DAP Bölgesi için Master Plan

Doğu Anadolu Bölgesi’nin sahip olduğu büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık potansiyelinin daha etkin ve verimli şekilde kullanımını sağlamak amacıyla “DAP Bölgesi Havza Bazlı Hayvancılık Master Planı Projesi Tanıtım Toplantısı” Van’da yapıldı. Toplantıya katılan Kalkınma Bakanı Sayın Cevdet Yılmaz, “Bu proje, Doğu Anadolu’daki bütün illeri ilgilendiren önemli bir projedir” dedi.

Van’daki bir otelde, gerçekleştirilen toplantıya, Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz’ın yanısıra, Yardımcısı Yusuf Coşkun, Van Valisi İbrahim Taşyapan, bölge üniversitelerinin rektörleri, DAP İdaresi Başkanı Adnan Demir, AK Parti Van Milletvekilleri Beşir Atalay, Burhan Kayatürk, AK Parti İl Başkanı Zahir Soğanda, DAP İdaresi Tarım ve Kırsal Kalkınma Koordinatörlüğünden sorumlu Başkan Yardımcısı Mehmet Özdoğan, kamu kurum ve kuruluşların daire amirleri ve sivil toplum örgütlerinin oda başkanları katıldı.

ERASLAN’IN SUNUMU

 Saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunmasının ardından, tanıtım programının açılış konuşmasını Vezir Danışmanlık Yönetim Kurulu Başkanı Prof Dr. İsmail Hakkı Eraslan, ‘Bölgesel Kırsal Kalkınma Pradigması’ konulu sunumunu slayt eşliğinde yaptı. Projeyi, “Biz bölgemizi nasıl kalkındırabiliriz?” şeklinde özetleyen Eraslan, projenin gerçekleştirilme süreçlerini; DAP Bölgesi Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvancılık Sektörü Alansal Varlık Araştırması, sektörün değer zinciri analizi, uluslararası rekabetçilik analizi, Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) tabanlı mekansal analizi, Eğitim İhtiyaç Analizi, Yatırım Havzaları Master Planı ve Ön Yatırım Fizibilite Raporunun hazırlanması ve Master Eylem Planı oluşturma şeklinde 8 başlıkta topladı. Veri Toplama Yöntemleri konusunda bilgiler veren Eraslan, ayrıca, odak grup toplantıları düzenleyeceklerini ve derinlemesine mülakata önem vereceklerini ve çok sayıda saha ziyaretleri gerçekleştirmekle birlikte anket çalışması yapacaklarını kaydetti.

PROJE KOORDİNATÖRÜ SUNUMU

 Daha sonra söz alan, Proje Koordinatörü Prof. Dr. Mehmet Akif Yörük ise, sağlıklı yaşamak için mutlaka hayvansal protein tüketmek gerektiğine işaret etti. Hayvan sayısı bakımından Avrupa’da Rusya’dan sonra ikinci sırada yer aldığımızı söyleyen Yörük, fakat hayvan başına verimlilik sıralamasında maalesef çok gerilerde olduğumuz tespitinde bulundu. Yörük, “Türkiye’de ise potansiyelini kullanamamış bölgelerin başında Doğu Anadolu Bölgesi gelmektedir. Hayvan sayısı fazla, çayır meralarımız var, ama verimlilik sıralamasında çok gerilerdeyiz. Bunun değişik sebepleri var. Birincisi hayvancılıkta modern yetiştirme tekniklerini maalesef kullanamıyoruz. Bölgedeki hayvan varlığının büyük bir kısmı verimliliği düşük yerli ve melez hayvanlardan oluşuyor. Yine, Bölgedeki hayvan işletmelerinin fiziki açıdan yetersizliği, hayvancılıkla uğraşan kesimin yaşlı ve eğitim düzeyi düşük kimselerden oluşması, hayvan barınaklarının yetersiz olması, girdi maliyetlerinin yüksek oluşu, teknik eleman yetersizliği ve kış şartlarının ağır olması… Bugünkü toplantıya konu olarak, havza bazlı eylem planlarının çizilerek, hangi ilde hangi ilçede hangi hayvancılık olacak, kapasitesi nedir? bunların ortaya çıkarılması gerekiyor. Burada sayının önemi yok. Aldığımız ürünün kalite ve miktarını artırırsak ölçeği büyütmüş oluyoruz. Hayvansal ürüne dayalı sanayinin olması gerekiyor. Markalaşmaya yönlendirmemiz gerekiyor” dedi.

DEMİR: “BÖLGENİN TEMEL GEÇİM KAYNAĞI TARIM ve HAYVANCILIK”

DAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanı Adnan Demir, yaptığı konuşmada, Bölgenin genel özellikleri üzerinde durdu. Başkan Demir, “Doğu Anadolu Bölgesi, genel itibariyle ele alındığında temel geçim kaynağı tarım ve hayvancılık olan bir bölgedir. Ülkedeki büyükbaş hayvan varlığının (sayı) yüzde 22’ini ve küçükbaş hayvan varlığının (sayı) yüzde 26’sını bünyesinde barındıran bölge ayrıca çayır mera varlığının ise yüzde 36’sına sahip olmakla birlikte bu alanda yeterli geliri elde edememekte ve yüksek katma değer sağlayamamaktadır” dedi.

İSTİHDAM

 Bölgede istihdamın sektörel dağılımında tarımın payının yüzde 45 civarında oluşunun, tarımın bölgede önemli istihdam alanı olduğuna dikkat çeken Başkan Demir, “Fakat, tarımdaki nüfusun gelir düzeyi ve katma değer üretimi Türkiye ortalamasının altındadır. Bölgede tarım sektöründeki hayvancılığın payı oldukça yüksek olmasına karşın hayvan varlığının, üretim değerine oranı düşüktür. Bunun nedeni ise üretilen besin materyalinin bölge dışında sanayiye girmesidir” tespitinde bulundu.

“BÖLGEDE, 467 ADET TARIMSAL SULAMA PROJESİ GERÇEKLEŞTİRDİK”

Demir, konuşmasına şöyle devam etti: “Büyükbaş hayvanda karkas ağırlık, 2010 yılında 180 kg iken, 2014 yılında 240 kg’a yükselmiş, bu artışta, bölgede kültür ırkı hayvan varlığının payı büyüktür. Barınakların fiziki şartlarının iyileştirilmesi ve hayvan besleme tekniklerinin eğitim yoluyla yaygınlaştırılması halinde hayvan başına karkas ağırlığın 350 kg’a çıkması mümkündür. Bölgemizdeki kaba yem üretimi, bölge hayvan varlığının ihtiyacını karşılayamamakta, bu açığı kapatmaya çalışan çiftçimiz çayır ve meraları kullanmaktadır. Bu nedenle bölgede meraya dayalı hayvancılık yapılmaktadır. Yem bitkisi üretiminin artırılması amacıyla 2013 yılından itibaren DAP İdaremizin Küçük Ölçekli Tarımsal Sulama Projeleri bir program dahilinde il özel idareleri ve belediyeler marifetiyle 467 projenin yapımına finansman desteği sağladık. Bu program 2018 yılına kadar da devam edecektir.

“TİGEM’İN, 67 BİN DAMIZLIK KÜÇÜKBAŞ HAYVAN ÜRETİMİNİ DESTEKLEDİK”

Bölgemizde olduğu gibi Ülkemizde de damızlık materyal sorunu bulunmaktadır. Bunun için koyunculukta, TİGEM ile İdaremiz arasında 2014 yılında uygulamaya konulan DAP Bölgesi Koyunculuğunun Geliştirilmesi Projesi kapsamında, 10 yıllık süreç içerisinde üstün vasıflı morkaraman ırkı 47 bin koç ve 20 bin koyun olmak üzere toplam 67 bin damızlık küçükbaş hayvan üretimi planlanmıştır. Bu yıl proje kapsamında üretilen bin adet damızlık koçun bölge çiftçilerimize dağıtımına başlanacaktır. Aynı şekilde, bölge şartlarına adapte olmuş damızlık büyükbaş hayvan işletmelerinin özel teşvik tedbirleri ile devreye alınması bölge için önem arz etmektedir.

 “13 ADET RUHSATLI CANLI HAYVAN PAZARINI DESTEKLEDİK”

2015 yılı içerisinde Başkanlığımız tarafından desteklenen 13 adet Ruhsatlı Canlı Hayvan Pazarı projesi sayısının 2016 yılında yapılacak desteklerle artırılması planlanmaktadır. Bu yıl için ayrıca kesimhane projesi için çalışmalarımız devam etmektedir.

 “BÖLGEDE, 3 ADET ÇİFTÇİ EĞİTİM MERKEZİ KURULDU”

Çiftçilerimizin mesleki becerilerinin artırılması amacıyla idaremizin sağladığı desteklerle Tarımsal Eğitim Yayım Projesinin hayata geçirilmesinin fiziki altyapısıyla bölgede üç adet Fırat, Yüzüncü Yıl ve Atatürk Üniversitesi’nde Çiftçi Eğitim merkezleri kuruldu.”

İdare olarak, bugüne kadar düzenlenen çalıştaylarda, toplantılarda ve bire bir görüşmelerde, DAP Bölgesinin sahip olduğu büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık potansiyelinin daha etkin ve verimliğini artırmaya yönelik önemini anlattıklarını dile getiren Demir, bunun için kapsamlı analiz ve stratejik planlara ihtiyaç duyulduğunu söyledi. Bakan Demir, “Bu kapsamda gerçekleştirilecek olan DAP Bölgesi Büyükbaş ve Küçükbaş Yatırım Havzaları Master Planı doğal yapısı itibariyle hayvancılık için çok uygun bir bölge olan Doğu Anadolu Bölgesi’ne ekonomik olarak gerekli ivmeyi kazandırma potansiyeline sahiptir. Bölge’nin sosyo-ekonomik kalkınmasında en önemli rolü üstlenecek faaliyet kolu olarak öngörülen hayvancılık sektörünün geliştirilmesi ve uluslararası rekabetçilik gücünün artırılarak sürdürülebilir hale getirilmesi bu projenin amacını oluşturmaktadır” dedi.

TAŞYAPAN: “PROJE, BİLGİ BANKASINA KAVUŞTURMUŞ OLACAK”

Böyle bir toplantıya ev sahipliği yapmaktan duyduğu memnuniyeti dile getiren Van Valisi İbrahim Taşyapan, toplantının Van’da yapılmasını sağlayan DAP Bölge Kalkınma İdaresi’ne ve teşriflerinden dolayı da Kalkınma Bakanı’na teşekkür etti. Taşyapan, tarım ve hayvancılığın bölgenin en önemli sektörü olduğunu belirterek, “Bugün Van ili küçükbaş hayvancılıkta Türkiye’nin bir numarası. 2.5 milyon küçükbaş hayvan varlığıyla bunu hak ediyor ve bunun mücadelesini veriyor. Tabii ki kalkınmanın tek sektörle olması mümkün değildir. Bunun için bölgemizde çok güzel faaliyetlerde bulunan DAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığının böyle bir projeye öncülük etmesinden dolayı da memnuniyetimi ifade etmek istiyorum. Bölgede yatırım yapacak insanlarımıza gerekli teknik desteği ve bilgi desteğini sağlayacak bir projedir bu. Kalkınmanın veyahut da burada yatırım yapmanın altlığı dediğimiz çok önemli bir bilgi bankasına bu proje kavuşturmuş olacak. Bu çok önemli bir projedir” dedi.

BAKAN YILMAZ: “BİZ TARIM SEKTÖRÜNÜ, STRATEJİK BİR SEKTÖR OLARAK GÖRÜYORUZ”

Daha sonra kürsüye gelen, Kalkınma Bakanı Sayın Cevdet Yılmaz, bu projenin bütün illeri ilgilendiren önemli bir proje olduğunu söyledi. Van’ın cazibe merkezi illerden biri olmasından dolayı Van’ı seçtiklerini ifade eden Bakan Yılmaz, “14 ilimizden ilgilileri buraya davet ettik. Teşriflerinizden dolayı teşekkür ediyorum. Kış vakti, kar yol demeden geldiniz şu an bizlerle berabersiniz, öncelikle şükranlarımı sunuyorum. Van önemli bir merkez ilimiz. Van’da olan iyi şeyler sadece Van’ı etkilemez, bütün bölgeyi etkiyor. Van’ın kalkınması bütün bölgeyi ilgilendirir” dedi.

 “DAHA EYLEM PLANI OLMADAN, DAP İDAREMİZ İNİSİYATİF ALDI ve ÇALIŞMALARA BAŞLADI”

DAP İdaresi’nin kuruluş amaçlarından söz eden Bakan Yılmaz, “Geçmişte, 90’lı yıllarda,  DAP diye bir planlama yapılmıştı, ancak bir idaremiz yoktu. DAP Bölge Kalkınma İdaresi yoktu. 2011 yılında kuruluşunu gerçekleştirdik ve ilk kez Doğu Anadolu’nun da, bölge illerinin de bir bölge kalkınma idaresi oldu. Tüm kesimlerin desteğini alarak ‘DAP Eylem Planı’nı hazırladık. Eylem planımız 2014-2018 dönemini kapsıyor ve bu dönem içinde DAP bölgesinde 21 milyon liralık bir yatırım hacmini ifade ediyor. Eylem planımızı 5 eksene oturttuk. Doğu Anadolu’nun üzerinde yoğunlaşması gereken en önemli sektör tarım ve hayvancılık birinci eksenimizi oluşturuyor. İkinci eksenimiz sanayi ve hizmetler, üçüncü eksenimiz fiziki altyapı ve kentsel dönüşüm, dördüncü eksenimiz kurumsal kapasitenin geliştirilmesi ve beşinci eksenimiz ise, beşeri sermaye yatırımı. Bu geniş kapsamlı eylem planını peyderpey hayata geçiriyoruz. Aslında eylem planını oluşmasını dahi beklemeden, biz DAP İdaremizin kararıyla somut bazı uygulamalara da başladık. İdaremiz bir taraftan bu eylem planını şekillendirdi, diğer taraftan başka kurumların yapmadığı veya boşluk gördüğü alanlarda da bizatihi bu kurumumuz inisiyatif aldı ve çalışmalara başladı. Bunlardan bir tanesi küçük ölçekli sulamalar. Bu sayede, 820 bin dönüm alanı sulamaya kavuşturmuş olduk. Özellikle meyvecilik alanında bunun çok olumlu etkilerinin olduğunu söyleyebilirim. Daha sonra, Hayvan İçme Suyu göletleri programını başlattık, destekler sağladık. Bunun yanı sıra, hayvancılıkta katma değerin bölgede kalması için Ruhsatlı Canlı Hayvan Pazarları oluşturduk. Önümüzdeki dönemde bunların yanına kesimhaneler koyacağız. Bunun bir ileri aşaması, inşallah hayvan borsasını Doğu Anadolu’ya kazandırmak olacak. Bunu da yaptığımız zaman hayvancılıkta katma değeri, bölgede tutma imkanına kavuşmuş olacağız. Hayvancılık ve tarım konusu bölgenin temel meselesi. Geçmişte kalkınma deyince tarım sektörü ikinci sektör gibi ele alınıyordu. Sadece sanayi ve diğer alanlar anlaşılıyordu. Hâlbuki tarım kalkınmanın en önemli alanlarından biri. Kalkınmış denilen ekonomilerin sanayiden önce tarımda devrim yaptığını görüyoruz. Biz tarım sektörünü stratejik bir sektör olarak görüyoruz. İnsanlık var oldukça bu sektörde var olacak. Dolayısıyla modası hiçbir zaman geçmeyecek bir sektör. Bizim bu sektöre gereken önemi vermemiz gerekiyor ve hükümet olarak bunu böyle görüyoruz. Bölgesel politikalarımızda da bunu dikkate alıyoruz. Amacımız daha modern tarım sektörü oluşturmak. Bunu da sizlerle birlikte yapacağız. Masa başında Ankara’da oturarak yapmayacağız. Sizlerle bir araya gelerek bunu sağlayacağız.”

PROJE 2016’DA TAMAMLANACAK

Bu projeyi yürütecek firmadan arkadaşlara da söylemek istiyorum. Aman aman bu projeyi masa başında oturup yapmayın. Üreticilerimizle, gerçek anlamda bu işi yapan sektör temsilcileriyle, meslek kuruluşlarıyla, onlarla birlikte bu projeyi yapmanızı istiyoruz. Gerçek bilgi onlarda ve bu proje onların projesi… Paydaşlarla ortak çalışma grupları adı altında alt faaliyetlerimiz var, buna gerekli önemi ve özeni atfetmenizi özellikle istirham ediyorum. Tarım ve hayvancılıkta, farklı hayvancılık modellerini oluşturmamız lazım. Bir takım ithal malzemelerle bir şeyler yaptığımızda, çevreye uymayan bir takım materyallerle hareket ettiğimizde maalesef sonuç alamıyoruz. Bu tespitleri çok iyi yapmamız lazım. Bunun içinde tek tek sahayı detaylı bir şekilde analiz ederek, bilgileri bir bankada toplamamız gerekiyor. Saha çalışmalarıyla birlikte anketler yapılacak ve veri tabanı hazırlanacak. Nihayet bu değer zincirinde daha üst noktalara çıkabilmemiz için öneriler geliştirecek, eğitim ihtiyaçlarını ortaya koyacak ve bize yol gösterici bir proje olmuş olacak. Projeye, DAP İdaresi olarak, 1.3 milyon lira araştırma ve geliştirme çalışmaları için kaynak ayırdık. 9 ay içinde yani bu yıl içinde proje tamamlanmış olacak.

Tamamlandığında çıktılar elde edilecek, sonrasında ise somut adımlar atacağız. Şimdi hocalarımıza ikinci bir uyarı yapmak istiyorum. Biz, proje ekibinden teorik şeyler istemiyoruz. Somut, uygulanabilir proje fikirleri istiyoruz. Bizim bu projeye başarılı dememiz için uygulanabilir proje fikirleri ortaya koymanız lazım. Ciddi bir çalışma istiyoruz. Yeter ki uygulanabilir bir proje olsun. Somut adımlar atmaktan da hiç çekinmeyiz. Kalkınma Bakanlığı olarak her zaman sizlerin emrindeyiz. Kaynak problemini de düşünmeyin. Kaynak bir şekilde bulunur. Kaynak gerçek kısıt değildir. Gerçek kısıt doğru, uygulanabilir kaliteli projelerdir. Bu projeler hazırlandığında kaynak bir şekilde bulunur yeter ki bize güzel fikirler ve projeler getirin” ifadelerini kullandı.

“ÇOBANLIK PEYGAMBER MESLEĞİDİR”

Doğu Anadolu’yu ülke ortalamasına yaklaştırmak gerektiğine dikkat çeken Bakan Yılmaz, bunu huzur ortamı, kardeşliğin pekiştirilmesinde gördüğünü ve hadiseleri geride bırakarak birlik beraberlik içinde bölgede yatırım ortamını iyileştirmekle mümkün olacağını dile getirdi. Bakan Yılmaz, “Teşvik politikalarımızla, desteklerimizle, eylem planlarımızla bu bölgemizi, Türkiye ortalamalarına daha yaklaştırmamız lazım. Ve bunu Allah’ın izniyle sizlerle birlikte başaracağız. Görevimiz yoksulluğu, işsizliği nasıl ortadan kaldırabileceğimizi tartışmaktır. Bakın az önce  çobanlık meselesinden bahsedildi. Bulamıyoruz dedi arkadaşımız. Çobanlık bir defa peygamber mesleği ve statüsü düşürülmemesi gereken bir meslek. Ama maalesef bu gün o mesleğe farklı bakış açısı var. Bu konudaki düşünceleri değiştirmemiz gerekiyor. Bunun iyileştirilmesi konusunda adımlar atıyoruz.

Kırsal alanda yaylalarda kadınların emeğine yönelik olarak, daha sistemli tanımlamaların geliştirilmesi gerekiyor. Bu konuda çalışmalar yapacağız. Böylece insanların refahını arttıracağız. Üniversite-sanayi işbirliği diye bir kavram var. Bunu da geliştirmek istiyoruz. Bu konuda da Doğu Anadolu’da 3 merkez il seçtik: Elazığ, Van ve Erzurum. Bu 3 ilde çiftçi eğitim merkezleri kurdurduk. Üniversitelerimizle çiftçilerimiz arasındaki bağı güçlendirmek istiyoruz.

“İRAN PAZARINDAN YARARLANMAMIZ GEREKİYOR”

Yılmaz, Van'ın bir sınır şehri olduğunu ve yanı başında devasa bir pazarın bulunduğuna dikkati çekerek, “Yanımızda devasa bir İran pazarı var. İran uzun zamandır ambargo nedeniyle ekonomide sorunlar yaşadı. Bu sorun önemli oranda aşıldı. Uluslararası anlaşmalarla İran’la ilgili ambargoların peyderpey kaldırıldığını görüyoruz. Bu bizim için büyük bir fırsat. Ülkemiz, bölgemiz ve Van için önemli bir fırsat. Bunu kalkınma sürecinde değerlendirmeliyiz. Kalkınma dediğimiz süreç sadece kendi içinizdeki üretimle olmaz. Çevre ülkelerle komşularla ticaret yapmadıkça refahı istediğimiz ölçüde sağlayamayız. Bu nedenle fırsatı değerlendirmemiz gerekiyor. Bu arada da ben biraz işadamlarımıza da yüklenmek istiyorum. Gereksiz işlerle uğraşmadan biz bu İran pazarına nasıl girebiliriz, iş dünyasıyla iş birliğimizi nasıl geliştirebiliriz konusunda Ticaret Odası olarak kafa yorarak, emek harcamalıyız. Sürekli gidip gelmeliyiz. Ben de İran’la, Karma Ekonomi Komisyonu Eşbaşkanı olarak söylüyorum bazı çalışmalar yapacağım.  İş dünyamızın temsilcileriyle gidip geleceğiz ve bu fırsatı iyi değerlendirmeliyiz. Bu düşüncelerle projemizin hayırlara vesile olmasını ve başarılı bir proje olmasını diliyorum. DAP İdaremiz Başkanına ve emeği geçenlere teşekkür ediyorum. Projemize katkıda bulunacak ve sonuçta bunu kullanacak siz değerli meslek kuruluşlarımıza, üretici birliklerimize hayırlı olsun diyorum” dedi.