Erzurum Gazetesi Arşiv

Çekirdek kent boşalıyor, uydu kentler doluyor Erzurum’un merkezinde Yakutiye, güney kısmında ise Kazımkarabekir beldesinde yoğunluk kazanan gecekondular, Erzurum’u adeta köy görüntüsüne büründürüyor. Kentsel dönüşüm uygulamalarının, ekonomik nedenlerden dolayı ağır aksak ilerlediği kent merkezinde, modern yapılaşma seviyesine henüz ulaşılamazken, yapılaşma sürecinin şehrin dışına doğru genişliyor olması, çekirdek Erzurum olarak adlandırılan bölgeye, virane bir görünüm kazandırdı. UYDU KENTLER İLGİ ODAĞI Sosyo-ekonomik durumu düzelen ve buna bağlı olarak satın alma gücü yükselen aileler, kent merkezinden Yıldızkent, Dadaşkent ve Hilalkent gibi uydu kentlere yönelirken, geride bırakılan meskenler ise, kırsal kesimden gelen ve yaşam kalitesi standartlarından altında olan bireyler tarafından dolduruluyor. Nüfusunun yarısından fazla bir bölümünün, gecekondular ve müstakil evlerde yaşadığı Erzurum’da, geriye kalan ve ekonomik olarak kaliteli yaşam standartlarına sahip olan bireyler ise, konutlar ve apartmanlarda yaşamını sürdürüyor. TARİHİ DOKU KAYBOLUYOR Çarpık yapılaşmanın yanında kentsel dönüşüm uygulamalarındaki yavaş ilerleyen süreç, Erzurum’un tarihi ve kültürel dokusunu da zedeliyor. Özellikle Erzurum Kalesi, Çifte Minareli Medrese ve Ulu Camii gibi şehrin tarihi motifleri haline gelen eserler, gecekondulaşma ve çarpık yapılaşma girişimlerine kurban edilirken, çoğu cadde, sokak ve ara yollar bile neredeyse kullanılamaz hale geldi. TOKİ SÜRECİ Öte yandan gecekondularla mücadele ve çarpık yapılaşmanın önüne geçebilmek için belediyeler eliyle yürütülen konutlaşma çalışmaları da hedefine ulaşamadı. Üretilen konutların, vatandaşın kesesine hitap etmemesi gibi ekonomik nedenler, sağlıklı yapılaşma sürecini sekteye uğrattığı gibi, konutlaşma çalışmalarının yeterli düzeyde denetlenmemesi ise, kaçak yapılaşma ve görüntü kirliliğine davetiye çıkardı. Zaman içerisinde konutların birbirleriyle iç içe girdiği Erzurum’da, yapılaşmaya esas teşkil eden “sağlamlık” ve “estetik kaygı” ise, en son plana atıldı. SAĞLIKLI KONUTLAŞMA’DA “MALİYET” ENGELİ Erzurum’da imar planı ve programlarının günün şartlarına göre yenilenemeyişi, kent içi ulaşım ağını da arap saçına döndürdü. Plan ve programa uygun olmayan yol daratma ve genişletme çalışmaları nedeniyle nefes alamaz hale getirilen ulaşım ağları, kentte sayısı her geçen gün artan araç sayısı yüzünden tıkanma noktasına geldi. Ana arterler başta olmak üzere, geçiş yolları, kavşaklar ve çoğu tali yol, trafik keşmekeşinin yaşandığı noktalar haline gelirken, yayalar için ayrılan kaldırımlar bile açık otoparklara dönüştü. Yerel yönetimlerin içinde bulunduğu mali sorunlar, yeni güzergahlar ihdas edilmesi yönünde atılan adımları zora sokarken, başta istimlak olmak üzere kamulaştırma amacıyla bulunulan girişimlerse, maliyet engeline takılıyor. İSLAH İMAR PLANLARI EKSİKSİZ UYGULANMALI Uzmanlar, Erzurum gibi Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki çok sayıda ilin gecekondulaşma ve çarpık yapılaşma sorunuyla iç içe bulunduğunu belirterek, “Yapılaşma, tamamen ekonomiyle doğrudan ilişkili bir süreç. Konut uygulamalarını yürüten kamu kuruluşlarından, konut talebinde bulunan vatandaşına kadar her aşaması maliyet demek olan sağlıklı yapılaşma ve konut üretimi, devletin bu amaçla izleyeceği politikaya da bağlıdır. Vatandaşın kesesine hitap edecek konutlar üretilmedikçe ve bu süreç asla dışına çıkılmayacak kural ve programlar dahilinde işletilmedikçe, gecekondulaşma ve çarpık yapılaşma sorunu hiç bir zaman ortadan kalkmayacaktır” görüşünü savunuyor.