Çoruh Vadisi’nde doğal yaşama destek

 AHMET AKBUĞA (İHA) –

Çoruh Vadisi’nde doğal yaşama destek amacıyla başlatılan proje kapsamında 10 yaban ve 10 çengel boynuzlu dağ keçisi GPS’li verici takılarak üç yıl boyunca izlenmek üzere doğaya salındı.

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ile Artvin Çoruh Üniversitesi arasında 2010 yılında imzalanan ve 2013 yılında yenilenen protokol kapsamında devam eden Çoruh Vadisi ve Verçenik Dağı Yaban Hayatı Geliştirme Sahalarındaki barajların yaban hayatına etkilerinin ortaya konulması amacıyla yürütülen proje kapsamında 10 yaban keçisi ve 10 çengel boynuzlu dağ keçisine GPS’li verici takılarak üç yıl boyunca izlenmek üzere doğaya salındılar.

 Erzurum'un İspir ilçesindeki Verçenik Dağı'nda yaşayan yaban keçilerini 24 saat uydudan izlemek için verici takıldı. 3 yıl boyunca izlenecek keçilerin yaşam alanlarında üreme, beslenme, yaralanma, hastalık alanlarındaki bilgiler GPS’li vericiler sayesinde takip edilecek.

 Orman ve Su İşleri Bakanlığı XIII. Bölge Müdürlüğünden konuyla ilgili şu bilgilendirme yapıldı:

“Bu projede Yaban Keçisi (Capra aegagrus) ve Çengel Boynuzlu Dağ Keçisi (Rupicapra rupicapra)’nin çalışmanın konusunu teşkil etmektedir. Bu bağlamda sahayı temsil edecek şekilde 10 Yaban Keçisi (4 erkek, 4 dişi, 2 genç) ve 10 Çengel Boynuzlu Dağ Keçisi (4 erkek, 4 dişi, 2 genç) olmak üzere toplamda en az 20 bireye GPS’li verici takılarak üç yıl boyunca izlenmeleri planlanmaktadır. Yapılan gözlem ve GPS’li vericilerden elde edilecek olan veriler bilgisayar ortamına aktarılarak bir veri tabanı oluşturulacaktır. Bu veri tabanında GPS vericili bireylerin ID numaraları, sinyal tarihi, koordinatları, saati, yükseltisi, aktivitesi, ortam sıcaklığı gibi veriler yanında hedef türlerin habitatlarına ilişkin (beslenme, üreme, yavrulama ve kışlama gibi) veriler bulunacaktır. Tüm verilerin ve konumsal analizlerin sonucunda her bir habitat parçası için Habitat Uygunluk İndisi (HUİ) de tespit edilecektir. Habitat Uygunluk İndisleri ve diğer veriler ışığında mutlak korunması gereken alanlar, tampon veya geçiş bölgeleri ve gelişme bölgeleri tespit edilmeye çalışılacaktır. Araştırma alanında yapımına başlanılan ve yapılması planlanan barajların Yaban Keçisi ve Çengel Boynuzlu Dağ Keçisine olası etkilerinin izlenmesine ilişkin olarak kısa dönemde; davranışsal bozukluklar, yaralanmalar, hastalıklar, hayvan ölümleri, üreme ve hayatta kalma başarılarında değişiklikler, sürüden ayrılma ve grubun çözülmesi, habitatın bozulması, habitat kalitesi ve kullanımı üzerindeki diğer etkiler tespit edilmeye çalışılmaktadır. Verçenik Dağı YHGS’ de hem foto kapan hem de doğrudan gözlemlerle hedef türe ait bireylerin yakalanması için uygun üç nokta tespit edilerek yakalama kafesi foto kapanlarla birlikte yerleştirilmiştir. Uzun bir süre yaban keçilerinin kafeslere alışması sağlanmış ve daha sonra kafesler çalıştırılarak yakalamalar gerçekleştirilmiştir. Bu uygulama sonrası bugüne kadar 4 adet Yaban Keçisi yavrularına GPS takılmıştı. Verçenik YHGS içerinde Taşlıca mevkiine yerleştirilen kafese 1-1,5 yaşında bir dişi Yaban Keçisinin yakalama kafeslerinin içerisinde yakalandıkları haberi üzerine yakalana yaban keçisine Bakanlığımızca gönderilen GPS verici takılarak doğaya salınmıştır. Takılan GPS verileri Bakanlığımızca takip edilmektedir.”