Erzurum Gazetesi Arşiv

YENİ HAVAALANINA VERİLECEK İSMİN KOTAN OLMASINDA ERZURUMLU BİRLEŞTİ. SIRA YETKİLİLERDE Doğu Anadolu Sanayici ve İşadamları Derneği'nce (DOSİAD) yeni yapılan sivil havaalanı terminaline Erzurum'u ifade eden özgün bir isim verilmesi teklifi üzerine ETSO, ERVAK tarafından gündeme getirilen Nafiz Kotan ismi kamuoyu tarafından büyük ilgi ve destek gördü. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunda büyük emeği geçen merhum Nafiz Kotan'ın Türk Hava Kuvvetleri'ne verdiği destek ve katkıdan dolayı, adını yeni sivil havaalanı verilmesi fikride kamuoyu tarafından benimsendi. ETSO Yönetim Kurulu Başkanı Muammer Cindilli yaptığı açıklamada; yönetim kurullarının Nafiz Kotan isminin yeni terminal binasına verilmesini ilgili kurumlara teklif etme kararı aldığını; bilahare çeşitli sivil toplum örgütlerinin, özellikle ERVAK ve Erzurum tarih derneğinin duyarlılıkla meseleyi kamuoyuna benimsediklerini belirtti. Cindilli, konunun takipçisi olmak ve Nafiz Kotan gibi öncü Cumhuriyet hadimlerini yeni nesillere tanıtmak adına faaliyetlerini sürdürdüklerini kaydetti. ERZURUM gazetesi olarak, Kaya Kotan'ın ETSO ya ulaştırdığı ve ETSO'nun da basına ilettiği resim ve dokümanları yayımlıyor, merhum Nafiz Kotan Beyi rahmet ve minnetle anıyoruz. NAFİZ KOTAN KİMDİR? NAFİZ KOTAN (Erzurumlu Nafiz Bey) 1885-1946 Nafiz Bey 1885 yılında Erzurum'da doğdu. Babası Hacı Ahmet Bey, annesi Esma Hanımdı. 1903 yılında Makbule Hanım ile evlendi, beş çocukları oldu. 1913 te ailesiyle Istanbul'a yerleşti. 1915 ten itibaren Ankara'nın imarında önemli katkıları oldu. Atatürk'ü her zaman destekledi, ona inandı ve yakın dostu oldu. ORDU'YA TAYYARE BAĞIŞLADI Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı Ordusunun elinde 9 uçak vardı. Bunların 2 tanesine Yunanlılardan el konulmuştu. Kurtuluş savaşının devam ettiği dönemde ise halkın,. malının bir bölümünü seve seve Orduya verdiği "Teklif-i Milliye" uygulamasının dışında, varlıklı yurttaşlarımızın da Orduya bağışları oluyordu. Bu yokluklar döneminde Nafiz Beyin Ordumuza bağış yaparak iki ve ayrıca bizzat satınalarak dört uçak armağanı bunların ilki ve en büyüğüdür.(l) (2) Nafiz Bey Kurtuluş Savaşı sırasında iki uçak satın alınması için gerekli bağışı yapmıştır. 2. Tayyare Bölüğünde görevlendirilen "BREGUET XIV B" modeli bu uçaklar 21 Mayıs 1922 tarihinde Akşehir Cephe Komutanlığına gönderildi. Uçaklar "Erzurumlu Nafiz" ve "174. Alay" isimleri ile adlandırılmışlardı. (3) KENDİ İMKANLARIYLA 4 UÇAK SATINALDI Ayrıca, kendi imkanları ile İtalya' dan dört adet daha uçak satın alarak, bunları da Ordumuza teslim etti. Bu uçaklar İtalyan tasarımcı Celestino Rosatelli tarafından tasarlanmış, FİAT tarafından üretilmiş, 1918 yılından itibaren hizmete girmiş olan iki kişilik keşif uçaklarıydı. (FİAT R.2). Yokluktan ordumuz uçakları bombardıman için dahi kullanmıştır. FİAT fabrikaları bu uçaklardan toplam 129 adet üretmiştir. (4) UÇAKLARA ONUN İSMİ VERİLDİ Ordu bu uçakları Nafiz-l, Nafiz-2, Nafiz-3, Nafiz-4 olarak adlandırmıştır. Yapılan gizli toplantılar sonucunda Atatürk ile Nafiz Kotan bu uçakların İstanbul ve İnebolu üzerinden gizlice uçurularak Anadolu'ya getirilmesine karar verdiler. Ancak o dönemin şartlarında uçaklar uzun mesafe uçamadıkları için, Bolu civarında bir ara alan yapılması ihtiyacı doğmuştu. Bu iş için Üsteğmen Sıtkı (Tanınan) ile makinist Ferit Beyler görevlendirildi. (4) Bu iki gizli görevli, Bolu' da görevlerini icra ettikten soma ilk uçak yola çıktı. Bir İtalyan pilot tarafından gizlice İstanbul'dan havalanan uçak İnebolu üzerinden Bolu'ya getirildi. Uçak iniş sırasında Bolu' da arızalandı. Yokluklar ve imkansızlıklar içerisinde ve düşman hatları gerisinde bu uçak için fazla bir şey yapılamadı. İkinci uçak elverişsiz hava şartları dolayısı ile 10 gün gecikme ile Bolu'ya vardı. Bu uçağında deneme uçuşu sonunda, iniş takımı ve pervanesi hasar gördü. (4) Diğer iki uçağı daha güvenli bir yere sevk edilmesine karar verildi ve karayolu ile Polatlı'ya nakledilen uçaklar için yedek parça siparişi verildi. Parçaların gelmesinden soma makinist Ferit uçakları tamir etti ve orduya teslim etti. Bu iki uçak 1921 yılının Haziran ayında Birinci Tayyare bölüğünde tekrar hizmete başladılar. Her iki uçak da Sakarya Meydan Muharebesinde görev almış, biri Sakarya savaşı sırasında 18 Ağustos 1921 yanarak düşmüş ve mürettebatı şehit olmuştur. Diğeri ise İstiklal Savaşımızın devamı sırasında kaybedilmiştir.(4) ATATÜRK VE İNÖNÜ'NÜN NAFİZ BEY'E TELGRAFLARI Bu bağışlar ile ilgili olarak Atatürk, İsmet İnönü, T.B.M.Mec1isi Başkanları tarafından Nafiz Beye gönderilmiş olan telgraf1ar aşağıdadır: (5) BİRİNCİ TELGRAF "Mahreci: Ankara Numarası: 5406 Kelime: 20 İnebolu 'da Erzurumlu Nafiz Beyefendi ye Hammiyet-i vataniyeniz şayanı şükrandır. Telgrafınız yarın Meclis'te alenen okunacaktır efendim. 11.12.1921 Büyük Millet Meclisi Reisi Mustafa Kemal" İKİNCİ TELGRAF "Mahreci: B.M. Meclisi Numarası: 821 Kelime : 80 Alındığı Mah. Ankara 2/2/1922 Saat: 4.20 İnebolu 'da Hacı Ahmedzade Nafiz Bey 'e Orduya hediye buyurulan tayyarelerden dolayı Büyük Millet Meclisi namına beyan-ı teşekkür ederim Efendim. 2/2/1922 Büyük Millet Meclisi Reis Hasan Fehmi " ÜÇÜNCÜ TELGRAF "B.M.M. Riyaseti Baş Kitabet Kalemi 270/557 Ankara 12/5/1922 Tüccardan Erzurumlu Nafiz Bey'e Ordu-yu Milli'ye bu kere de bir ikinci tayyare ihdası suretiyle ibraz buyurulan hamiyetten Meclis heyet-i umumiyesi haberdar edilmiştir. Beyanı teşekkür olunur Efendim. Büyük Millet Meclisi Sanisi Adnan" DÖRDÜNCÜ TELGRAF Mahreci: Garp Cephesi Numarası: 871 Kelime: 40 Alındığı Tarih 19 Mayıs 1922 / Saat 10.5 Ankara 'da Erzurumlu Nafiz Beyefendi ye Orduya ihda buyurulan ve nam-ı alilerine izafe edilen tayyare 13/5/1921 Aksu 'da bulunan düşman üzerine bombalar atmıştır. Ahiren Aksu'da bulunan muhbirimizden alınan malumattan tayyaremiz, biri kollarına tesadüfünde yirmi mekkari hayvanı telefe ve mecruh olmuş ve diğer bir bomba da Seyid Alaşehir köyünde düşman piyade bölüğü düştüğü bildirilmiştir. Pek kıymettar bir hediyeniz olan tayyare vazifeyi Kemal-i muvaffakiyetle ifa edenler tayyareci Vahid ve Basri efendiler olduğunu cevaben ihtiramatıma terdifen arz ederim Efendim. 18 Mayıs 1922 Garp Cephesi Komutanı İsmet" BEŞİNCİ TELGRAF Mahreci : Garp Cephesi Kelime 17 Ankara 'da Tüccar-ı Mutebereden Erzurumlu Nafiz Beyefendi'ye Bilmukabele arz-ı tebrikat eder ve istihlas-ı vatan yolundaki mücahedemize hidamat-ı bergüzidelerinden dolayı teşekküratımı tekrar eylerim. 17 Haziran1922 Garp Cephesi Kumandanı İsmet ALTINCI TELGRAF Mahreci: Garp Cephesi Numarası: 6 Kelime: 40 İnebolu 'da Tüccar Erzurumlu Nafiz Beyefendi ye Orduya ihya buyurulan tayyare bugün Eskişehir'e vasıl olmuştur. İnşallah eseri himmetiniz büyük muzafferiyetlerin kazanılmasına ... Bilhassa takdimi tebrikat ve teşekkürat ederim Efendim. 1 Temmuz 1922. Garp Cephesi Kumandanı. İsmet 18.01.2006/kk AİLESİ DIŞINDAKİ KAYNAKLAR: (I) Yıllar Boyu yakın Tarih Dergisi, Cilt: I, Sayı: 5, Ağustos 1978 (2) Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: VIII, Sayı: 24 Temmuz 1992 (3) www.tayyareci.com. Kurtuluş Savaşı uçakları, BREGUET 14 B 2 (4) www.tayyareci.com. Kurtuluş Savaşı uçakları, FİAT R2 (5) Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: VIII, Sayı: 24 Temmuz 1992