DAP’ta Et Borsası gündemi

Doğu Anadolu Bölgesi’nin büyükbaş ve küçükbaş hayvan varlığını dikkate alan ve Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun seçim öncesi “Erzurum’da et borsası kurulacak” vaadini gerçekleştirmek üzere çalışmalarını hızlandıran Doğu Anadolu Projesi (DAP) Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, bölgenin “Kırmızı Et Raporu”nu hazırlayarak, Erzurum’da “Et Borsası” kurulması yönünde söz konusu çalışmasını paydaşlarla değerlendirdi.

Konuyla ilgili, Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’ne ait Toprak ve Su Kaynakları Yerleşkesi’nde, Ak Parti Erzurum Milletvekili Zehra Taşkesenlioğlu’nun katıldığı bir toplantı düzenlendi. Toplantıya, Ankara Ticaret Borsası Genel Sekreteri Eyüp Şenol Ömeroğlu, ilgili kamu kurum ve kuruluşların müdürleri ile sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri katıldı.

Toplantının açılış konuşmasını yapan DAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanı Adnan Demir, Türkiye’de büyükbaş hayvan varlığının yüzde 21’i, küçükbaş hayvan varlığının da yüzde 29’una sahip olan Doğu Anadolu Bölgesi’nde, kırmızı et sektörünün bölgede katma değerini artırmak ve hayvancılığın daha karlı sektör olması için böylesi bir mekanizma oluşturmaya çalıştıklarını söyledi.

 “Sayın Başbakanımızın seçim arifesinde Erzurum’da bir et borsası kurulması konusunda müjdesi vardı” diyen Başkan Demir, “Bununla ilgili çalışmalarımızı yaptık. Zaten bölge insanının en büyük geçim kaynağı tarım ve hayvancılığa dayalı. Geçmiş zamanda inişler, çıkışlar oldu. Ancak bu iniş ve çıkışlara rağmen bölgedeki artış Türkiye’deki artışın altında kalmaktadır. Hayvancılık bölgede geleneksel olarak yapılıyor. Bununla birlikte insanımız bu işten para kazanıyor mu tartışılır. Bölgedeki hayvancılık geleneksel yöntemlerle yapıldığı için karkas ağırlığında istediğimiz artışı sağlayabilmiş değiliz. Fiziki şartların iyi olmamasından kaynaklanan kayıplar var. Hayvancılığın karlı bir sektör olabilmesi için girdi maliyetlerinin düşük olması gerekiyor” şeklinde konuştu.

Hayvancılıkta girdi maliyetlerinin önemine dikkat çeken Başkan Demir, şunları kaydetti:

 “Hayvancılıkta bu girdi maliyetinin yüzde 60’ını da kaba yem oluşturuyor. İdare olarak, bu maliyeti düşürmek için bölgede, özellikle kırsal alanlarda küçük ölçekli tarımsal sulama projelerini destekleyerek işe başladık. Toplam 467 projeyle bölgede 2 milyon dekar araziyi sulamaya açmış olduk. Hayvancılık altyapısının iyileştirilmesi gerekiyordu. Meraya dayalı hayvancılık yapılmasından dolayı hayvanın su ihtiyacını karşılamasına yönelik olarak da 65 civarında hayvan içme suyu gölet yapımını fonladık.  Meralardaki hayvanların hijyenik su ihtiyacını karşılamak için toplam 9 bin adet sac ve beton sıvat dağıttık. Ziraat ve Veterinerlik fakülteleri olan üniversitelerimizin Araştırma ve Uygulama Birimleri’nin fiziki altyapısının iyileştirilmesinin yanı sıra, tecrübelerinin çiftçilere aktarılması için de ilk etapta Erzurum, Van ve Elazığ’da, konaklamalı ve eğitim masrafları da idaremiz tarafından karşılanmak üzere çiftçi eğitim merkezlerinin kurulmasını destekledik. Bunu niye yaptık? Hayvancılıkta verimliliğin göstergesi olan karkas ağırlığı yakalamış olmak için. Bu karkas ağırlık kendi kendiliğine olan bir şey değildir. Bölgenin olmazsa olmazlarından birisi de damızlık değeri ve meteryali yüksek canlı hayvanı tedarik etme meselesidir. Ama maalesef bölgemizde bölgenin ihtiyacı olan damızlık hayvan ihtiyacını karşılayacak işletme parmakla gösterilecek kadar azdır. Arzumuz bölgenin damızlık hayvan ihtiyacını karşılayan işletmelerin olmasıdır. Şu an ortalama 200 olan hayvanların karkas ağırlığını 300, 400, 500 kg. yaptığımız ve randımanını da yükselttiğimiz zaman hem çiftçilerimizin üretim verimliliğiyle birlikte karlılığını sağlamış olacağız. Besi kalitemizin iyi olması gerekiyor. Sadece bir et borsasını gündeme getirirken biz bunları dikkate almadığımız anlaşılmasın. Behemehâl et borsasından önce bunları yapıyor olmamız da gerekiyor. Et borsası bu değer zincirinin belki de en son halkasıdır. Önce bir pazar yeri oluşturmamız lazım. Bundan kasıt, canlı hayvan sevkiyatını minimize etmektir. Bölgede kesime gelmiş hayvanların bölgede kesimini sağlamaktır. Kesim eğer bölgede yapılamıyorsa et borsası kurmanın da hiçbir manası yoktur. Biz bununla yeni bir sektörü tetiklemek istiyoruz.”

AK Parti Erzurum Milletvekili Zehra Taşkesenlioğlu da Erzurum’un en önemli geçim kaynaklarından birinin yüz yıllardır hayvancılık olduğunu ancak, bununla ilgili üretim merkezlerinin olmadığından yakındığı konuşmasında, “Biz hayvanımızı kendi ilimiz sınırları içinde değerlendiremediğimiz gibi yetiştirilmiş hayvanın değerini de kendimiz belirleyemiyoruz. İnsanın içini acıtan çok farklı durumlarla karşılaşıyoruz. Sığırı biz yetiştiriyoruz, ama etin kilosunu en pahalı yiyen şehirlerden biri haline gelebiliyoruz. Bunu anlamak izah edilebilir değil. Erzurum’da et ve et türevleriyle ilgili baktığınızda doğru dürüst üretim merkezleri yok. Hâlbuki bir Kayseri’ye gittiğiniz de orada et ve et üretim merkezlerinin sayısıyla -ki Kayseri bir hayvancılık merkezi değildir, bir ticaret merkezi, bir sanayi kentidir-  Erzurum’u kıyasladığınızda, Erzurum’un dörtte biri oranın da olduğunu görüyorsunuz. Hakeza Afyon’a gidiyorsunuz, hayvan sayısı Erzurum’dan daha az belki ama Afyon’da et türevleriyle ilgili olan sucuğu meşhurken, Erzurum sucuğunun adı bile anılmıyor. Burada demek ki ciddi bir yanlışlık var. Yanlışın ne olduğunu, neler olduğunu zaten sektörün içinde olan sizler daha iyi biliyorsunuz. Bunu daha öncede konuştuk biz Erzurum’da özellikle hayvanın kesimden sonraki değerlendirmesini nasıl yapacağız. Fiyatlandırmasına nasıl müdahalede bulunacağız derken, DAP İdaresi bu noktada devreye girdi ve gelişmiş bölgelerde ve kentlerde bir borsa olduğundan bahsetti.  Sağ olsunlar DAP İdaresi projeyi hazırladı ve Sayın Başbakanımıza sunduğumuzda Sayın Recep Akdağ ile sunduğumuzda projeyi kabul etti ve bu projenin hamiliğini bize verdiler. Bölgesel anlamda da ilk olacak projelerden biri. Önemli olan kesimden sonra etin fiyatını doğru belirlemek ve alıcıyla, satıcının doğru mekanizma da bir araya gelmesini sağlamak. Finansmanı Kalkınma Bakanlığımız sağlayacak. Sağ olsun Sayın Bakanımız Cevdet Yılmaz vizyon sahibi ve bölgesel kalkınmanın ne denli önemli olduğunun çok iyi farkında” dedi.

Bölgenin hayvan varlığı potansiyelinin farkında olduğunu belirten, Ankara Ticaret Borsası Genel Sekreteri Eyüp Şenol Ömeroğlu, başkentteki et borsasının yapısı hakkında katılımcılara bilgi verdi. Ömeroğlu, “Et Borsası’nın kurulması konusunda her zaman yanınızda olduğumuzu bilmenizi istiyorum. Erzurum bu işi başaracaktır” diye konuştu.

Konuşmaların ardından, toplantıya katılanlar et borsasıyla ilgili karşılıklı görüşlerini aktardılar.