Ulupamir’den fedakarlık örneği

ZEKERİYA GÜNEŞ - NİHAT ÇAVUŞOĞLU

VAN (İHA) - Van'ın Ercil ilçesinde meydana gelen 7.2 büyüklüğündeki depremden, 1982 yıllından Afganistan'daki savaştan kaçarak Türkiye'ye sığınan Kırgız göçmenleri de etkilendi. Depremde 4 Kırgız hayatını kaybetti. Terörle mücadelede şehit veren Kırgızlılar köylerine gönderilen yardımların adil bir şekilde dağıtıldığı için Erciş'te örnek köy olarak gösteriliyor.

Van ilinde meydana gelen 7.2 büyüklüğündeki depremin ardından, depremde en çok hasar gören Erciş ilçesinde 4 Kırgız göçmeni de hayatını kaybetti. 1982 yıllında Kenan Evren tarafından uçaklarla Pakistan'dan Türkiye'ye getirildikten sonra Turgut Özel tarafından Van'ın Erciş ilçesine bağlı Ulupamir köyüne yerleştirilen Kırgızlar depremden etkilendi. Köylerinde yaşana sarsıntı nedeni ile evlerinde çatlaklar meydan gelirken ilçe merkezinde bulunan Şivan Karakaş (82), Hurma Karakaş (58), Gülendam Karakaş (15) ve ismi belirlenemeyen bir Kırgız hayatını kaybetti.

YAĞMA YOK DAYANIŞMA VAR

Erciş'te köylere gönderilen yardımların yağmalanmasının tam aksine Ulupamir'de kendi aralarından toplanan Kırgız'lılar aldıkları karar ile köy 7 bölgeye bölünerek gelen yardımlar köyün derneğinde toplanıp daha sona bu 7 bölgeye dağıtılıp ardından her bölge 10 haneye bölünerek yardımları alan her hane eşit bir şekilde dağıtıldığı için bölgede örnek köy olarak biliniyor.

Depremde evlerinde ciddi hasar meydana gelmediği halde artçı deprem sarsıntıları nedeni ile evlerine girmeyen Kırgız'lar Kızılay ve kendi imkanları ile kurulan çadırların yanı sıra, Elazığ hastanesine gönderilen yaralı bir Kırgız çocuğunu gören doktorların girişimi sonucu hemşire ve doktorlar kendi aralarında topladıkları paralarla yaralı Kırgız çocuğunun ailesine bir çadır gönderildi.

Çadırlarında yaşamaya başlayan Kırgız göçmenleri çadırlarında kurdukları Televizyon ile Türkiye'nin gündemini takip ederken öte yandan Erciş depreminde neler yaşadığını öğrenmeye çalışıyorlar. Kırgızlar kendilerine yardım gönderen tüm Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına teşekkür ederken kendilerini bağlarına basan ve muhacir oldukları için kendilerinden hiçbir yardımı esirgemeyen Erciş'lilere teşekkür ederken ölenlerin ailelerine de başsağlığı dilediler.

Depremde dedesini ninesini ve birde halasını kaybeden Arif Kutlu ailesinin ilçede kaldığı için ilçedeki evin enkazında kalarak öldüklerini belirterek "deprem anında dedem ve ninemler ilçede evlerindeydiler ailece bir tek büyük kızları dışarıdaydı. Depremin etkisi ile evin yıkılmasıyla Dedem, Ninem ve küçük kızları vefat etti. Başka bir kızda çalışmak için gittiği Erciş'te enkaz altında kalarak hayatını kaybederken çok sayıda yaralımız var" dedi.

"YARALI OĞLUMU GÖREN DOKTOR VE HEMŞİRELER BİZE ÇADIR GÖNDERDİ"

Elazığ devlet Hastanesinde görevli doktor ve hemşirelerin kendi aralarında topladıkları para ile aldıkları çadırı gönderdikleri Zübeyde Şençif, depremde 7 yakının yaralandığını belirterek "bize çadır Elazığ'dan geldi. Hemşire ve doktorlar kendi arlarında topladıkları paralar ile alıp bize gönderdiler. Çocuklarım hepsi orda yaralı babalarının evine getirildi. Küçük çocuğum halen Elazığ Devlet hastanesinde tedavi görüyor. Enkaz altında kaldı, Çenesi kırık ameliyat oldu. Zaten çocuğumu gören doktorlar bizimle iletişime geçerek bize çadır ve yardım gönderdiler. Depremde, 3 torunum, 2 oğlum, 1 gelinim ve 1 gelinimin abisi yaralandı" dedi.

"SOVYETLER BİRLİĞİ İŞGALİN'DEN SONRA TÜRKİYE'YE GÖÇ ETTİK"

Savaştan kaçarak Türkiye'ye sığındıktan sonra Erciş'e geldiklerini belirten Cuma Taç " Ulupamir'e geldiğimiz yer Afganistan'ın kuzeyindeki Pamir Yaylasıdır. Sovyetler Birliği, 1979'da ülkelerini işgal edince Kırgız nüfusun bir kısmı çareyi Afganistan'ı terk etmekte bulduk. Kimi komşu ülkelere sığınır kimi de daha uzak memleketlere gönderildik. Bir gün hanları Hacı Rahmankul Kutlu, Aksakal adı verilen yaşlılar meclisini toplar ve Savaşın bütün şiddetiyle sürdüğü bir dönemde Aksakallar, Kırgızların yaşaması için göç etmeleri gerektiğine karar verir. Bunun üzerine, komşu ülke Pakistan'a gittik. Pakistan'daki sıcak iklime alışamadık. Çok sayıda Kırgız hayatını kaybetti. Grubun önde gelenleri çözüm olarak Türkiye'ye gitmeyi teklif ettiler. Aldıkları Türkiye'ye göç kararını Pakistan'daki Türkiye Büyükelçiliği'ne ileterek yardım talebinde bulunduk.

Türkiye'de iktidar, 12 Eylül 1980'de askeri darbe yapan yönetimin elindeydi. İslamabad Büyükelçiliği'nden talebimizin iletilmesi ile dönemin devlet başkanı Kenan Evren tarafından 1982 yılında kabul etti. 1150 Kırgız, Türk uçaklarıyla başımızda hanımız Rahmankul'la birlikte Adana'ya getirildik. Sonra Malatya ve Van'ın değişik yerlerine dağıtıldık. 1983'te iktidarı devralan Başbakan Turgut Özal tarafından da Van'ın Erciş ilçesi Altındere Köyünde inşa edilen konutlara yerleştirildik. Altındere Köyü'nün ismi, bizim isteğimiz üzerine Ulupamir olarak değiştirilir daha sonra. Ulupamir Köyü'nde şuanda 450 hane 3209 nüfusumuz var. Köyümüz ilçe merkezinden 32 km uzaktadır."diye konuştu.

KÖYE GELEN YARDIMLAR HERHANGİ BİR SORUN OLMADAN EŞİT OLARAK DAĞITILIYOR

Yardım organizasyonunu birlikte aldıkları bir karar ile uygulamaya koyduklarını söyleyen Cuma Taç "Biz köylülerle Depremden sonra toplandık, köyü 7 bölgeye böldük, gelen yardımlar köyün Pamir Derneğimizde topladıktan sonra uygun biz zamanda eşit olarak 7 bölgeye sayılarak dağıtılıyor. Daha sonra her bölge 10 haneye böldük. Bu bölgelerden gelen yardımlar bu hanelere dağıtılıyor daha sonra bu hanelerde çevrelerine dağıtıyorlar. Bu şekilde saygı içerisinde tüm insanlarımız gelen yardımlardan eşit birşekilde yararlanmış oluyor" dedi.

Depremde ölenler için köyün mezarlığında defin edildiklerini belirten Cuma Taç "Kendi köylerini korumak için korucu olduktan sonra uğradıkları ter e'te enkaz altında kalarak hayatını kaybederken çok saör saldırısında bir kişini şehit düştüğünü belirterek "Deprem'de yaşamını yitiren 4 vatandaşımız köyün mezarlığında dedin ettik. Köy mezarımızda Türkiye'ye geldikten sonra köyümüzü korumak için korucu olduk. Terörist köyümüzün yakınları geldikleri sırada askerler operasyon başlattı bizim korucularda operasyona katıldı burada bir korucumuz şehit düştü" diye konuştu.

Deprem'den evleri etkilenmeyen Kırgızlılar, artçı sarsıntılardan korktukları için evlerine giremediklerini söylediklerini ifade ederek şuana kadar hiçbir yerden yardım talebinde bulunmadıklarını söylediler. Depremde yaşamını yitiren 4 Kırgız'ın aileleri evlerinde taziye ziyaretlerini kabul ederken, ziyaretçiler daha sonra mezarlığa giderek dualar okudular.