28-29 Mayıs tarihleri arasında Ankara Hilton Otel’de düzenlenen l. Ulusal Mobil Devlet Konferansı, Atatürk Üniversitesi’nden bir akademisyeni de konuk etti. Edebiyat Fakültesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Odabaş, Türkiye’nin dört bir yanından katılımcıların bulunduğu konferansta, “Mobil Kütüphane Uygulamaları ve Özellikleri” konulu bir bildiri sundu.
ODABAŞ, BİLİŞİM TEKNOLOJİSİNİN EĞİTİME KATKISINI ANLATTI
Yrd. Doç. Dr. Odabaş, bilişim teknolojilerinde yaşanan ilerlemelerin, eğitimden ticarete, güvenlikten sağlığa kadar sosyal yaşamın her alanını derinden etkilemeye başladığına işaret ettiği bildirisinde, teknolojik gelişme hızının ise, geçen birkaç yılla karşılaştırılamayacak kadar arttığını dile getirdi.
KÜTÜPHANELERDE DEĞİŞİM DÖNEMİ
Bu süreçten, kütüphane ve bilgi hizmetlerinin de nasibini aldığını anlatan Odabaş, “Örneğin dijital kütüphane hizmetleriyle birlikte bilgiye daha kolay erişilebilmiştir, ancak kütüphanelerin olmazsa olmazlarından biri olan okuyucuların kütüphane kullanım oranlarında hızlı bir azalma yaşanmıştır. Buna karşın kütüphaneler de, geleneksel hizmet anlayışından vazgeçerek, ağ tabanlı kütüphane hizmetlerine yönelmeye başlamıştır. Bunun son örneğini mobil kütüphane uygulamaları oluşturmaktadır.” diye konuştu.
“KÜTÜPHANELERDE DİJİTAL KATALOGLAMA SİSTEMİ”
Binlerce materyalden oluşan bir kütüphane koleksiyonunda, aradığını bulmada okuyucunun, onları kataloglamada teknik personelin ve rafları düzenlemede ise birim görevlilerinin sürekli ve önemli oranda zaman harcadığını belirten Odabaş, 3G ve WAP teknolojileri üzerinde geliştirilen sistemlerin, artık kütüphane materyalinin yeri ve kullanım durumu hakkında gerekli verileri mobil ürünler aracılığıyla kullanıcısına sunabildiğini bildirdi. Böylece kullanıcının materyale erişmek için kütüphanenin katalogunu kullanma gibi bir zorunluluğu bulunmadığına vurgu yapan Odabaş, “Bu sistem aynı zamanda doğru yerde bulunmayan yayınlara erişim engelini de ortadan kaldırmakta ve bu nedenle kütüphane görevlilerinin de iş yükünü hafifletmektedir. Bunun dışında katalog tarama işlemlerinden tam metin yayın sağlamaya ve kullanıcı duyurularına kadar mobil ürünler üzerinden sunulan çok sayıda kütüphane uygulaması bulunmaktadır. Örneğin kullanıcıların kütüphane kataloglarına mobil çözümler aracılığıyla erişmesi mobil kütüphane uygulamaları arasında en sık karşılaşılan hizmet türüdür. Kroski, çevrimiçi yöntemle erişilebilen ve OPAC (Online Public Access Catalog) adıyla bilinen katalog sistemlerinin mobil sürümünü MOPAC kavramıyla ifade etmektedir. Örneğin Hollanda Milli Kütüphanesi katalogu, Black Hills State Üniversitesi Kütüphanesi katalogu ve Bologna Üniversitesi İtalya Süreli Yayın Katalogu söz konusu yöntemle hizmete sunulan uygulamalardan sadece bir kaçıdır.” ifadelerini kullandı.
OKURLARA, DANIŞMANLIK HİZMETLERİ VERİLİYOR
Bununla birlikte dünyanın en önemli dijital kütüphanelerinden birini oluşturan Google’ın, kısa bir süreden beri bu hizmeti aynı zamanda mobil aygıtlar üzerinden sunmaya başladığını kaydeden Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Odabaşı, kullanıcıların, yaklaşık 1,5 milyon tam metin erişimli kitaba Google’ın mobil uyumlu kitap tarama ara yüzüne bağlanarak erişebildiklerini ifade etti. Ayrıca küresel düzeyde standartlaşmış kütüphane kataloglarını aynı ara yüz üzerinde tarayan WorldCat’ın da, mobil aygıtlar üzerinde kullanılabildiğini söyleyen Odabaş, şunları kaydetti: “Kütüphanelerin öncelikli hizmetlerinden biri de danışma hizmetidir. Danışma hizmetleri mobil kütüphanecilik hizmetleri içinde hayata geçen ilk uygulamalardan biridir. Özellikle üniversite kütüphaneleri olmak üzere çok sayı ve türde kütüphane SMS, hızlı mesaj ve sohbet sistemleri aracılığıyla kullanıcılara danışma hizmeti sunmaktadır. Kullanıcıları uygun kaynaklara yönlendirme, kütüphanenin ya da kütüphane içindeki bir bölümünün yönünü bulma sistemleri de mobil uygulamalar olarak bilinen sistemlerdir. Bu sistemler personel ve kullanıcının her ikisi için de kullanılmaktadır. Bunlardan ilki GPS sistemidir. GPS sistemleri bir yerleşim birimi ya da belli bir bölge içindi kütüphanelerin adreslerini bulma ve belli bir plan üzerinde ses, görüntü ve yazıdan oluşan yönlendirme hizmetidir. Genellikle kütüphane yerleşkesine yönlendirme amacıyla kullanılan GPS sistemleri aynı zamanda kütüphane içindeki belli bazı bölümleri bulabilmelerini de sağlamaktadır.”