ETSO’DAN HUKUKİ ATILIM
Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası Hukuk Danışmanı Avukat Abdulkadir Ungan ile oda bünyesinde kurulan hakem heyeti, bilirkişi ve eksper faaliyetlerini konuştuk. Fonksiyonel çalışmaları imza atan ETSO’nun hukuki açıdan da üyelerine kolaylık sağlandığını belirten Avukat Abdulkadir Ungan, oda üyelerine bir çok konuda destek olacaklarını ifade etti. Ungan, “Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası olarak, Yönetim Kurulu Başkamız Sayın. Muammer Cindilli ile Oda Meclis Başkanımız Sn: Yusuf Sacit Bilici’nin destek ve çalışmaları ile bünyemizde Hakem, Bilirkişi ve Eksper Listelerini düzenlemiş bulunmaktayız. Amacımız Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası üyelerinin aralarında veya yapmış oldukları sözleşmelerde yer alması halinde bu sözleşmelerle ilgili olarak çıkan ihtilafların çözümünde görevlendirilecek veya mahkemeler tarafından istenecek bilirkişiler ile görevlendirilecek eksperlere ilişkin usul ve esasları düzenleyerek Oda üyelerine hizmet sunmaktır.” dedi. Ungan ile yaptığımız söyleşi aktarıyor iyi haftalar diliyoruz.
HAKEM HEYETİ NEDİR?
ERZURUM: Erzurum Ticaret ve Sanayi olarak kurmuş olduğunuz hakem heyeti, bilirkişi ve eksper listelerinden bahseder misiniz?
UNGAN: Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası olarak, Yönetim Kurulu Başkamız Sayın Muammer Cindilli ile Oda Meclis Başkanımız Sn: Yusuf Sacit Bilici’nin destek ve çalışmaları ile bünyemizde Hakem, Bilirkişi ve Eksper Listelerini düzenlemiş bulunmaktayız. Amacımız Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası üyelerinin aralarında veya yapmış oldukları sözleşmelerde yer alması halinde bu sözleşmelerle ilgili olarak çıkan ihtilafların çözümünde görevlendirilecek veya mahkemeler tarafından istenecek bilirkişiler ile görevlendirilecek eksperlere ilişkin usul ve esasları düzenleyerek Oda üyelerine hizmet sunmaktır. Hakem heyeti aslında bizim geleneğimizin hukuksallaştırılmış halidir. Önceleri, daha çok köylerde, meydana gelen ihtilaflarda, ihtilafın çözümü için köyün yaşlılarına başvurulurmuş. Hakem heyeti olayında da taraflar mahkemeye gitmeden, hakem heyetine başvurarak ihtilafının çözümünü isteyecek. Hakem heyeti de mahkemeye nazaran daha kısa sürede ve daha az bir masrafla bu ihtilafı çözebilecek. Bu durum hem mahkemelerin iş yükünü hafifletecek hem de ihtilaf daha kısa bir sürede çözülmesini sağlayacak. Fakat burada önemli olan nokta bu heyetlerin oluşturulması değil, bu heyetlere işlerlik kazandırmaktır. Bunun için üyelerimizin başvurusuna ihtiyaç duymaktayız. Maalesef bu kültür henüz oturmuş değil. Eğer biz Oda olarak bu kültürün yaygınlaşmasına vesile olabilirsek bu durumdan karlı çıkacak olanlar yine üyelerimiz olacaktır.
HEYETLER KİMLERDEN OLUŞUYOR
ERZURUM: Hakem heyeti, bilirkişi ve eksper listelerinin düzenlenme şekli hakkında bilgi verebilir misiniz?
UNGAN: Hakem heyetini 14 asil ve 14 yedek üyeden, bilirkişi heyetini 14 asil ve 14 yedek üyeden, Eksper listesini ise 4 asil üyeden yönetim kurulumuzun teklifi, meclisimizin onayı ile Odamızın tecrübeli üyeleri ile alanında uzman hukukçulardan oluşturduk. Hakem Heyetimiz Av. Fahrettin Aksakal, Av. F.Sema Akpınar, Av. Selcen Karagöl, Av. Halit Çelik, Hamit Yavuzer, Mehmet Sıddık Elmalı, Hamza Cimilli, Ertuğrul Çadırcı, Osman Nuri Arıcıoğlu, Uğur Güzel, Yusuf Sacit Bilici, Cengiz Zırh, İrfan Gedik, Yaşar Karahan. Bilirkişi Heyetimiz Av. Âdem Dumlu, Av. Fahrettin Aksakal, Av. Selcen Karagöl, Av. Vildan Çınar, Osman Yıldırım, Ayhan Buzlak, Zafer Ergüney, Fevzi Polat, Nurettin Özel, Abdulsettar Demir, Yusuf Kocabeyoğlu, Muhammet Canpolat, Leyla Mutlutürk, Selahattin Kaya. Eksperlerimizde Fırat Atlı Makine Mühendisi, M. Said Gülakar İnşaat Mühendisi, Adnan Taş Yeminli Mali Müşavir, Zeki Akal Muhasebeci-Mali Müşavir ‘den oluşmaktadır.
HAKEM HEYETİNİN YETKİ ALANLARI
ERZURUM: Hakem heyetinin çalışma şekli ve usulü ve varlığı hakkında okuyucularımızı bilgilendirir misiniz?
UNGAN: Odamız, üyelerimizin aralarında veya yapmış oldukları sözleşmelerde yer alması halinde bu sözleşmelerle ilgili olarak çıkan ihtilafların çözümünde hakemlik yapabilir. Odamızın hakemlik yapabilmesi, tarafların, aralarındaki anlaşmazlığın odamızın hakemliğiyle çözülmesi hususunda yazılı olarak anlaşmasına ve talepte bulunulmasına bağlıdır. Odamızın hakemliğiyle çözümü kararlaştırılmış bulunan anlaşmazlıklar, meclis tarafından onaylanan hakem listesinde yer alanlar arasından taraflarca veya yönetim kurulunca seçilecek hakem veya hakem heyeti tarafından incelenerek karara bağlanacaktır. Aksine yazılı anlaşma olmadıkça, ihtilaf üç hakemden meydana gelen hakem heyeti tarafından çözümlenir. Ancak taraflar, tahkim şartı veya sözleşmesiyle aralarındaki anlaşmazlığın tek hakem tarafından çözümünü kararlaştırabilir.Taraflar arasındaki anlaşmazlığın çözümlenmesinde, tarafların her biri kendi hakemini, oda yönetim kurulu da üçüncü hakemi seçer. Tarafların kendi hakemini belirleyememesi durumunda bu hakemler de yönetim kurulu tarafından seçilir. Hangi hakemin heyete başkanlık edeceği seçilen hakemler tarafından belirlenir. Taraflar arasındaki anlaşmazlığın tek hakem tarafından çözümüne karar verilmesi durumunda, bu hakem, meclis tarafından onaylanan hakem listesinde yer alanlar arasından veya bu liste dışından tarafların ittifakıyla seçilir. Hakem, tarafların ittifakıyla seçilemez ise oda yönetim kurulu tarafından meclisçe onaylanan hakem listesinden seçilir.
BAŞVURMA KRİTERLERİ NELER?
ERZURUM: Tahkime başvurmak isteyen kişiler nasıl bir yol izlemelidir?
UNGAN: Tahkime gitmek isteyen taraf, bir dilekçeyle doğrudan veya şubeler vasıtasıyla odaya müracaat eder. Bu dilekçeye, tarafların veya vekillerinin isim ve adresleri, ihtilafın konusu, davacının talebi ve dayandığı hukuki sebepler ile delilleri yazılır ve tahkim şartı veya sözleşmesi eklenir. Başvuru üzerine, taraflar arasında Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümlerine göre geçerli bir tahkim şartı veya sözleşmesinin mevcut olup olmadığı oda genel sekreteri veya görevlendireceği personel tarafından araştırılır. Araştırma sonucunda, tahkim isteğinin geçerli ve haklı bir sebebe dayanmakta olduğu tespit edilirse, durum davalıya tebliğ edilir. Bu tebligatta, davalının tebellüğ tarihinden itibaren yedi gün içinde yetkili mahkemeye başvurarak anlaşmazlığın tahkim yoluyla çözümüne itirazda bulunabileceği belirtilir. Davalının süresinde yetkili mahkemeye başvurarak anlaşmazlığın tahkim yoluyla çözümüne itiraz etmemesi halinde oda, taraflara meclisçe onaylanan hakem listesinin birer örneğini gönderir ve tebellüğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde hakemlerini seçerek odaya bildirmelerini ister. Bu süre zarfında meclisçe onaylanan hakem listesinden veya bu liste dışından seçilen hakem veya hakemler odaya bildirilmez ise bu hakem veya hakemler yönetim kurulu tarafından meclisçe onaylanan hakem listesinden seçilir. Davalının süresinde yetkili mahkemeye başvurarak itiraz etmesi halinde oda, taraflar arasındaki anlaşmazlığın odanın hakemliğiyle çözümlenip çözümlenmeyeceği hususunda yetkili mahkeme tarafından seri yargılama usulüne göre alınacak kararı bekler ve bu karara göre hareket eder. Mahkeme tarafından verilen karar anlaşmazlığın tahkim yoluyla çözümüne ilişkin ise az önce söylediği usule göre işlem yapılır. Mahkeme tarafından verilen karar anlaşmazlığın tahkim yoluyla çözümlenemeyeceğine ilişkin ise davacının dilekçesi reddedilir. Hakem veya hakemlerin seçiminden sonra, keyfiyet odaca taraflara ve hakem veya hakemlere birer yazıyla bildirilir.
Taraflar, yazının kendilerine tebliğinden itibaren en geç beş gün içinde yetkili mahkeme nezdinde Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümlerine göre hakem veya hakemlerin reddi talebinde bulunabilir. Hakem veya hakem heyeti, davacı tarafından odaya verilmiş olan dilekçe ve ekleri, hakem ücretleri ile yönetim kurulunca belirlenecek avans niteliğindeki tahkim giderlerinin davacıdan tahsil edilmesinden sonra hakem veya hakem heyetine tevdii edilir.
HAKEM HEYETİNİN ÇALIŞMA ŞEKLİ
ERZURUM: Hakem heyetinin çalışma şekli nasıl olacaktır?
UNGAN:Hakem veya hakem heyeti, dava dilekçesi ve eklerinin kendisine tevdiinden itibaren beş gün içinde tahkikatın şekli ve müddetini tayin eder ve dava dilekçesini davalıya tebliğ ederek yazılı savunmasını ister. Hakem heyeti, tahkikatın yapılmasını içlerinden birine bırakabilir. Hakem veya hakem heyeti, kendilerine intikal eden anlaşmazlıklara ilişkin her türlü evrakı incelemeye, taraflar ile yeminli tanık ve bilirkişileri dinlemeye, mahallen keşif yapmaya veya yaptırmaya, çözümü özel ve teknik bilgiyi gerektiren konularda taraflara bilirkişi tayin ettirmeye veya tarafların üzerinde ittifak sağlayamaması durumunda bilirkişiyi tayin etmeye yetkilidir. Tayin edilen süreler içinde davalının yazılı savunması alındıktan ve tahkikat tamamlandıktan sonra hakem veya hakem heyeti tarafından duruşma yapılmasına karar verilirse tespit edilecek duruşma günü taraflara tebliğ edilir. Davalının yazılı savunmasının istenmesi ve bu savunma için kendisine gönderilen yazının tebellüğ tarihinden itibaren en az on günlük süre tanınması zorunludur. Bu yazıda, verilen süre içinde savunmasını yapmadığı takdirde savunma hakkından vazgeçmiş sayılacağı ve mevcut delillere göre karar verileceği bildirilir. Makbul sayılan bir özür bildiren veya mücbir sebep dolayısıyla savunmasını yapamayan davalıya, hakem veya hakem heyeti tarafından yeniden uygun bir süre verilir. Mücbir sebep veya özrün resmi bir belgeye dayandırılması esastır. Taraflar veya vekilleri, davanın devamı süresince dava dosyasını inceleyebilir. Hakem veya hakem heyeti ile görevli oda personeli ilgililerin bu taleplerini karşılamakla yükümlüdür. Duruşmada taraflar dinlenir. Yapılan tebligata rağmen, taraflardan birinin duruşmaya gelmemesi halinde yalnız diğer taraf dinlenerek evrak üzerinde hüküm verilir. Hakem huzurunda gıyap muamelesi cereyan etmez. Duruşma esnasında, tarafların her birinin davanın sonucuna etki edecek mahiyetteki beyanları tutanağa geçirilir ve oturum sonunda taraflarca imza edilir. Ayrıca, duruşma esnasında ibraz edilen belgeler de bu tutanağa iliştirilir. Hakem veya hakem heyeti huzurunda, sulh, feragat ve kabulde bulunulabilir. Bu takdirde yapılan beyanlar tutanağa geçirilir ve bu tutanak taraflar ve hakemlerce imza edilir.
HAKEM HEYETİ KARARI NE KADAR SÜREDE VERECEKTİR?
ERZURUM: Hakem Heyeti Kararını Ne Kadar Süre İçerisinde Vermek zorundadır?
UNGAN:Hakem heyeti ilk toplantısından itibaren altı ay içinde hüküm vermeğe mecburdur. Anlaşmazlığın tek hakem tarafından çözümüne karar verilmesi durumunda bu süre, dava dilekçesi ve eklerinin hakeme tevdii tarihinde başlar. Tahkim müddeti, tarafların açık ve yazılı muvafakatlerine veya taraflardan birinin yahut hakem veya hakem heyetinin isteği üzerine yetkili mahkemece alınacak karara binaen uzatılabilir. Tahkikat veya duruşma esnasında ceza davasına konu teşkil eden bir sahtelik hadisesi meydana gelirse ceza mahkemesince bu konuda karar verilinceye kadar soruşturma ertelenir ve tahkim müddeti cereyan etmez. Tahkim müddeti geçtikten sonra hakem veya hakem heyetince yapılan işlemler ve verilen kararlar batıl olup, taraflar arasındaki anlaşmazlık yetkili mahkeme tarafından çözümlenir. Hakem veya hakem heyeti kararını, dava konusunun yeteri kadar aydınlandığına ve incelenecek başkaca bir husus kalmadığına kanaat getirdikten sonra verir. Hakem heyeti kararını, üyelerinin çoğunluğuyla ve açık oyla alır. Karşı oy kullananların görüşlerine kararda yer verilir. Hakem heyeti üye tamsayısıyla toplanır. Toplantılarında çekimser oy kullanılamaz. Hakemler kararlarını tahkim sözleşmesi veya şartında belirlenen hukuk kurallarına göre verir. Tahkim sözleşmesi veya şartında uygulanacak hukuk kuralı belirlenmemişse sırasıyla yürürlükteki mevzuat hükümlerine, örf, adet ve teamül ile hakkaniyet ve nezafet esaslarına göre karar verilir. Hakem veya hakem heyeti tarafından verilen kararların, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 530 uncu maddesinde yazılı unsurları ihtiva etmesi ve karar tarihi yazıldıktan sonra hakemler tarafından imza edilmesi zorunludur.
TEMYİZ YOLU
ERZURUM: Taraflar bu kararı ne şekilde temyiz edebileceklerdir?
UNGAN: Hakem veya hakem heyeti tarafından alınan karar, taraflara bildirilir ve kararın bir sureti odada muhafaza edilmek üzere dosyasına konulur. Taraflardan birinin talep etmesi halinde bu karar, dava dosyasıyla birlikte yetkili mahkeme kalemine tevdi edilir. Mahkeme, hakem veya hakem heyeti tarafından alınan kararı taraflara tebliğ eder ve bu karar taraflar hakkında tebellüğ tarihinden itibaren mevcut sayılır. Hakem veya hakem heyeti tarafından alınan kararlar Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu uyarınca direkt Yargıtay nezdinde temyiz edebilir. Ve yine bu çerçevede iade-i muhakeme talep olunabilir.
ERZURUM: Son Olarak Bilirkişi ve Eksperleriniz Hakkında da Kısa Bir Bilgi Verebilir misiniz?
UNGAN:Bilirkişi listelerimizi de yine ticari alanda uzman hukukçular ile tecrübeli üyelerimizden oluşturduk. Üyelerimiz mahkemelerdeki veya tahkim heyetlerindeki hukuki uyuşmazlıklarında Erzurum Ticaret ve Sanayi Odasından bilirkişi isteyebileceklerdir. Bu durumlarda bilirkişilerimiz ihtilafın çözümüne katkı sağlayacaklardır. Bunun yanında eksperlerimizde üyelerimizin kapasite raporlarının hazırlanmasında ve diğer teknik bilgi gerektiren hususlarda üyelerimizi hizmetlerine devam edeceklerdir.
Verdiğiniz bilgilerden dolayı size teşekkür ederim.