23 Temmuz Erzurum Kongresi’nin 90. yıl etkinlikleri kapsamında Erzurum Kalkınma Vakfı (ERVAK) tarafından “17 Haziran 1919 Erzurum Vilayet Kongresi” konulu bir konferans düzenlendi.
Erzurum Lisesi Salonu’nda düzenlenen konferansa Vali Sami Bulut, Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Küçükler, İl Emniyet Müdürü Yusuf Çalkavur, kamu kurum ve kuruluş amirleri ile 81 ilden gelen temsilci öğretmenler katıldı.
GÜZEL KONGRENİN ÖNEMİNE DEĞİNDİ
ERVAK Başkanı Erdal Güzel, 17 Haziran 1919 Erzurum Vilayet Kongresi hakkında çok az şey bilindiği ve aslında Erzurum Kongresi’nin altyapısını oluşturan kongre olduğunu söyledi. Güzel, ilk sivil insiyatif olması bakımından vilayet Kongresi’nin önemli bir örnek olduğunu hatırlatarak, ERVAK olarak, 90 yıl öncesi ruh ve heyacan içerisinde hareket ettiklerini bildirdi. Kongreye iştirak eden 21 kişinin 23 Temmuz Erzurum Kongresi’nde de önemli görevler üstlendiğini ifade eden Güzel, “19 Mayıs’ta Samsun’a çıkan Atatürk, 3 Temmuz’da Erzurum’a geldiğinde karşısında Milli Mücadele’ye hazır, kararlı bir halkla karşılaşmıştı. Ve Erzurum, Atatürk’ü hemşehrisi ve milletvekili olarak bağrına basmıştır. Erzurum Milli Mücadele refleksinin ilk dik duruşunu bu şekilde yapmıştır”
90.YIL BÜYÜK ETKİNLİKLERLE KUTLANACAK
Erzurum Valisi Sami Bulut ta, 23 Temmuz Kongresi’nin önemine değinerek, bu kongrenin temellerinin 17 Haziran 1919 Erzurum Vilayet Kongresi’yle atıldığını belirtti. 23 Temmuz Erzurum Kongresi’nin 90. yıl etkinlikleri kapsamında bu yıl geniş kapsamlı kutlama programı planladıklarını ifade eden Vali Bulut, kutlamalara 23 Temmuz günü Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün de katılacağını ayrıca TBMM Başkanı, bakanlar ve bölge illerdeki valileri davet edeceklerini bildirdi.
KONGRE HALK OYUNLARI ŞENLİĞİ
Kutlamalar kapsamında kongreye katılan 23 vilayetin folklor ekiplerinin gösteriler sunacağını ifade eden Vali Bulut, Erzurum Kongresi’nin Devlet Tiyatroları’nda temsili canlandırmasının yapılacağını, Milli Mücadele’de önemli görevler üstlenen Albayrak Gazetesi’nin tıpkı basım ve Türkçeleştirilmiş nüshalarının baskıya hazırlandığını kaydetti. Vali Bulut, Erzurum’u Türkiye ve dünya gündeminde güzel gelişmelerle tanıtma gayreti içerisinde olduklarını anlattı. Vali Bulut, yapılan çalışmalarla asıl amacın, unutulmaya yüztutan tarihi gerçeklerin hatırlatmak istediklerini vurguladı.
KÜRKÇÜOĞLU: ERZURUM, TARİHİNDE HEP İLKLER ŞEHRİ OLMUŞTUR…
Konuşmaların ardından Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erol Kürkçüoğlu, ”17 Haziran 1919 Erzurum Vilayet Kongresi” konulu konferansını verdi.Erzurum’un tarihte hep ilklerin şehri olduğunu kaydeden Kürkçüoğlu, Atatürk’ün “Ya İstiklal, Ya Ölüm” parolasına ilk cevabın Erzurum’dan verildiğini ifade etti.
ESARETTEN KURTULUŞA
Dönemin Albayrak Gazetesi’nin hergün “Vilayet-i Şarkiye Ermenistan olamaz” başlığı ile çıkarak milli mücadeleye önemli destekler verdiğini bildiren Kürkçüoğlu, Rus ve Ermeni işgalinden kurtulan, harabe bir şehirde, yine Türk Coğrafyası’nda esaretten kurtuluşa ilk adımın atıldığını söyledi. Katliama uğramış, yıkılıp yakılmış, kültürel varlıkları yağmalanmış 1919 Erzurum’un da Vilayet Kongresi toplanmasının önemine işaret eden Kürkçüoğlu, 10 Mart 1919’da Müdafai Hukuk Cemiyeti’nin Erzurum Şubesi’nin açıldığını hatırlattı.
ERZURUM MÜDAFA-İ HUKUK CEMİYETİ
Kürkçüoğlu: “Cemiyet kurucuları arasında İbrahim Hakkı hazretlerinin torunu, Müftü Sadık Efendi, eşraftan ileri gelenler yeralmış, başkanlığa ise Hakkızade Hacı Fehim getirilmiş, cemiyetin düşüncelerini yayına aktarma görevi ise Albayrak Gazetesi’ne verilmiştir. Kuruluş çalışmalarının ardından 17 Haziran’da yapılan kongrede başkanlığa Raif Dinç getirilmiş, Erzurum merkez, Bayburt, Yusufeli, Tortum, Narman, Hasankale, İspir, Hınıs, Kiğı, Aşkale’den 22 delege katılmıştır. Kongrede ‘vatan topraklarından kesinlikle göç edilmemesi, derhal ilmi ve ilmi iktisadi ve dini bakımlardan teşkilatlanmak, saldırıya uğrayacak Doğu illerinin her köşesini savunmada birleşmek…’gibi önemli kararlar alınmıştır. Kongre 5 gün devam etmiş, daha sonradan yapılacak umumi kongrenin tarihi ise 10 Temmuz 1919 olarak belirlenmiştir.