TARIM ÖNCELİĞİNİ YİTİRİYOR
Köylerde yaşam kalitesinin yükselmemesi, istihdam sorunlarının artış kaydetmesi, tarımsal üretimde verimsizlik, besicilik ve bitkisel üretimde alternatif konseptlerin geliştirilememesi katma değer üreten bir sektörü tehdit ediyor.
Erzurum’da istihdam ve ekonomiye katma değer kazanımı bakımından öncelikli sektörlerin başında tarım geliyor. Sektör, son yıllarda özellikle hayvancılık ve bitki üretiminde kota uygulamaları, pazar sorunu ve girdi maliyetlerini artıran ulaşım sorunları ile alternatif alanların belirlenmemesi gibi nedenlerle ciddi bir daralma süreci yaşıyor. Tarımdaki verim düşüklüğü istihdam sorunlarının artışına da yol açıyor.
GÖÇ ARTIYOR
1995 yılına kadar kırsal kesimde yaşayan nüfus oranının yüzde 60’larda olduğu Erzurum’da, bu oran, tarım alanlarındaki verimsizlik, üretim sorunlarının yol açtığı işsizlik problemleri, köylerde yaşam kalitesi düşüklüğü gibi sebeplerle yüzde 40’lara geriledi. Kırsal kesimde istihdam imkanı bulamayanların kente yönelen göçü, ildeki toplam işsizlik oranını da ciddi boyutta artırdı.
BİTKİSEL ÜRETİM VERİMLİLİĞİ
İlde bitkisel üretim alanında patates ve sanayi bitkisi pancar ekimi önemli yer tutuyor. TUİK verilerinden yapılan hesaplamalara göre, patates hasat alanı 2000 yılında 6.849 hektardan 2004 yılında 5.411 hektara geriledi. Bitkisel üretim verimi Patates’te 2004 yılında bir önceki döneme göre ise yüzde 1.7 oranında azaldı. Bitkisel üretim verimi şeker pancarında ise 2000 yılına göre 2004 yılında yüzde 14.5 oranında düştü.
BESİCİLİĞİN DURUMU
Erzurum’da Kişi başına hayvansal ürünler değeri 2000 yılında 113,3, 2001 yılında 152, 2002 yılında 213.7, 2003 yılında 415.2, 2004 yılında 347.7 ve 2005 yılında ise 341.3 YTL olarak kaydedildi. İlde kişi başına düşen hayvansal ürünler değerinin 2005’de bir önceki döneme göre yüzde 1.7 oranında düştüğü belirlendi.
ÇARE YOK MU?
Erzurum’da kırsal alandan kente yönelen göç hareketliliğinin azalması için, bitkisel alanda alternatif ekim konseptlerinin hayata geçirilmesi, şeker pancarı kota uygulamasının kaldırılması, pazar sorununun giderilmesi ve yem bitkisi üretimine ağırlık verilmesi gerekiyor. Organik tarım’da ise yeni açılımlara ihtiyaç var.
Erzurum’da Bitkisel üretim değeri 2000 yılında 50.759.715, 2001 yılında 89.189.255, 2002’de 170.508.420, 191.184.829, 2004’te 220.085.397, 2005 yılında ise 204.660.790 YTL olarak gerçekleşti. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) Bölgesel verilerine göre ildeki bitkisel üretim değeri 2000 yılına göre 2005 yılında üç kat artış kaydetti. Tarımsal alandaki istihdam hacminde ise aynı oranda artış gözlenmedi.
CANLI HAYVAN ÜRETİM DEĞERİ
2000 yılında 201.442.037 YTL olan Tarımsal Canlı hayvanlar üretim değeri, 2005 yılında 633.623.839 YTL’ye yükseldi. TUİK verilerine göre Erzurum’da canlı hayvan üretim değeri 2001 yılında 257.962.125, 2002 yılında 362.656.958, 2003 yılında 481.004.038, 2004 yılında ise 612.367.379 YTL oldu.
TARIM ALANLARINDA KÜÇÜLME
Erzurum’da Toplam işlenen tarım alanı miktarı 2000 yılına göre 2004 yılında yüzde 38.23 oranında artış kaydetmesine karşılık, 2002 yılına göre ise yüzde 17.86 oranında azaldı. Tarım işleme alanı miktarı 2000 yılında 273.835 hektar olurken bu alan 2002 yılında 460.875 hektara yükseldi. 2004 yılında ise işlenen tarım alanı miktarı 378.542 hektara düştü.
HAYVANSAL ÜRÜN DEĞERİNDEKİ DEĞİŞKENLİK
Erzurum’da Hayvansal ürünler değeri 2000 yılında 105.912.098 YTL, 2001’de 142.776.867 YTL, 2002’de 201.711.289 YTL, 2003’de 393.714.012 YTL, 2004 yılında 331.009.296 YTL olurken, 2005 yılında bir önceki yıla göre yüzde 1.4 oranında düşüş kaydederek 326.175.240 YTL olarak gerçekleşti.
ERZURUM’DA KİŞİ BAŞINA BİTKİSEL ÜRETİM
Kişi başına bitkisel üretim değeri 2000 yılında 54.3, 2001 yılında 94.9, 2002 yılında 180.6, 2003’de 201.6, 2004 yılında 231.2 ve 2005 yılında ise 214.2 YTL olarak belirlendi. Erzurum’da kişi başına bitkisel üretim değeri 2005’de bir önceki yıla göre yüzde 7.3 oranında azaldı.
KİŞİ BAŞINA CANLI HAYVAN DEĞERİ
Kişi başına canlı hayvanlar değeri 2000 yılında 215,5 YTL’den 2005 yılında 663,1 YTL’ye ulaştı. Erzurum’da kişi başına düşen canlı hayvanlar değeri 2001 yılında 274,6, 2002 yılında 384,2, 2003 yılında 507,3, 2004 yılında 643,2 YTL olarak kaydedildi. İlde kişi başına üretim değeri bitkisel üretimde düşüş gösterirken canlı hayvan değerinde arttı.
HAYVANSAL ÜRÜN DEĞERİNDE DÜŞME VAR
Erzurum’da Kişi başına hayvansal ürünler değeri 2000 yılında 113,3, 2001 yılında 152, 2002 yılında 213.7, 2003 yılında 415.2, 2004 yılında 347.7 ve 2005 yılında ise 341.3 YTL olarak kaydedildi. İlde kişi başına düşen hayvansal ürünler değerinin 2005’de bir önceki döneme göre yüzde 1.7 oranında düştüğü belirlendi.
PATATES TARIM ALANI AZALIYOR
Erzurum’da tarla ürünleri içinde önemli yer tutan patatesin hasat gerçekleştirilen üretim alanı 2000 yılında 6.849 hektardan 2004 yılında 5.411 hektara geriledi. Beş yıllık süreçte patates hasat alanı miktarında yüzde 21 oranında ciddi bir düşüş tespit edildi. İldeki patates hasatı yapılan alan miktarı 2001 yılında 6.336, 2002’de 6.167, 2003 yılında 5.500 hektar oldu.
PANCAR ÜRETİMİNDE DARALMA
İlde ekimi yapılan tek sanayi bitkisi şeker pancarı üretim alanı 2000 ile 2004 yılları arasında yaklaşık olarak yüzde 22 oranında azaldı. 2000 yılında 6 bin 662 hektar olan pancar üretim alanı miktarı 2004 yılında 5 bin 201 hektara indi. Pancar ekim alanı miktarı 2001 yılında 5 bin 412, 2002’de 6 bin 386, 2003 yılında ise 5 bin 104 hektar olarak tespit edildi.
PATATES ÜRETİMİ AZALIYOR
Bitkisel üretim verimi Patates’te kilogram/hektar olarak 2000 yılına göre 2004 yılında yüzde 13.5 oranında artarken, 2004 yılında bir önceki döneme göre ise yüzde 1.7 oranında azaldı. Bitkisel üretim verimi şeker pancarında ise 2000 yılına göre 2004 yılında yüzde 14.5 oranında düştü.
PANCAR KOTASININ SONUCU
Bitkisel üretim verimi hektar başına patateste 2000 yılında 16.667 kg, 2001 yılında 19.255 kg, 2002 yılında 19.175 kg, 2003’de 19,283 kg ve 2004 yılında ise 18.936 kg olarak gerçekleşti. Bitkisel üretim erimi şeker pancarında ise 2000’de 28.778, 2001’de 22.309, 2002’de 30.507, 2003’de24.394 ve 2004 yılında ise 24.587 kilogram hektar olarak kaydedildi.