara tahsis edilmiş alanlar hariç olmak üzere umumi hizmetlere ayrılmış yol, meydan, yeşil alan, park ve benzeri yerlere dair her türlü yönetim faaliyeti 20 yıl süreyle yönetici şirket tarafından gerçekleştirilecek.

Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamında kat malikleri kurulu, ada temsilciler kurulu ve toplu yapı temsilciler kuruluna ait yetkiler İFM'de bulunan taşınmazlar açısından 20 yıl süreyle yönetici şirket tarafından kullanılacak.

Ofis alanında faaliyet göstermek üzere katılımcılara Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi tarafından katılımcı belgesi verilecek. Katılımcı belgesi verilmesine, katılımcı belgesi muafiyet koşullarına, katılımcı belgesinin askıya alınması ve iptaline ilişkin hususlar dahil katılımcı belgesine dair usul ve esaslar uygulama yönetmeliğinde düzenlenecek.

Teklife göre, katılımcıların faaliyetlerine ilişkin izin, ruhsat, lisans ve benzeri onay başvuruları ile bunların çalışanlarına ve bu çalışanların bakmakla yükümlü olduğu kişilere ilişkin izin ve onay gibi başvurularının yapılabilmesi ve bu başvuru süreçlerinin hızlandırılması amacıyla, kamu kurum ve kuruluşlarının ilgili birimlerinin görev alacağı "tek durak büro" oluşturulacak.

Tek durak büroda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı temsilcileri ile bu bakanlıklarca gerekli görülmesi halinde bunların bağlı, ilgili, ilişkili kuruluşları veya bu bakanlıkların denetiminde olan kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcileri ve ilgili ilçe belediyesi temsilcileri yer alacak.

İFM'de gerçekleştirilecek iş ve işlemlerin tek elden takibini yapmak ve tek durak büroda yer alan kamu kurum ve kuruluşları arasındaki koordinasyonu sağlamak amacıyla tek durak büro, ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi tarafından sevk ve idare edilecek. İhtiyaç duyulması halinde farklı bakanlık, kamu kurum ve kuruluşları da tek durak büroya dahil edilebilecek. Tek durak büronun işleyişine dair usul ve esaslar uygulama yönetmeliğinde düzenlenecek.

FİNANSAL HİZMETLER

Katılımcı belgesi alarak finansal faaliyet gösteren kuruluşların yurt dışında yerleşik kişilere sundukları finansal hizmetler, hizmetten nihai olarak yurt dışında faydalanılması koşuluyla finansal hizmet ihracatı olarak değerlendirilecek.

Finansal kuruluşların kendi nam ve hesabına gerçekleştirdikleri türev işlemleri, portföylerine varlık alma veya portföylerinden varlık satma işlemleri ile yurt içinde yerleşik kişilerin tasarruflarını yurt dışına çıkaran faaliyetleri, hizmetleri ve işlemleri finansal hizmet ihracatı olarak değerlendirilmeyecek.

Katılımcı belgesi almış finansal kuruluşlar tarafından İFM'de gerçekleştirilen finansal hizmet ihracatı niteliğindeki faaliyetler kapsamında elde edilen kazançların yüzde 75'i kurumlar vergisi matrahının tespitinde, kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından indirilecek. İşlemler ile bu işlemler nedeniyle lehe alınan paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden; faaliyetlere ilişkin işlemler her türlü harçtan, bu işlemlere ilişkin düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisna tutulacak.

Katılımcı belgesi almış finansal kuruluşların İFM'de istihdam ettikleri personele ödenen aylık ücretin gerçek safi değerinin; yurt dışında en az 5 yıllık mesleki tecrübeye sahip kişilerde yüzde 60'ı, yurt dışında en az 10 yıllık mesleki tecrübeye sahip kişilerde ise yüzde 80'i gelir vergisinden istisna olacak. Bu kapsamda belirtilen istisna, İFM'de çalışmaya başlamadan önceki son 3 yılda Türkiye'de çalışmamış olan personelin ücret gelirlerine uygulanacak.

TAŞINMAZLAR

İFM'de yer alan taşınmazların kiralanmasına dair işlemler her türlü harçtan ve bu işlemlere ilişkin düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisna olacak. En az 3 ülkede aktif olarak faaliyet gösteren katılımcıların bölgesel hazine ve finansal yönetim merkezleri hakkında da bu madde hükümleri uygulanacak.

Katılımcıların tutmak zorunda oldukları defterler ile düzenleyecekleri belgelerin yabancı para birimiyle tutulabilmesi ve düzenlenebilmesine ilişkin Vergi Usul Kanunu ile Türk Ticaret Kanunu hükümlerine bağlı olmaksızın düzenleme yapmaya Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkili olacak.

Katılımcıların kendi aralarında ve İFM'de yürüttükleri faaliyetler kapsamında düzenlenen her nevi muamele, mukavele, muhabere, hesap ve defterlerini Türkçe tutmaya mecbur olmayacak.

Katılımcılar kendi aralarında İFM'de yürüttükleri faaliyetler kapsamında, faaliyetlerinin tabi olduğu mevzuata aykırı olmaması kaydıyla, özel hukuka tabi olarak yaptıkları her nevi işlem ve sözleşmelerde serbestçe hukuk seçimi yapabilecek.

En az 3 ülkede aktif olarak faaliyet gösteren katılımcıların bölgesel hazine ve finansal yönetim merkezleri hakkında da bu hükümler uygulanacak.

İFM'de faaliyet gösterecek katılımcılar ile en az 3 ülkede aktif olarak faaliyet gösteren katılımcıların bölgesel hazine ve finansal yönetim merkezleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından Uluslararası İşgücü Kanunu uyarınca düzenlenen çalışma izni ile yabancı uyruklu personel çalıştırabilecek. Bu kapsamda yapılacak çalışma izni başvuruları istisnai olarak değerlendirilecek.

İFM'de bulunan taşınmazlar, yalnızca projesinde ve yönetim planında belirlenen amaçlar doğrultusunda kullanılabilecek. İFM'de her tür ve ölçekteki, mekansal plan, parselasyon planı, arsa ve arazi düzenlemesi, jeolojik ve jeoteknik etüt, mikro bölgeleme, harita ve kentsel tasarım projeleri yapmaya, yaptırmaya ve onaylamaya Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yetkili olacak.

İFM yönetim planı ve işletme projesi, yönetici şirket tarafından hazırlanarak resen tescil ettirilecek.

Katılımcı belgesinin herhangi bir sebeple iptal edilmesi durumunda, katılımcıların İFM'de faaliyette bulunmak üzere yaptıkları kira sözleşmesi de kendiliğinden sona erecek. Kira sözleşmesi tapuya şerh edilmişse yönetici şirketin talebiyle şerh terkin edilecek.

Kanunun uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar ile diğer hususlar Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılan uygulama yönetmeliğinde düzenlenecek.

KURUMLAR VERGİSİ VE HARÇLARA İLİŞKİN MUAFİYET

İFM'nin faaliyete geçtiği ilk dönemde, taşınmaları teşvik etmek ve İFM'yi küresel ölçekte rekabetçi kılmak amacıyla katılımcı belgesi almış finansal faaliyet gösteren kuruluşlar tarafından İFM'de gerçekleştirilen finansal hizmet ihracatı niteliğindeki faaliyetlerden 2022-2031 yılları arasında elde edilen kazançlar için kurumlar vergisi indirim oranı yüzde 100 olarak uygulanacak.

Katılımcı belgesi almış finansal kuruluşların İFM'de bulunan merkez ve şubelerinden alınması gereken finansal faaliyet harçları, kanunun yürürlük tarihinden itibaren 5 yıl süreyle alınmayacak.