Türkiye’de Molokanlar üzerine ilk bilimsel araştırma, Atatürk Üniversitesi İşletme Fakültesi’nin eski öğretim üyelerinden Prof. Dr. Orhan Türkdoğan tarafından yapılırken, Molokanlar’ın, Erzurum ve Erzurum halkını bugün bile dillerinden düşürmedikleri kaydedildi. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra bölgeden aşamalı olarak ayrılan Molokanlar’ın, Amerika Birleşik Devleti’nin Los Angeles şehrine yerleştiklerine yer verilen söz konusu araştırmada, bu kavimle ilgili olarak Kazım Karabekir Paşa’nın görüş ve düşünceleri de aktarılıyor.
MOLOKANLAR TÜRKLERE İHANET ETMEDİLER
Molokanlar için, “Onlar Ermeniler gibi yedikleri ekmeğe ve tuza hiç ihanet etmediler. Erzurum ve Kars’ta bulundukları süre içerisinde halkla hep insani ve dostluk çerçevesinde ilişkiler kurdular” dediği Molokanlar, Türk halkına duyduklarını sempatiyi, kendi sanatlarına da yansıttılar.
MOLOKANLARIN SEMPATİSİ, SİNEMALARINA DA YANSIDI
Türk sinemasının usta oyuncularından olan Tarık Akan’a, Molokanlar’ı anlatan bir filmde başrol oyunculuğu verilirken, söz konusu kavmin Erzurum ve Kars’ta yaşadıkları dönemi anlatan filmin çekimlerinin sürdüğü kaydedildi.
Osmanlı-Rus Harbi’nin, Berlin Anlaşması ile noktalanmasının ardından Doğu Anadolu Bölgesi’nin önemli bir bölümünde iskan kuran bazı Rus kavimleri ve Molokanlar’ın, Erzurum ve Kars’ta yoğun olarak yaşadıkları, Prof. Dr. Orhan Türkdoğan’ın araştırmasında da doğrulanırken, özellikle değirmencilik konusunda deneyim sahibi olan Molokan kavminin, bu meslekle ilgili olarak tüm bildiklerini bölge insanına aktardıklarına dikkat çekildi.
ERZURUM SEVGİSİNİ YAŞATIYORLAR
İ. Y. Semenov isimli yazarın da, Molokanlar’ı konu alan kapsamlı bir kitap çıkardığı vurgulanırken, söz konusu eserin, Molokanlar’ın geçmişiyle bugünü arasında bir bağ kurduğu ifade edildi. ABD’nin Los Angeles şehrinde yaşayan Molokanlar’dan, Erzurum ve bölgeye turistik gezi amacıyla gelenlerin bile bulunduğu öğrenilirken, Molokan torunların, geçmişte dedelerinin yaşadığı Erzurum köylerini bile ziyaret ettikleri belirtildi.