'Mihrap, herkesin rızıklandığı yerdir'

“Camiler ve Din Görevlileri Haftası” İstanbul Süleymaniye Camii’nde düzenlenen açılış programıyla başladı. Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen açılış programına Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Mehmet Görmez de katıldı.

Başkanlık olarak her yıl ‘Camiler ve Din Görevlileri Haftası’nda bir tema belirlediklerini ifade eden Diyanet İşleri Başkanı Görmez, “Böylece toplum olarak hem eksik kalan bir yönümüze dikkat çekmiş oluyoruz hem de bir farkındalık ve bilinç oluşturmuş oluyoruz.” dedi.

Asr-ı saadete nispetle, günümüzde hem kadın algısının hem de cami algısının ciddi bir değişime maruz kaldığını vurgulayan Başkan Görmez, “Cami, Kadın ve Aile” konusunu neden gündeme taşıdıkları konusunda şunları söyledi;

“MÜSLÜMANLAR KADIN KONUSUNDA KUR’AN-I KERIM’IN VE HZ. PEYGAMBERIN ÇIZDIĞI ÇERÇEVEYI DAHI YAKALAYAMAMIŞTIR…”

İslâm’ın kadın konulu öğretileri ile tarihte ve günümüz toplumlarında egemen olan düşünce, telakki ve uygulamalar arasında derin farklar bulunmaktadır. Ne yazık ki tarih içinde Müslümanlar kadın konusunda bizzat Kur’an-ı Kerim’in ve Hz. Peygamberin çizdiği çerçeveyi dahi yakalayamamıştır. Kadim din ve kültürlerin Müslüman toplumlara tesiri, yerleşik kültür ve geleneklerin dine baskın çıkması ve din anlayışımızı etkilemiştir. Bugünün Müslümanlarının kadın ve cami arasındaki ilişkiyi düşünme biçimleri, hakiki bir mümin şuurundan çok geleneklere dayanmaktadır. Dinin ve dini metinlerin yanlış anlaşılması ve yanlış yorumlanması söz konusudur. Modernite zihnimize nüfuz etmiştir. Müslümanlar, modern zamanlarda kadının toplumsallaşması ile ilgili müspet-menfi hemen her şeyi kabullenmiş gibi gözükmektedirler. Ancak kadının cami ile ilişkisi noktasında tam bir kabul oluşmamıştır. Bugün hayatın hemen her alanında var olan kadını Allah’ın mescitlerinden alıkoymak büyük bir çelişkidir. Bu seneki Camiler Haftasının temasını “Cami, Kadın ve Aile” olarak seçmekle bütün bu yanlış algıları, yanlış anlayışları, yanlış uygulamaları ve aksamaları sorgulamayı hedeflemekteyiz.

“HZ. PEYGAMBERIN KURDUĞU TOPLUMUN EN TEMEL ILKESI HERKESIN ALLAH KARŞISINDA EŞIT OLMASIDIR…”

Resul-i Ekrem Efendimizin önce Mekke'de, sonra Medine'de kurmuş olduğu toplumun en temel ilkesi kişinin herhangi bir ayrım olmaksızın Allah karşısında eşit olmasıdır. Allah, Âdem ve Havva'yı birbirine eş olarak, topraktan yaratmıştır. Her ikisini de yeryüzünü birlikte imar etsinler diye var etmiştir. Her ikisine de halifelik görevi vermiştir. Bu yaratış insanı cinsiyet ayrımı olmaksızın Allah karşısında ve dünyaya gönderiliş amacında eşit kılmıştır. Kadın ve erkek Allah karşısında kul olarak eşittir. Ne yazık ki insanlık tarihi kısa bir sürede kendi içinde bir ayrıma gitmiş ve kadın-erkek arasındaki biyolojik farklılıkları bir üstünlük meselesine dönüştürmüştür. Bu üstünlük iddiası o kadar ileriye varmıştır ki, medeniyetin beşiği denilen topraklarda bile kadınların haklarına tecavüz edilmiş, onlar daha aşağı varlıklar olarak algılanmışlardır.

“CAMILER ALLAH'IN EVLERIDIR VE KIMSE ALLAH'IN EVINE GELEN BIRINI MEN ETME HAKKINA SAHIP DEĞILDIR…”

İslâm kültür ve medeniyeti tarihinde camiler halkın toplandığı, etrafında şehirlerin kurulduğu, toplulukların buluştuğu mekânlar olagelmiştir. Camiler her zaman hayatın merkezi bir parçası olmuştur. Camiler, etrafında hareketin düzenlendiği dingin eksen merkezi olabilmeyi her zaman başarmıştır. Hiçbir zaman camileri sadece bir mimari, yalnızca bir hendese olarak algılayamayız. Camiler, içerisinde sadece ibadetimizi yaptığımız, sonra da ruhumuzu gündelik hayatın meşgalesine terk ettiğimiz mekânlar değildir. Camiler bizimle canlıdır. Camiler, gölgesinde büyüdüğümüz, dertlenince sığındığımız, bizi Yaratan ve Yaşatan Rabbimize misafir olduğumuz, sevinçlerimizi ve üzüntülerimizi paylaştığımız, hatimler indirdiğimiz, bayramlar kutladığımız, yaşadıkça kuvvet bulduğumuz ve öldüğümüzde de taşına uzandığımız ulvî mekânlardır. Camiler, ömrümüz akıp giderken arada bir hayatın dışına çıkmak için uğradığımız binalar değildir. Camiler hayatımızın parçasıdır. Dönüp dolaşıp geldiğimiz yerlerdir. Mihenk taşımızdır. Biz camiler etrafında şekilleniriz. Biz camilerde hayat buluruz. Böyle bir hayat merkezinden kadınları, çocukları, gençleri mahrum bırakamayız.

“SON DÖNEM INŞA EDILEN CAMILERI MIMARI AÇIDAN YENIDEN GÖZDEN GEÇIRMEK ZORUNDAYIZ…”

Cami bir canlılık, bir toplu hayat, bir dinginlik ve derinlik, bir ulvi yöneliştir. Ancak bu yönelişin, bu dinginliğin bize dönük yüzü somuttur, mimaridir. Mimari ise terbiyedir. Her mimari eser, kendisine muhatap olana bir terbiye, bir davranış biçimi öğretir. Cami bize alçakgönüllülüğü öğretir, cami bize inşirahlar yaşatır, cami bize ölümü hatırlatır, cami bizi Allah'la baş başa bırakır, cami bizi müminlerle buluşturur. Bu buluşmanın biçimi caminin mimarisiyle ilgilidir. Bu yönüyle cami mimarimizi tekrar gözden geçirmeliyiz. Bilhassa cumhuriyet döneminde inşa edilen camileri mimari açıdan yeniden gözden geçirmek zorundayız.

“MODERN ZAMANLARIN CAMI MIMARISINDE KADINLAR YOK SAYILIYOR...”

Allah'ın kullarına ne şekilde bir yöneliş sunuyor bugünün camileri? Kadınlara ne kadar yer veriyor ve hangi mekânları ayırıyoruz cami projelerimizde? Daha doğrusu bir cami tasarlarken, zihnimizde nasıl bir kadın tasavvuru hâkim? Öyle zannediyorum ki, modern zamanların cami tasarımlarında kadın, Allah'ın karşısında, Allah'ın huzurunda bir kul olarak algılanmıyor. Bunun sonucunda da cami mimarisinde kadınlar yok sayılıyor. Camilerde kadın mekânları düşünülmüyor. Camiler, kadın-erkek herkes için Allah'ın evi, Allah'ın huzuruna çıkılan yer olması gerekirken, ne yazık ki cami mimarisinde kadınlar göz ardı edilerek bir ayrım yapılıyor. Başta bu mimari özellik, camilerimizi kadınlara elverişli kılmamakta, onların huzuru ilahiye çıkmalarını zorlaştırmaktadır. Yine bu mimari özelliklerden dolayı ailelerimizle camilere gitmek zorlaşmaktadır. Cami iç mimarisi aileleri caminin kapısında ayırmakta ve ancak camiyi terk ettikten sonra yeniden buluşturmaktadır.

“MIHRAP, KADIN ERKEK HERKESIN RIZIKLANDIĞI YERDIR…”

Hepimiz biliyoruz ki, camiler, Kâbe’nin şubeleridir. Beytullah’ın temelinde peygamber eşi, peygamber annesi Hz. Hacer’in ellerinin izi vardır. Safa ve Merve tepeleri arasında her sa’y yapışımızda Hz. Hacer’in aziz hatırasını zihinlerimizde yeniden canlandırmaktayız. Zemzem suyu, onun sa’yinin hürmetine ikram edilmiştir. Ve halen hepimiz onun izinde yürümekteyiz Safa ve Merve tepelerinde… Hepimiz biliyoruz ki, Hz. Meryem’i, mabede en güzel bir şekilde buyur eden ve mihrapta eğiten Rabbimizdir. Kur’an-ı Kerim, bize Hz. Meryem’in kendisini mabede adadığını, orada rükû edenlerle birlikte rükû ettiğini öğretmektedir. O, bu mukaddes mabette arınmış ve nice ilahi lütuflara mazhar olmuştur. Hepimiz biliyoruz ki, hanım sahabeler, Mescid-i Nebî’de, Sevgili Peygamberimizin arkasında çocuklarıyla birlikte saf tutma mutluluğuna erişmişlerdir. Gecenin karanlığında yatsı namazlarına, seher vakitlerinde ise sabah namazlarına devam etmişlerdir. Hatta Sevgili Peygamberimiz, çocuk ağlaması işitince namazları kısa tutmuştur. Efendimizin mübarek sesinden Kur’an dinleyip bazı sureleri onun dilinden hafızalarına nakşetmişlerdir.

“CAMILER YENIDEN SEVGI, BILGI, BIRLIK VE IBADET MEKÂNLARI OLMALIDIR…”

Cami kargaşa ve bölünmüşlük içinde kendi bütünlüğümüzü yakalayabildiğimiz, kendimize ulaşabildiğimiz ve tam bir birey, bir kul olarak Allah'ın huzuruna çıktığımız mekânlardır. Ancak bizim bütünlüğümüz kendi bedenimizle sınırlı değildir. Biz ailemizle, eşimizle, çocuklarımızla, dostlarımızla bir bütünüz. Bu yüzden camiler özellikle bugünkü İslâm toplumlarında ilk görevlerine geri dönmeli ve yeniden cem edici olmalıdır. Camiler yeniden sevgi, bilgi, birlik ve ibadet mekânları olmalıdır. Camiler yeniden bizi birey olarak ve bizi ailemizle bir araya getiren mekânlar olmalıdır. Sadece bu şekilde bir cami tasavvuru aslımıza ve içinde yaşadığımız karmaşık şartlara uygundur. Sadece bu şekilde camiler, Rabbimizin istediği gibi imar edilmiş olacaktır. Bir cami tasavvur edelim, secdelerinde kadınların alınları, rükûlarında çocukların acemiliği bulunsun. Bir cami tasavvur edelim, ilim ve hikmetiyle, maneviyatıyla bizi, anne-babamızı, eş ve evladımızı ve bütün müminleri kucaklasın.

Sizlerden ve bizi ekranları başında izleyen kardeşlerimden istirhamım, bu hafta içerisinde güzel bir sünnet başlatalım. Camiye ailelerimizle birlikte gidelim. Hiçbir ferdi dışarda bırakmadan Allah’ın huzurunda o büyük saadeti birlikte paylaşalım.