ERZURUM
Atatürk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hikmet Koçak, 23 Temmuz Erzurum Kongresi dolayısıyla bir kutlama mesajı yayımladı. 23 Temmuz Erzurum Kongresi dolayısıyla yayımladığı mesajda Rektör Koçak şunları dile getirdi;
“ I.Dünya savaşı, Osmanlı Devleti’nin de içinde bulunduğu İttifak Devletlerinin yenilgisiyle sonuçlanmış ve İtilaf Devletleri, Osmanlı ile 30 Ekim 1918 tarihinde Mondros Mütarekesini imzalamışlardır. Türk tarihinin en ağır ve en acımasız antlaşması olan Mondros’a doğal olarak çok büyük tepkiler gelmeye başlamıştır.
30 Nisan 1919 tarihinde Merkezi Erzurum’da bulunan IX. Ordu müfettişliğine atanan Mustafa Kemal, 19 Mayıs 1919 Samsun’a gelişini takiben Havza, Amasya, Tokat ve Erzincan’a nihayet 3 Temmuz 1919 tarihinde de Erzurum’a geldi. Şehre girerken İstanbulkapı’da Erzurumlular tarafından kalabalık ve coşkulu bir şekilde karşılanmıştır. Erzurum’a geldikten kısa bir süre sonra askerlik mesleğinden istifa etmiştir.
VATANDAŞ MUSTAFA KEMAL
Artık her türlü resmi sıfattan yoksun, mütevazi biçimde sivil giysili, tutuklanması ve hatta idam edilmesi istenen vatandaş Mustafa Kemal vardı. İşte Kurtuluş savaşı açısından Erzurumluların, Erzurum’daki askeri ve sivil erkânın ve Erzurum Kongresi’nin önemi burada çok daha net bir şekilde ortaya çıkıyor. Bu istifa ile yetkiler açısından her şey değişmişti. Değişmeyen tek şey Erzurumluların Mustafa Kemal’e karşı olan ilgi ve konukseverlikleriydi. Dadaşlar, askerlikten istifa eden gönüllerinin paşası Mustafa Kemal’i Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti başkanlığına getirmekle desteklerinin ne denli güçlü ve süresiz olduğunu göstermişlerdir.
İstanbul hükümetinin ve işgalci güçlerinin bütün engellemelerine rağmen, 23 Temmuz 1919 da kongre açılmış, çalışmalar başarılı olmuş, çok önemli kararlar alınmış, yankıları içeride ve dışarıda büyük olmuş, Mustafa Kemal’in kendine olan güvenini ve kurtuluşa olan inancını artırmıştır.
Ulu Önder, Erzurumluların yardımlarını nutukta şu şekilde ifade etmektedir. “Efendiler askerlikten istifa edince istinasız bütün Erzurum halkının hakkımda pek açık bir şekilde gösterdikleri güven ve içten yakınlığın bende bıraktığı unutulmaz hatırayı burada açıkça belirtmeyi bir vazife sayarım”.
KURTULUŞ YOLUNDA ÇOK GÜÇLÜ BİR ADIM
Kurtuluşu sağlayan olaylarda Erzurum’un doğrudan ve dolaylı olarak çok önemli ve hayati katkısı olmuştur.” 14 gün yoğun çalışmadan sonra Erzurum Kongresi,7 Ağustos`ta sona erdi. Aldığı tarihi kararlar ile yalnızca doğu illerini değil, bütün ulusu temsil ettiğini ifade eden Rektör Koçak, kongrenin önemi hakkında da şunları ifade etti; “Bu kongrede yeni bir devletin kurulması düşüncesi belirtilmiştir. Kongre, ayrıca Doğu Anadolu bölgesindeki, “ulusal hakları savunma örgütlerini” de birleştirmiştir. Erzurum Kongresi daha sonraki kongreye ışık tutmuş ve ulusal birlik yolunda atılan önemli bir adım olmuştur. Ulusal egemenliğimizin koşulsuz olarak gerçekleştirilmesine ilk kez burada karar verilmiştir. Erzurum Kongresi, bölgesel bir kongre olmasına karşın alınan kararlar ülkenin tümüne yönelikti. Bu da kongrenin önemini arttırmıştır.”
Mustafa Kemal Paşa Erzurum Kongresi’nin önemini, 7 Ağustos 1919’da kongrenin kapanışı dolayısıyla kongre üyelerine söylediği şu sözlerle belirtmiştir:
“Saygıdeğer Efendiler!
Milletimizin kurtuluş umuduyla çırpındığı en heyecanlı bir zamanda, fedakâr sayın heyetimiz her türlü zahmete katlanarak burada, Erzurum’da toplandı. Duygulu ve asil bir ruh ve çok güçlü bir inançla vatan ve milletimizin kurtuluşuyla ilgili köklü kararlar aldı. Özellikle bütün dünyaya karşı milletimizin varlık ve birliğini gösterdi. Tarih, bu kongremizi şüphesiz ender ve büyük bir başarı olarak yazacaktır...”
“MİLLETİMİZİN O GÜN VERDİĞİ MÜCADELEYİ ASLA UNUTMAMALIYIZ.
Koçak sözlerine şu şekilde devam etti, “Milletimizin o gün verdiği mücadeleyi asla unutmamalıyız. O acı ve karanlık günleri bir daha yaşamamak adına bir bütün olarak çalışıp, ülkemiz ve milletimiz için elimizden gelenin en iyisini yapmalıyız. Tarihten çıkaracağımız dersler, bizim bugün atacağımız adımların gücünü ve ömrünü tayin edecektir. Kurtuluş savaşını başlatan Erzurum, üzerindeki bu tarihi misyonla ülkemizin parlak geleceği için en önemli rehberlerden biri olmalıdır. Tarih Erzurum’un ne kadar önemli bir şehir olduğunu defalarca yazmıştır. Ve inanıyorum ki gelecek nesiller de bu şehrin yeni başarılarını okuyacaktır. Erzurum’u zirveye taşımak için elimizden gelenin en iyisini yapmalıyız.
Bu duygu ve düşüncelerle, milletimizin bu tarihi gününü kutluyor, saygı ve sevgilerimi sunuyorum.”