Doğu’daki STK’ların ümidi devlet desteği

IŞIK ÇAPANOĞLU
KARS (İHA) - Serhat Kalkınma Ajansı’nın (SERKA) faaliyet yürüttüğü Kars, Ağrı, Ardahan ve Iğdır’da 320 sivil toplum kuruluşuyla gerçekleştirdiği ankette, yüzde 70’i bağımsız olarak kurulan bölgedeki STK’ların yüzde 95’inin devlet desteğine ihtiyaç duyduğu ortaya çıktı.
SERKA, bölgenin sosyo-ekonomik ve kültürel alanlarda ön plana çıkan sorunlarını ve çözüm yollarını, STK’ların mevcut durumlarını ve beklentilerini araştırdı. Yıldız Teknik Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof.Dr.Ömer Çaha ve Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Doç.Dr.Adem Çaylak öncülüğünde gerçekleştirilen araştırmada, Ağrı’dan 139, Ardahan’dan 44, Iğdır’dan 51 ve Kars’tan 86 olmak üzere toplam 320 sivil toplum örgütü temsilcisiyle yüz yüze anket ve derinlemesine mülakatın yanı sıra 50 STK temsilcisiyle de çalıştay yapıldı. İlginç sonuçların çıktığı araştırmada, ankete katılan 320 STK’nın yüzde 61’i 2005 yılından sonra kurulmuş, bunların yüzde 70’i bağımsız, yüzde 30’u da bir kuruluşun temsilcisi veya şubesi olarak faaliyet yürütüyor.
YÜZDE 34’Ü KİŞİSEL İLİŞKİLER, YÜZDE 18’İ TELEFONLA TANITIM YAPIYOR
Bölgede faaliyet yürüten STK’ların yüzde 32’si gençler ve öğrencilere yönelik faaliyetler için, yüzde 29’u çiftçiler, arıcılar ve hayvancılık yapanlara hizmet için, yüzde 29’u da sportif faaliyetler için kuruldu. 320 STK’nın Yüzde 52,3’ünde birinci başkan yüzde 21,7’sinde de ikinci başkan görev yaparken, yüzde 54’ü kirada yüzde 13.8’i de mülkiyetinde oturuyor. Yüzde 34’ü kişisel ilişkiler yoluyla, yüzde 23.7’si basın ve yüzde 18’i de telefon yoluyla tanıtım yapıyor. Yüzde 82.2’sinde yayın faaliyeti bulunmuyor. Yüzde 31.5’i mali sorunlar yaşıyor, yüzde 22’si vatandaşların ilgisizliğinden ve duyarsızlığından şikayetçi. Araştırmada STK’Ların yüzde 9.7’si kamu kurumlarının siyasetçilerin ve basının kendilerini muhatap almamalarından yakındı. Yüzde 18.1’i de kamu kurumlarının kendilerine ayrımcılık yaptığını düşünüyor.
YÜZDE 95’İ DEVLET DESTEĞİ BEKLİYOR
Anket yapılan STK’ların yüzde 75,3’ünü dernekler oluştururken, bunların gelirlerinin yüzde 45’i üye aidatları, yüzde 25’i bağışlar ve yüzde 15.7’si şahsi katkılardan oluşuyor. STK’ların yüzde 40,6’sında bilgisayar bulunmazken sadece 33’ü 1 bilgisayara sahip. Yüzde 48’inde internet bağlantısı yok, yüzde 52’inde mevcut. Yüzde 70’inin toplantı salonu bulunmuyor. STK’ların gözüyle illerdeki sorunlar da farklılık gösteriyor. Ağrı ve Ardahan’daki STK’lar yüzde 14.6 oranında, Kars’ta yüzde 11.6 oranında en önemli sorunu işsizlik ve istihdam olarak görürken, Iğdır’da en önemli sorun yüzde 30 oranında altyapı ve çevre sorunları olarak göze çarpıyor. STK’lar yüzde 89 oranında yatırım yetersizliği ve yüzde 81.4 oranında da nitelikli eleman yokluğunun kentin sorunlarında etkili olduğu görüşünde. “Devlet bizim gibi kuruluşların gelişimine katkıda bulunmalıdır” sorusuna ankete katılan 320 STK temsilcisinin yüzde 95’i katılıyorum cevabını verirken, sadece yüzde 2,5’i karşı çıktı.
“BÖLGEDEKİ STK’LARIN BÜYÜK ÇOĞUNLUĞU İDEAL ANLAMDA STK OLMAKTAN UZAK”
Anketle ilgili değerlendirme yapan Prof.Dr.Ömer Çaha, kapsamlı bir rapor ortaya çıktığını belirterek, “Mesela bu soruyu Amerika’da sorsak bu oran yüzde 5’i geçmez. Bill Clinton zamanında Amerika bütçesi fazla verdi. Clinton hükümeti bu parayı kilise birliklerine transfer etmek istedi. Cemaatler reddettiler. İstemeyiz dediler. Devletten beş kuruş almazlar. Bizde daha çok devletten beklenti söz konusudur maalesef. Bölgedeki STK’ların büyük çoğunluğu ideal anlamda STK olmaktan uzak olup devletin kendilerine maddi ve manevi ciddi katkı sunmasının gerekli olduğuna inanmaktadır. Bunun nedeni bölgedeki STK’ların maddi güç ve yeterli gelirden yoksun olmalarının yanında gerek STK kurucularında gerekse toplumda sivil toplum ve STK gerçeği hakkında yeterli bilinç düzeyinin oluşmamasıdır” dedi.
SERKA Genel Sekreteri Hüseyin Tutar da, kalkınma ajansı olarak STK’ları ihmal ettiklerini ancak, bu araştırmanın ardından STK’ları programlarına aldıklarını söyledi. Tutar, “Eğer bölgesel kalkınmadan bahsedeceksek en önemli dinamiklerin başında derneklerimiz, sivil toplum kuruluşlarımız, kooperatiflerimiz geliyor. Bütün Avrupa ülkelerinde böyledir, bizde de böyle olmak durumundadır. Sorunlarımızı yereldeki insanlarla birlikte çözmek durumundayız” dedi.
Öte yandan araştırma sonuçlarının açıklandığı çalıştaya katılan STK temsilcilerinin büyük bir kısmı barış sürecine destek verdiklerini açıkladı.