DOSİAD Ekim Bülteni yayımlandı

Doğu Anadolu Sanayici ve İşadamları Derneği (DOSİAD) ; Ekim 2019 dönemi  ‘Erzurum Ekonomisi Analiz ve Tespit Bülteni’ yayımlandı. Raporda, İl’e ait taşıt, taşıt devir,  konut, kurulan şirket ve şirket sermayeleri, gelir, gider, bütçe dengesi, vergi, marka-patent üretimi, dış ticaret, ihracat, ibrazında ödenen çek, faal vergi mükellefi, TÜFE, sektörel kredi kullanımı, FİNTÜRK-9 resmi verileri kaydedildi.

‘ORTAK AKIL ORTAK UMUTLARDA BULUŞMALI’

Tamamen resmi veriler üzerinden kaydedilen analiz ve tespitler ışığında kaydedilen sonuçların değerlendirildiği raporda, il ekonomisine değgin pozitif algı oluşturulmasının mutlak şart olduğu, olumlu bakışın kalkınma ve gelişme sürecinde ortak aklın oluşmasına büyük katkı vereceği belirtilerek, ‘Ortak akıl ortak umutlarda buluşmalı’ kaydı düşüldü.

KALKINMA REKABETİ

DOSİAD Ekim Bülteninde iller arası kalkınma rekabetine sayılarla dikkat çekilerek, Erzurum’un bölgesel kalkınma liginde ilk sırada yer aldığı vurgulandı. Erzurum’un kalkınma tecrübe ve enerjisinin doğru kullanımı ve bu süreçte müspet algıların öne çıkarılmasının, ili ülkenin en gelişmiş ilk 10 şehri arasına sokacağı ifade edildi.

DOSİAD ERZURUM İL EKONOMİSİ BÜLTENİNDEN SATIRBAŞLARI

TEŞVİK

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı verilerine göre, İlde 2003 – 2019 yılları arasında en fazla teşvikli yatırım 2017 yılında gerçekleşti. 68 yatırımın hayata geçirildiği bu dönemi, teşvikli yatırım sayısı yüksekliği bakımından 39 yatırımla 2016 yılı izledi.

2003 – 2019 DÖNEMİ

Erzurum 2003 – 2019 dönemi teşvikli yatırım verileri açıklandı. 16 yıllık süreçte ilde 391 yatırım teşvik belgesi aldı. Teşvik kapsamlı yatırımlar için 3.0 milyar TL tutarında harcama gerçekleştirildi.  391 yatırımda 9 bin 799 kişilik iş alanı oluşturuldu.  İlde yatırım başına düşen harcama ortalaması 7.7 milyon, istihdam edilen kişi sayısı ortalaması ise 26 kişi oldu.

YILLAR VE DAĞILIM

İlde 2003’te 6, 2004 yılında 15, 2005 yılında 24, 2006 yılında 13, 2007 yılında 13, 2008 yılında 19, 2009 yılında 13, 2010 yılında 33, 2011 yılında 27, 2012 yılında 17, 2013 yılında 19, 2014 yılında 27, 2015 yılında 29, 2016 yılında 39, 2018 yılında 18, 2019 yılının ocak ekim ayları kapsamında 11 yatırım teşvik kapsamına girdi.

PATENT

Erzurum’da bu yılın ekim ayında 4, ocak – ekim ayları toplamında ise 27 patent başvurusunun yapıldığı açıklandı.  İlden şubat, mart, haziran ve eylül aylarında 3,  nisan ve ağustos ayında 1, temmuz ve ekim ayında 4, mayıs ayında ise 5 başvuru kaydedildi.

BÖLGESEL SONUÇLAR VE ERZURUM

Doğu Anadolu Sanayici ve İşadamları Derneği(DOSİAD) analizlerine göre, Ekim ayında Erzurum’dan 4, KUDAKA istatistik Bölgesi illerinden 4, Kuzeydoğu Anadolu istatistik Bölgesinden 5, Doğu Anadolu Bölgesinden 14; ocak - ekim ayları arasında ise Erzurum’dan 27, KUDAKA istatistik Bölgesi illerinden 30, Kuzeydoğu Anadolu istatistik Bölgesinden 36, Doğu Anadolu Bölgesinden 93 patent başvurusu gerçekleşti.

MARKA

Erzurum’un 10 aylık süreçte kaydettiği marka başvuru sayısı KUDAKA istatistik Bölgesinde yüzde 69.56, Kuzeydoğu Anadolu istatistik Bölgesinde yüzde 45.84, Doğu Anadolu Bölgesinde yüzde 12.99, Türkiye’de yüzde 0.17’lik pay oluşturdu. Doğu Anadolu Bölgesinin ülke toplamında marka başvuru payı ise yüzde 1.33 olarak kaydedildi.

TÜRKPATENT VERİLERİ

Erzurum’da ekim ayında 24, ocak –ekim ayları arasında ise 160 marka başvurusu kaydedildi. İlden ekim ayında yapılan başvuru sayısı temmuz ayına göre yüzde 33,3 oranında artış kaydetti.

ERZURUM 10 AYLIK DAĞILIM

Erzurum’dan Ocak ayında 15, şubat ayında 16, mart ayında 15, nisanda 15, mayıs ayında 15, haziran ayında 11, temmuz ayında 16, ağustos ayında 17, eylül ayında 18, ekim ayında 24 marka başvurusu gerçekleştirildi. DOSİAD analizlerine göre, Erzurum’un ekim ayında bölge başvuru payı yüzde 12,76, bu yılın 10 aylık düzeyinde ise yüzde 12,99 olarak hesaplandı.

ERZURUM ARAÇ

Erzurum’da Ekim 2019 dönemi bazında trafiğe 119 bin 933 motorlu kara taşıtının kayıtlı olduğu açıklandı. Bölge illeri içinde araç varlığı bakımından 3’üncü sırayı alan Erzurum’un taşıt sayısı bölge toplamında yüzde 15.42’lik oran gösterdi. İlde bin kişiye düşen araç sayısı 156.3 olarak kaydedildi.

ERZURUM EKİM 2019 VERİLERİ

2019 yılı Ekim ayı ölçeğinde Erzurum trafiğine 59 bin 198 otomobil, 2 bin 802 minibüs, bin 181 otobüs, 26 bin 942 kamyonet, 5 bin 829 kamyon, 2 bin 927 motosiklet, 719 özel amaçlı taşıt, 20 bin 335 traktör olarak toplam 119 bin 933 aracın kayıtlı olduğu bildirildi. Araç toplamı içinde otomobil varlığı oranı yüzde 49,35 oldu.

2019 EKİM DÖNEMİ BÖLGESEL VERİLER VE ERZURUM

DOSİAD tarafından gerçekleştirilen analizlere göre, Erzurum’da 119 bin 933, KUDAKA istatistik Bölgesi illerinde 195 bin 585, Kuzeydoğu Anadolu İstatistik Bölgesi illerinde 320 bin 517, Doğu Anadolu Bölgesi illerinde 777 bin 669 motorlu kara taşıtı trafiğe kayıtlı bulunuyor.

ERZURUM DIŞ TİCARET

Erzurum’dan ihracat ve ithalat odağında gerçekleştirilen dış ticaret tutarı bu yılın 10 ayında 48,6 milyon dolara ulaştı. Doğu Anadolu Bölgesinden gerçekleştirilen dış ticaret değeri geçen yıla göre yüzde 5,2,  Erzurum’da yüzde 1,44 oranında arttı. Erzurum’un bölge toplamında dış ticaret payı yüzde 4.95 oldu.

ERZURUM DIŞ TİCARET

Erzurum’da yılın 10 ayında 20,63 milyon dolarlık ihracat, 27,9 milyon dolarlık ithalat olarak toplam 48,6 milyon dolarlık dış ticaret gerçekleştirildiği bildirildi. Bu yılın 10 ayında ilden gerçekleştirilen dış ticaret 2018 yılının aynı dönemine göre yüzde 1,44 oranında arttı.

ERZURUM İHRACAT

Ticaret Bakanlığı verilerine göre Erzurum’da Ocak – Ekim 2019 döneminde 20 milyon 662 bin dolar tutarında ihracat yapıldı. Bir önceki yılın aynı dönemine göre kaydedilen ihracat değeri ise yüzde 79,3 oranında arttı. İlde 2018 yılı Ocak - Ekim döneminde 11 milyon 524 bin dolar tutarında ihracat yapılmıştı.

ERZURUM İTHALAT

Erzurum’da bu yılın 10 ayında 27 milyon 968 bin dolar tutarında ithalat gerçekleştirildi. 2018 yılının aynı dönemine göre yapılan ithalat değeri yüzde 23,2 oranında düşüş gösterdi. İlde 2018 yılı ocak – ekim döneminde 36 milyon 416 bin dolarlık ithalat gerçekleşmişti. İlde dış ticaret toplamında ihracat payı yüzde 42,48, ithalat payı ise yüzde 57,5 oldu.

ERZURUM SEKTÖREL KREDİ

Erzurum sektörel kredi kullanım yüksekliği bakımından bölge illeri içinde ilk sırayı aldı. alınan kredilerle ekonomiye katma değer kazandırıldı. İlde kullanılan tarımsal kredinin bölge toplamındaki payı yüzde 16.65, inşaat kredisi payı ise yüzde 19.7 oldu.

ERZURUM İHRACAT

Erzurum’dan ekim ayında 2 milyon 514 bin dolar, 2019 yılının 10 aylık bölümünde ise 22 milyon 992 bin dolar tutarında ihracat yapıldı. İl ihracat değeri sıralamasında bölge illeri içinde 6’ıncı sıradaki yerini korurken, ihracat değeri bölge payı yüzde 3.44 olarak gerçekleşti.

ERZURUM 2019 OCAK - EKİM

2019 yılı sürecinde ilden en fazla değerde ihracatın yapıldığı dönem 3.3 milyon dolarla mayıs ayı olarak belirlendi. İlden ocak ayında 1.3 milyon, şubat ayında 1.8 milyon, mart ayında 2.2 milyon, nisan ayında 2.4 milyon, mayıs ayında 3.3 milyon, haziran ayında 1.5 milyon, temmuz ayında 2.6 milyon, ağustosta 2.3 milyon, eylülde 2.7 milyon, ekimde ise 2.5 milyonluk ihracat kaydedildi.

ERZURUM İHRACAT SEKTÖR

Erzurum ihracatta farkındalık sürecini devam ettiriyor. İlden eylül ayında gerçekleştirilen ihracat, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 24.32’lik artışla 2,0 milyondan 2.5 milyon dolara; ocak – ekim ayları toplamında ise yüzde 31,39’luk artış oranıyla 17 milyon 499 bin dolardan 22 milyon 992 bin dolar seviyesine yükseldi.

İHRACAT YAPAN SEKTÖR SAYISI 19’A YÜKSELDİ

Erzurum’dan bu yılın ekim ayında 18, ocak – ekim ayları kapsamında ise 19 sektör ihracat gerçekleştirdi. Ekim ayında en yüksek performans gösteren üç sektör kimyevi maddeler ve mamulleri, otomotiv endüstrisi ve makine ve aksamları; yılın 10 ayında ise kimya, otomotiv ve madencilik sektörleri olarak bildirildi.

EKİM AYI SEKTÖREL PERFORMANS

Ekim ayında kimya sektörü 845.8 bin, otomotiv sektörü 634.4 bin, makine sektörü 317.1 bin, demir ve demir dışı metaller sektörü 182.1 bin, madencilik sektörü 146.8 bin, su ürünleri sektörü 100.4 bin,  çimento sektörü 93.4 bin, mobilya sektörü 57.9 bin, hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü 45.8 bin, iklimlendirme sektörü 31.7 bin, süs bitkileri sektörü 29.2 bin, çelik sektörü 25.4 bin dolarlık ihracat kaydetti.

ERZURUM’DAN İHRACAT YAPILAN ÜLKE VERİLERİ

Erzurum’dan ekim ayında 14, bu yılın ocak – ekim ayları arasında ise toplam 43 ülkeye ihracat gerçekleştirildi. Bir önceki yılın ocak-ekim dönemine göre 24 ülkeyle yapılan ihracatta artış, 7 ülke ile yapılan ihracat değerinde ise düşüş kaydedildi. İlden en fazla ihracat gerçekleştirilen ülkeler Irak, Azerbaycan ve ABD oldu.

 AYLIK VE YILLIK DEĞİŞİM

Bir önceki yılın ekim ayına göre Erzurum’dan yapılan ihracat yüzde 27.93’lük artış oranıyla 1.9 milyon dolardan 2.5 milyon dolara yükseldi. Ocak – Ekim ayları kapsamında ise kaydedilen ihracat  2018 yılına göre yüzde 33.23’lük artışla 17.2 milyon dolardan 22.9 milyon dolara çıktı. Eylül ayında 41 ülkeye ihracat yapan ilin ekim döneminde ihracat yaptığı ülke sayısı 43 oldu.

ERZURUM’DAN İHRACAT

Erzurum’dan yapılan ihracatın artığı ülkeler Belçika, Gana, İspanya, FAS, Bulgaristan, KKTC, Almanya, Lübnan, Suudi Arabistan, Sırbistan Katar, Yunanistan, Bosna Hersek, Mısır, Libya, Makedonya, Ukrayna, Somali, Sudan, Irak, İtalya, Arnavutluk, Gürcistan ve Slovenya olarak bildirildi. ihracatın düşüş gösterdiği ülkeler ise Azerbaycan, ABD, İran, Macaristan, Romanya, Rusya Federasyonu ve Suriye olarak aktarıldı. En fazla artış Belçika, en fazla düşüş ise Suriye ile yapılan ihracatta belirlendi..

ERZURUM SEKTÖREL KREDİ

Erzurum bu yılın ocak – eylül dönemleri kaydında inşaat, tarım, toptan ticaret yatırım kredisi kullanımı bakımından birinci, enerji ve turizm kredisi kullanım yüksekliği bakımından ise 2’inci sırada yer aldı. ilde en yüksek tutarda kredi kullanımı tarımsal alanda olurken, bu sektörü inşaat ve toptan ticaret sektörü izledi.

ERZURUM OCAK – EKİM ŞİRKET

Erzurum’da yılın 10 ayında kurulan şirket sayısı bölge toplamında yüzde, 9.73, ülke toplamında ise yüzde 0,21’lik oran gösterdi.  Erzurum kurulan şirket sayısı bakımından önceki dönemde olduğu gibi bölgede 4, ülkede ise 45’inci sırayı aldı.

ERZURUM OCAK - EKİM 2019 VERİLERİ

Erzurum sonuçlarına göre, ilde 2019 yılının on ayında 146 şirket, 8 kooperatif ve 50 gerçek kişi ticari işletmesi kuruldu. 2019’un 10 ayında 23 şirket, 5 kooperatif tasfiye işlemi görürken, 29 şirket, 6 kooperatif ve 41 gerçek kişi ticari işletmesi faaliyetini durdurdu.

ŞİRKET KURULUMU BÖLGESEL VERİLER VE ERZURUM

TOBB verilerine göre 10 ayda Erzurum’da 146, KUDAKA istatistik Bölgesi illerinde 215, Kuzeydoğu Anadolu İstatistik Bölgesi illerinde 400 ve Doğu Anadolu Bölgesinde ise bin 499 şirket kurulumu gerçekleşti. 10 aylık bazda Erzurum’un kurulan şirket sayısı KUDAKA toplamında yüzde 67,9, Kuzeydoğu Anadolu’da yüzde 36,5 ve Doğu Anadolu Bölgesinde yüzde 9,73’lük pay edindi.

ŞİRKET SERMAYE

Erzurum’da bu yılın ocak - ekim döneminde kurulan 146 şirket sermayesinin 43,2 milyon TL olduğu kaydedildi. Erzurum Bölge illeri içinde şirket sermayesi toplamı büyüklüğü bakımından 7’inci sırada yer aldı. İlin bölge şirket sermaye payı yüzde 6,23’e yükseldi.

BÖLGESEL VERİLER VE ERZURUM

TOBB verilerine göre, şirket kurulum sermayesi toplamı,  215 şirketin kurulduğu KUDAKA İstatistik Bölgesinde 61,1 milyon, 400 şirketin kurulduğu Kuzeydoğu Anadolu istatistik Bölgesinde 172,0 milyon, bin 499 şirket kurulumunun kaydedildiği Doğu Anadolu Bölgesinde ise 694,1 milyon TL olarak bildirildi. Erzurum’un şirket kurulum sermaye payı KUDAKA Bölgesinde 70,77, Kuzeydoğu Anadolu İstatistik Bölgesinde de yüzde 25,15 oldu.

İBRAZINDA ÖDENEN ÇEK SAYISI VE ERZURUM

Erzurum, eylül döneminde olduğu gibi, Doğu Anadolu Bölgesi illeri içinde, zamanında ödenen çek sayısı bakımından Van’ın ardından 2’inci, çek tutarı yüksekliği bakımından ise Van ve Malatya’nın ardından 3’üncü sırayı aldı.

ERZURUM EKİM 2019 VERİLERİ

Erzurum’da Ekim ayında toplam tutarı 347,8 milyon TL olan 10 bin 36;  yılın 10 ayında ise toplam tutarı 3,1 milyar TL olan 97 bin 863 çek ibrazında ödendi. İlde ocak ayında 10 bin 556, şubat ayında 9 bin 179, mart ayında 4 bin 763, nisan ayında 14 bin 388, mayısta 9 bin 679, haziran ayında 4 bin 434, temmuzda 15 bin 98, ağustosta 4 bin 683, eylülde 15 bin 47, ekimde 10 bin 36 çekin zamanında ödemesi gerçekleşti.

ERZURUM KAMU HARCAMALARI

Erzurum’da bu yılın 10 ayında kişi başına düşen kamu hizmet ve yatırım harcaması tutarı 6.7 bin TL’ye yükseldi. Erzurum’un kamu harcamaları tutarı ülke toplamında yüzde 0.63’lük pay gösterdi.Erzurum Ocak – Ekim döneminde kamu hizmet harcamaları bakımından 18’inci sırada yer aldı.

ERZURUM SAĞLIKTA 25, EĞİTİMDE 18’İNCİ

Erzurum bu yılın ocak - ekim ayları toplamında kamu hizmet ve yatırım harcamaları bakımından Türkiye illeri sıralamasında 18’inci sırada yer aldı. İl sağlık harcamalarında 25, eğitim harcamalarında ise 18’inci oldu. Erzurum bölgede ise sağlık harcamalarında 3, eğitim harcamalarında 2’inci sırayı aldı. İl kamu giderleri ülke toplamında yüzde 0.63’lük pay gösterdi.

ERZURUM 10 AYLIK KAMU HARCAMALARI

2019’un ocak – ekim ayları diliminde Erzurum’da 1,1 milyar ekonomik iş ve hizmetler, 15,8 milyon TL çevre, 57,1 milyon TL toplum refah ve iskanı, 487,8 milyon TL sağlık, 182,3 milyon TL din ve kültür, 1,6 milyar TL eğitim, 180.5 milyon TL de sosyal güvenlik ve dayanışma hizmetlerinde olmak üzere toplam 5,1 milyar TL tutarında kamu harcaması gerçekleşti.

ERZURUM VERGİ

Erzurum’da vergi tahsilat oranı yüzde 65,34’e ulaştı. Ekim ayı bazında, Erzurum’un Doğu Anadolu Bölgesi toplamındaki payı tahakkuk eden vergide yüzde 14,35, tahsil edilen vergide ise yüzde 16.97’ye yükseldi. Erzurum bölge illeri içinde tahakkuk eden vergi ve tahsilat tutarı bakımından yine ilk sırayı aldı.

OCAK - EKİM DÖNEMİ 2019 ERZURUM VERİLERİ

Erzurum’da bu yılın ocak – ekim döneminde tahakkuk eden 1,4 milyar TL tutarındaki verginin 951,5 milyon TL’lik dilimi tahsil edildi. İlde tahsil edilen verginin tahakkuk eden vergiye oranı yüzde 65,34 olarak açıklandı. Erzurum ülke iç tahsilat payı ise yüzde 0.18’e çıktı.

ERZURUM MÜKELLEF

Erzurum’da 10 bin 116 Gelir Vergisi, 8 bin 345 Basit usulde Gelir Vergisi, 3 bin 79 Kurumlar Vergisi, 13 bin 960 Gelir Stopaj vergisi, 7 bin 601 Gayrimenkul Sermaye İradı ve 12 bin 99 Katma Değer Vergisi(KDV) faal mükellefi bulunduğu bildirildi.

ERZURUM KONUT

İlde ekim ayında 946, yılın 10 ayında ise 6 bin 683 konut satışı gerçekleşti. Erzurum’da ekim ayında 301 ipotekli, 645 de diğer yollardan olarak toplam 946 konut satışının gerçekleştirildiği bildirildi. 2018 yılı ekim ayına göre ipotekli konut satışları yüzde 201 oranında artış, diğer yollardan satılan konut sayısı yüzde 42,04 oranında düşüş gösterdi.  2018 yılının aynı döneminde 100 ipotek, bin 113 diğer yollardan bin 213 konut satışı yapılmıştı.

ERZURUM OCAK - EKİM 2019 VERİLERİ        

İlde bu yılın 10 ayında bin 405 ipotek, 5 bin 278 ise diğer yollardan olmak üzere toplam 6 bin 683 konut satışı yapıldı. 2018 yılının Ocak – Ekim dönemine göre ipotekli konut satış sayısı yüzde 13.16 diğer yollardan konut satış sayısı ise yüzde 6,46 oranında geriledi. Geçilen yılın ocak - ekim döneminde ilde bin 618 ipotek, 5 bin 643 diğer yollardan 7 bin 261 konut satışı gerçekleşmişti.

ERZURUM EKİM AYI TÜFE’Sİ

ÜİK Ekim 2019 dönemi Erzurum İstatistik Bölgesi TÜFE sonuçlarını açıkladı. Erzurum İstatistik Bölgesi’nde, fiyatlar eylül ayına göre yüzde 2,34 oranında artış kaydetti. Yıllık fiyat artış oranının yüzde 9,97 olarak belirtildiği Erzurum Bölgesi’nde, fiyatlar 2018 aralık ayına göre de yüzde 12,23 oranında arttı, 12 aylık ortalamalara göre fiyat değişim oranı da yüzde 17,69 olarak kaydedildi.

EKİM 2019 DÖNEMİ TÜRKİYE ORTALAMASI VE ERZURUM

Erzurum İstatistik Bölgesi’nde enflasyon, Türkiye ortalamasına göre, aylık bazda yüzde 0,34 oranında yüksek çıktı. Bölgede TÜFE, 2018 yılı aralık ayına göre yüzde 1,64, 12 aylık ortalamalara göre fiyat değişim oranı yüzde 0,88, yıllık TÜFE ise yüzde 1,42 oranında yüksek olarak belirlendi.