Erzurum’da sektörler arası ihracat rekabeti

TİM Haziran ayı iller sektörel ihracat performanslarını paylaştı. Erzurum’dan bu yılın Haziran ayında 18, 2023 yılının ilk 6 aylık döneminde 20 sektör ihracat kaydetti. 2022’ye göre 9 sektörün ihracatı artarken 7 sektörde düşüş görüldü.

EN YÜKSEK DEĞERDE İHRACAT YAPAN SEKTÖRLER

Bu yılın Ocak – Haziran döneminde en çok değerde ihracat gerçekleştiren 5 sektör Kimyevi Maddeler ve Mamulleri, Demir ve Demir Dışı Metaller, Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri, Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri ile Makine ve aksamları grubu oldu.

SEKTÖRLERİN 6 AYLIK İHRACAT PAYI

Erzurum’da 5 ayda en yüksek değerde ihracat gerçekleştiren sektörlerin il toplam ihracat değerindeki payı Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamullerinde yüzde 11,0, Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri’nde yüzde 11,94, Kimyevi Maddeler ve Mamullerinde yüzde 31,34, Demir ve Demir Dışı Metallerde yüzde 12,68, Makina ve aksamlarında yüzde 6,33 olarak hesaplandı.

ARTIŞ KAYDEDEN SEKTÖRLER

2022 yılına göre en yüksek ihracat değeri artışı Tekstil ve hammaddeleri grubunda görüldü. Madencilik, Su ürünleri, Hububat, Çimento, iklimlendirme, elektrik ve elektronik, Demircilik ve Çelik sektörleri artış gösteren gruplar arasında yer aldı

ARTIŞ ORANLARI

2022 yılına göre en yüksek ihracat değeri artış oranları Tekstil ve hammaddeleri grubunda yüzde 276,  Madencilikte yüzde 105.1, Su ürünlerinde yüzde 75.3, Hububatta yüzde 68.5, Çimentoda yüzde 67.7, iklimlendirmede yüzde 56.4, elektrik ve elektronikte yüzde 47.2, Demircilikte yüzde 40.5 ve Çelik sektöründe yüzde 14.8 oldu.

7 SEKTÖR İHRACATINDA DÜŞÜŞ

Haziran ayında bir önceki yıla göre 7 sektör ihracat değerinde düşüş görüldü. Makine ve Aksamları, otomotiv, Kimyevi Maddeler, Hazırgiyim, Mobilya, kağıt ve Orman ürünleri, Deri ve Deri mamülleri ve Halıcılık sektörü düşüş görülen sektörler oldu.

DÜŞÜŞ ORALNLARI

Düşüş oranları; Hazırgiyim ve Konfeksiyon’da yüzde 36,9, Makine ve Aksamlarında yüzde 1,3, Otomotiv Endüstrisinde yüzde 26,5, Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünlerinde yüzde 40,0, Kimyevi Maddeler ve Mamullerinde yüzde 35,4, Halıda yüzde 52,5, Deri ve Deri Mamullerinde yüzde 49,6 olarak kaydedildi.

HAZİRAN AYINDA ÖNE ÇIKAN SEKTÖRLER

Erzurum’dan Haziranda 18 sektör ihracat gerçekleşti. Ay içinde, Kimyevi Maddeler ve Mamulleri sektörü 1.1 milyon dolarlık ihracatla ilk sırayı alırken, bu sektörü 295.2 bin dolarla Hububat, Bakliyat, 220.8 bin dolarla Makina, 177.2 bin dolarla Demir ve Demirdışı metaller, 166.5 bin dolarla Çelik sektörü takip etti.

Tekstil ve Hammaddeleri 164,3, Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri 140,3, Deri ve Deri Mamulleri 78,6, Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller 70,9, Otomotiv Endüstrisi 50,7, Elektrik ve Elektronik 39,1, İklimlendirme Sanayii 35,7, Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri 25,8, Hazırgiyim ve Konfeksiyon 16,7 bin dolarlık ihracat yaptı.

OCAK – HAZİRAN DÖNEMİ

Erzurum’dan 6 ayda 20 sektör ihracat yaptı. Sektörlerin gerçekleştirdiği ihracat değerleri Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 3,2 milyon,  Demir ve Demir Dışı Metaller 1.3 milyon, Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri 1.2 milyon, Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri               1,1 milyon, Makine ve Aksamları 666,3 bin, Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller 492,4 bin, İklimlendirme Sanayii 429,5 bin, Otomotiv Endüstrisi 427,6 bin, Elektrik ve Elektronik 326,9 bin, Çelik 383,2 bin, Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri       211,5 bin, Hazırgiyim ve Konfeksiyon 102,5 bin, Tekstil ve Hammaddeleri 233,5 bin, Kuru Meyve ve Mamulleri 31,1 bin, Meyve Sebze Mamulleri 30,7 bin, Madencilik Ürünleri 35,0 bin, Deri ve Deri Mamulleri 84,0 bin, Fındık ve Mamulleri 12,8 bin, Halı  1,5 bin dolar olarak kaydedildi.

TÜRKİYE'NİN GURURU İHRACAT ŞAMPİYONLARI

Firmaların ihracat odaklı yaklaşımları sayesinde ihracat hedeflerinin tamamına ulaşılacağını vurgulayan TİM Başkanı Mustafa Gültepe,  “Türkiye'nin medâr-ı iftiharı olan ve ülkemizi bu hedeflere taşıyacak olan ihracatçılarımızın başarılarını cân-ı gönülden tebrik ediyor, ihracatla yükselen Türkiye yolunda başarılarının katlanarak artmasını diliyorum.” diye konuştu.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), artık geleneksel hale getirdiği 'İlk 1000 İhracatçı Araştırması' serisinde 18. çalışmayı tamamladı. 'Türkiye'nin İlk 1000 İhracatçısı' başlığı ile hazırlanan çalışmada, Türkiye'nin 2022 yılında en çok ihracat gerçekleştiren ilk 1000 firması tespit edildi. Araştırma kapsamında mal ve hizmet ihracatına en yüksek katkıyı sunan ilk 10 firma ile sektör birincilerine ödülleri Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından verildi.

TİM Başkanı Mustafa Gültepe'nin önsözüyle yayımlanan araştırmada ilk 1000 firmanın yanı sıra hem küresel ticareti hem de Türkiye'nin ihracatını etkileyen gelişmelere ve değerlendirmelere de yer verildi.

Mustafa Gültepe, İlk 1000 ihracatçı araştırmasının gerek ihracattaki güncel eğilimlerin yakından takip edilebilmesi, gerekse firmalarla iletişimin güçlenmesi adına büyük bir önem taşıdığını belirtti. Araştırma sonuçlarının yayımlandığı 'Türkiye'nin İlk 1000 İhracatçısı' kitabının, ihracatçılarımızın başarılarını yansıtan bir iftihar tablosu olarak gördüklerini vurgulayan Gültepe, şöyle devam etti:

İLK 1000 FİRMAMIZIN BU YIL ORTALAMA İHRACAT TUTARINDA YÜZDE 31,2'LİK BİR ARTIŞ VAR

“Türkiye'nin ihracatta yakaladığı başarıların mimarı, elbette ülkemizin medar-ı iftiharı Türkiye'nin ilk 1000 ihracatçısı. Türkiye'nin ilk 1000 mal ihracatçı firması 2022 yılında toplam 133,8 milyar dolar ihracat gerçekleştirmeyi başardı. Böylece ilk 1000 ihracatçımızın toplam ihracattan payı yüzde 52'yi aştı. Bu oran, ilk 1000 firmamızın ihracat ailemiz için önemini net bir şekilde gösteriyor. Mal ve hizmet ihracatçısı listemizde yer alan ilk 1000 firma şeklinde baktığımızda ise yaklaşık 162 milyar dolarlık bir toplam ihracat hacmine ulaşıyoruz. İlk 1000 firmamızın bu yıl ortalama ihracat tutarında yüzde 31,2'lik bir artış var. İstatistikler firmalarımızın markalı ihracatlarının, Ar-Ge ve yatırım harcamalarının arttığını gösteriyor. Bu yıl hizmet sektörünün de araştırmaya dahil edilmesiyle 53'ü hizmet sektöründen toplam 185 firmamız ilk kez listede yer alma gururunu yaşadı.”

Mustafa Gültepe, araştırmaya katılan ve anketleri dolduran tüm firmalara teşekkür ederek firmalara yönlendirilen anketlere gelen yanıtlara ilişkin araştırma sonuçların da yayımlanan kitapta ihracatçıların istifadesine sunulduğunu sözlerine ekledi.

TİM'İN 'TÜRKİYE'NİN İLK 1000 İHRACATÇISI' KİTABINDA YER ALAN TESPİT VE DEĞERLENDİRMELERDEN BAZILARI ŞÖYLE: 

En fazla ihracat gerçekleştiren ilk 1000 firmanın 116'sı Kimyevi Maddeler ve Mamulleri sektöründe, 111'i Hazırgiyim ve Konfeksiyon sektöründe ve 90'ı Çelik sektöründe faaliyet göstermektedir.

En fazla ihracat gerçekleştiren ilk 1000 firmanın 947'si mal ihracatçısı, 53'ü ise hizmet ihracatçısı olarak faaliyet göstermiştir. Firma türüne yönelik anket sorusuna cevap veren 806 mal ihracatçısı firmanın yüzde 71,4'ü Üretici İhracatçı, yüzde 13,6'sı İhracatçı, yüzde 11'i Grup Dış Ticaret Firması ve yüzde 4'ü Dış Ticaret Firması'dır.

En fazla ihracat gerçekleştiren ilk 1000 firmanın 448'i İstanbul'da, 76'sı İzmir'de ve 63'ü Gaziantep'te kuruludur.

En fazla ihracat gerçekleştiren ilk 1000 firmanın ortalama ihracat tutarı yüzde 31,2 artışla 161,9 milyon dolar olmuştur

Araştırma kapsamında kendi markalarıyla yaptığı ihracat verisini paylaşan firmalar incelendiğinde, yapılan ihracatın yüzde 46,1'inin firmaların kendi markaları ile yapıldığı görülmektedir. Bu oran, üretici ihracatçılar için yüzde 67,8 düzeyindedir.

2022 yılı için bulundurulan patent sayısı ve markalı ihracat verisi paylaşan firmalarımızın ortalama patent sayısı 14,4'tür. Bu oran kendi markaları ile en fazla ihracat yapan 10 firma incelendiğinde 163,5 düzeyindedir.

İHRACATÇIMIZIN BİR BANKASI OLDU, SIRA DÖVİZDE

TİM Başkanı Gültepe ‘İhracatçımızın Bir Bankası Oldu, Sıra Dövizde’ başlıklı paylaşımında şunları kaydetti:

‘Yılın ilk beş ayını geride bırakırken ihracat hacmimiz önceki yıla benzer bir grafik çizmiş olsa da hedefimizin altında kaldığını belirtmek isterim. Küresel ticaretteki yavaşlama ve en büyük ihracat pazarımız olan AB ülkelerindeki durgunluğun, ihracatımıza olumsuz yansıması olsa da hedefimizin geride kalmasının en önemli nedeni, döviz kuru nedeniyle Türk ihracatçısının rekabet gücünü kaybetmesidir. İhracatçımızın bugün yaşadığı en büyük iki zorluk; fiyat tutturulamaması ve finansmana ulaşım olarak önümüzü çıkıyor.

İhracatçımızın yaşadığı finansman sıkıntısının aşılmasına yönelik Meclisimiz 30. yıldönümünde önemli bir adım attı. Türkiye'nin milli sermayeli ilk özel bankası Türk Ticaret Bankası'nın ihalesinde en yüksek teklifi, bir buçuk yıl önce kurduğumuz İhracatı Geliştirme (İGE) A.Ş. verdi. İhalenin gerekli resmi onayları da alınarak üreticinin ve ihracatçının menfaatini gözeten ve yönetiminde ihracatçıların da bulunacağı bir bankamız oldu. Kurulduğu günden bu yana Türkiye'nin üretim ve ihracatla yükselmesi noktasında öncü rol oynayan Türkiye İhracatçılar Meclisimizin 30. yıldönümünü böylelikle bir banka ile taçlandırmış olduk.

İGE'yi bir finans grubuna dönüştürerek ihracatın finansmanında yeni bir dönem başlatmış olacağız. Türk Ticaret Bankası, yeni dönemde ihracata ve ihracatçıya odaklı, uzmanlaşmış bir bankacılık faaliyeti yürütecek. En önemlisi de üretim sahasından gelen yorumlar ve taleplerle şekillenecek bir yönetim anlayışı olacak.

Daralan küresel pazarda ihracatımızı artırabilmemiz için döviz kurunun da enflasyon oranında artması gerektiğini her platformda dile getiriyoruz. İhracatçılarımız, her hafta dünyanın dört bir yanında yeni müşteri bulmak için ülke ülke geziyor. Sipariş alma noktasında en büyük sıkıntıyı kur seviyeleri nedeniyle fiyatlamada yaşıyorlar. Büyük emeklerle girebildiğimiz bazı pazarlarda kayıplar yaşamaya başladık. Oysa bizim pazar kaybetmeye tahammülümüz yok. Aksine rekabetçiliğimizi artıracak adımlarla yeni pazarlarda bayrak gösterebilmeliyiz.

Dış ticaret verileri de mevcut kur politikasının ithalatı artırdığını açıkça gösteriyor. Yılın ilk beş ayında dış ticaret açığı yüzde 29,5 artarak 56 milyar doları aştı. İhracatın ithalatı karşılama oranı da geçen senenin aynı döneminde yüzde 70,3 iken bu yılın ilk 5 ayında 64,6'ya geriledi.

Ülkenin daha çok dövize ihtiyacı olduğu bir dönemde daha fazla ihracat yapmaktan başka çaremiz yok. Bunu da doğru döviz kuru ile yapabiliriz.

Daha fazla üretim ve satış yapabilmek için ihracatçımız her türlü teknik imkâna ve heyecana sahip. İhtiyaçları olan tek şey ise emeklerini satışa dönüştürecek bir kur politikası.

Seçimlerin tamamlanmasıyla birlikte belirsizlik ortamı sona erdi. Artık tüm enerjimizle işimize odaklanmanın zamanı geldi. Biz yeni dönemden daha da umutluyuz. Üretim ve ihracata öncelik veren bir ekonomi politikasıyla Cumhuriyetimizin kuruluşunun 100'üncü yıldönümünü rekor ihracatla kapatacağımıza inanıyorum. ‘

TİCARET BAKANLIĞI VERİLERİ

Ticaret Bakanlığı, Haziran ayında dış ticarette gerçekleşen ihracat ve ithalat verilerini açıkladı. Bakanlık dış ticaret açığında yüzde 34,5 oranında azalma olduğunu duyurdu.

Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, 2023 yılında küresel ekonomide üretim ve dış ticaretteki zayıf seyre rağmen ve Kurban Bayramında 9 günlük tatilin etkisiyle, Haziran ayının ihracatının 20,9 milyar dolar olarak gerçekleştiğini ve bu rakamın 2023 yılının ilk 5 ayındaki, aylık ortalama ihracatın üzerinde olduğu duyuruldu.

2023 Haziran ayındaki 20,9 milyar dolarlık ihracatın, 2022 Haziran ayına kıyasla yüzde 10,5 oranda bir azalmaya tekabül ettiği görüldüğü ifade edilen açıklamada “9 günlük kurban bayram tatili nedeniyle sipariş ve teslimatların duraklamasıdır. Böylece, 2023 yılının ilk yarısında 6 aylık ihracatımız 123,4 milyar dolar olarak gerçekleşmiş bulunmaktadır. Bu verilerle birlikte, bir diğer sevindirici unsur ise katma değerli ihracatta gerçekleşen artıştır. Orta yüksek ve yüksek teknolojili ürün ihracatının imalat içindeki payı 2022 yılı genelinde yüzde 36,9’iken, bu yılın ilk altı ayında yüzde 40,8’e yükselmiştir” ifadelerine yer verildi.

Açıklamada ithalatın, 2023 Haziran ayında yüzde 16,8 oranında azalarak 26,3 milyar dolar ile son 20 ayın en düşük seviyesine gerilediği belirtildi.

Açıklama şöyle devam etti: “İthalatımızda yaşanan azalışta takvim dışında enerji ithalatındaki düşüş etkili olmuş olup, Haziran’da toplam enerji ithalatı yüzde 45,3 azalarak 4,4 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Enerji ithalatındaki düşüşte 2022 yılında önemli ölçüde etkili olan enerji fiyatlarının gerilemesi de etkili olmuştur. Bütün gelişmelerle birlikte, 2023 yılının ilk yarısında 6 aylık ithalatımız 184,8 milyar dolar olarak gerçekleşmiş bulunmaktadır. Bununla birlikte, yılın ilk beş ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 270 oranında artan ve 14,6 milyar dolar olan işlenmemiş altın ithalatının Haziran ayında nispeten ılımlı bir seyir izlediği görülmektedir. Haziran ayında işlenmemiş altın ithalatı bir önceki yıla göre yüzde 62,5 oranında artarak 2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.”

Haziran ayında, 9 günlük bayram tatilinin etkisine rağmen ihracatın 21 milyar dolar seviyesinde gerçekleştiği ifade edilen açıklama, “İthalatımızda yaşanan hissedilebilir gerileme ile birlikte dış ticaret açığımız yüzde 34,5 oranında gerileyerek 5,4 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı 19 ay sonra yüzde 80’lere yaklaşarak, 2023 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre 16,1 puan artış ile yüzde 79,5 olarak gerçekleşmiş olup, dış ticaret dengesinde olumlu gidişatın önemli bir göstergesi olmuştur. 2023 yılı 6 aylık dış ticaret açığımız ise 61,4 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Önümüzdeki dönemde ithalattaki düşüşün devamı, ve zayıf dış talebe rağmen ihracatı artırmaya dönük atılacak ilave adımlar ile birlikte, dış ticaret dengesinde iyileşmenin devam edeceği beklenmektedir” denildi.

Küresel ekonomik aktivite ile birlikte ticarette zayıf bir seyir gözlenildiği belirtilen açıklama şöyle devam etti: “OECD Haziran Küresel Görünüm Raporuna göre 2022 yılında yüzde 3,3 olan küresel ekonomi büyüme hızının 2023 yılında yüzde 2,7’ye gerilemesi öngörülmektedir. En büyük ihracat pazarımız olan Avro Bölgesinde ise ekonomik büyümenin 2023 yılında 2,4 puan düşüşle yüzde 0,9 gerilemesi beklenmektedir. 2023 yılı Haziran ayı İmalat Sanayi Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) verileri de küresel talebin bir müddet daha zayıf seyredeceğine işaret etmektedir. Açıklanan Haziran ayı öncü PMI göstergeleri Avro bölgesinde 43,6 ile 37 ayın en düşük seviyesine, en büyük ticaret ortağımız Almanya’da 41,0 ile 37 ayın en düşük seviyesine, İngiltere ile ABD’de ise 46,2 ve 46,3 olarak gerçekleşmiş olup, 6 ayın en düşük seviyelerine gerileyerek 50 eşik değerin altında kalmıştır.”

Açıklamada 2023 yılı Haziran ayında takvim etkisi ile ihracatın yüzde 10,5 oranında azalarak 20,9 milyar dolar olarak gerçeklemiştiği belirtilerek, “Haziran ayında ihracatımızda yaşanan düşüşte geçtiğimiz yıl Kurban Bayramı tatilinin Temmuz ayından bu yıl Haziran ayına kayması ve bayram tatilinin dokuz güne çıkarılması ile üretime ara verilmesi etkili olmuştur. Nitekim işgünü bazında günlük ortalama ihracat verileri incelendiğinde Mayıs ayına göre ılımlı bir artış gözlenmektedir. Haziran ayında fasıl bazında verilere göre; motorlu kara taşıtları (87. Fasıl) bir önceki yıla göre yüzde 14,8 oranında artarak 2,7 milyar dolar, Elektriksiz makineler (84. Fasıl) bir önceki yıla göre yüzde 9,9 oranında artarak 2,1 milyar dolar, Elektrikli makineler (85. Fasıl) ise bir önceki aya göre yüzde 3,8 oranında artarak 1,3 milyar dolar gerçekleşmiş ve yıllıklandırılmış bazda her bir fasılda en yüksek ihracat seviyesine ulaşılmıştır” ifadelerine yer verildi.

Yılın ilk altı ayı ile bir önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırılan açıklamada, “Motorlu kara taşıtları (87. Fasıl) ihracatı yüzde 16,4 oranında artarak 15,1 milyar dolar, Elektriksiz makineler (84. Fasıl) ihracatı yüzde 15,6 oranında artarak 12,5 milyar dolar, Elektrikli makineler (85. Fasıl) ise yüzde 14,7 oranında artarak 7,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Yılın ilk yarısında AB-27’ye ihracatımız 52 milyar dolar, Afrika’ya ihracatımız 10 milyar dolar, Amerika’ya ihracatımız 10,6 milyar dolar, Yakın ve Orta-Doğu’ya ihracatımız ise 20,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir” ifadeleri kullanıldı.

Açıklama şöyle devam etti: “Küresel ekonomide gerçekleşen durağanlığa rağmen ihracatımızdaki artan seyrin yanında, azalan ithalatımızla birlikte dış ticaret dengemizde gerçekleşen olumlu gelişmeler, ülkemizin makroekonomik istikrarının güçlenmesi yoluyla yatırım-üretim-ihracat-istihdam önceliklerimiz açısından uygun bir ortam sağlanmasına katkı sağlayacaktır.”