Anadolu masalları derleniyor

Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığının özgün ve önemli projelerinden biri olan Türk Masal Külliyatı-I (Türkiye Sahası) Projesi çerçevesinde 31 Ekim'de Ankara Başkent Öğretmenevi'nde düzenlenen toplantıya Türkiye’nin çeşitli üniversitelerinden yaklaşık 130’a yakın bilim adamı katıldı. Projeyle ilk etapta Türkiye’de anlatılagelen, derlenen, yazılan ve basılan bütün masalların bir araya getirilmesi amaçlanıyor. Türk kültürünün eşsiz bir hazinesi olan masalların kaybolmasını önlemek ve gelecek kuşaklara aktarmak amacıyla yürütülen proje kapsamında konuyla ilgili araştırma yapan bilim adamları bir araya getirilerek, fikir alışverişinde bulunmaları sağlandı.

Unutulmaya yüz tutmuş bir kültür mirası olan Anadolu masallarının yeniden kamuoyuna sunulmasının hedeflendiği projeye ilişkin toplantının açılış konuşmalarını ise Atatürk Kültür Merkezi Başkanı Dr. Zeki Eraslan, Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdür Yardımcısı Yahya Coşkun, Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Gürer Gülsevin, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı Prof. Dr. Muhammed Hekimoğlu yaptı. Atatürk Kültür Merkezi Başkanı ve proje yürütücüsü Dr. Zeki Eraslan, Türk masal külliyatı çalışmalarının 3 Kasım 2018 yılında başladığına vurgu yaparak, projenin eylem aşamasına bu toplantı ile geçileceğini ifade etti. Bolu’da yapılan çalıştayla bir beyin fırtınası gerçekleştirdiklerini ve bölge temsilcilikleri oluşturulduğunu dile getiren Eraslan, projenin uygulama aşamalarını ve eylem planlarını açıkladı. 30 Ekim'de projenin akil adamları ile danışma ve denetim toplantısı yapıldığını ve projeye üç sebeple başladıklarını anlatan Eraslan, "Öncelikle Türk Masal Külliyatı Projesi bir kodifikasyon hareketidir. Bu proje ile dağınık durumda yüzyıllardan beri gelen akademik çalışmaların bir araya getirilmesi hedeflenmiştir. İkinci olarak masallarımızı çocuklarımızın ve ebeveynlerimizin hizmetine sunarak hayal dünyasını da zenginleştirmek istiyoruz. Sadece geçmişteki masalları anlatan ve anlatılan değil, yeni ufuklar ve masal dünyasında yeni çığırlar açan yeni yaratıların ortaya konduğu bir sonucu elde etmek istiyoruz. Üçüncü olarak da projemizin hedefi maalesef yok olmaya yüz tutmuş milli kültür unsurumuz sözlü anlatı geleneğimizi canlandırmak, 'efradını cami ağyarını mâni' bir anlayışla bu çalışmayı ve bu külliyatı oluşturmaktır" dedi.

Eraslan, masalların Türk kültüründe çok önemli bir yeri olduğunu belirterek, “Artık anneler çocuklarını masalla uyutsun” diyerek konuşmasını sonlandırdı.

Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Gürer Gülsevin ise kültürün bütün unsurlarını kuşaktan kuşağa taşıyan masalların edebiyat ve folklorun temel malzemesi olduğunu, Atatürk Kültür Merkezi ile Kültür ve Turizm Bakanlığı işbirliğinde bu projede yer almanın gurur ve mutluluğunu taşıdıklarını ifade etti.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdür Yardımcısı Yahya Coşkun, Genel Müdürlüğün çalışmaları ve kültüre katkıları hakkında bilgiler vererek, arşivlerden toplanan 435 masalın kasetlerden aktarılarak deşifre yapıldığını ancak birçoğunun masal olmadığını, kimisinin hikaye, kimisinin kıssa olduğu, kimisinin ise başının ve sonunun belli olmadığını dile getirerek, elemelerden sonra 71 masal ortaya çıkardıklarını ifade etti. Coşkun, 58 ilin kültür müdürlükleriyle kurulan bağlantılar sonucunda projeye dahil edilmek üzere 465 masala ulaşıldığını ve kalan 23 ilden de gelecek olan masallar olduğunu belirtti.

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı Prof. Dr. Muhammet Hekimoğlu da konuşmasında, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Türk Dil Kurumu ve Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığının güç birliği oluşturarak ortaya koydukları projenin Türk kültürü açısından önemini vurguladı. Çocukların yabancı müzik, masal ve hikayelerle büyütüldüğünü söyleyen Hekimoğlu, "Tatil yerlerine gittiğiniz zaman yabancı vesaire dillerden masallarla çocukları eğlendiriyorlar ve bizim çocuklarımız bu şekilde onları ezberliyorlar. Maalesef bu çok acı bir şey. Hakikaten bu projenin millet adına, insanlık adına, yeni nesil adına çok çok kıymetli bir şey olduğunu ve bunun ete kemiğe bürünebileceğini gördük" diye konuştu.

Açış konuşmalarından sonra toplantının öğleden önce yapılan ilk oturumunda Yüksek Kurum uzmanlarından Ömer Çakır, projeyle ilgili genel bilgileri içeren bir sunum yaptı. Ardından Bilişim Uzmanı Nurdoğan Akdağ internet üzerinden yayıma başlayan ve halen test aşamasında olan çalışmalar hakkında bilgi verdi. Akdağ, Masal Külliyatı Projesi'nin sistem üzerinden nasıl yürütüleceğini, yazılım ve veri tabanı işlemlerini nasıl hazırladıklarını anlattı.

Toplantı Prof. Dr. Saim Sakaoğlu’nun yönettiği öğleden sonraki oturumla devam etti. Konuşmacı olarak Prof. Dr. Fatma Ahsen Turan, Prof. Dr. Mehmet Naci Önal, Doç. Dr. Habibe Yazıcı Ersoy, Prof. Dr. Esma Şimşek, Dr. İrfan Polat ve Tuğrul Öztürk’ün yer aldığı toplantının ikinci oturumunun ardından Prof. Dr. Saim Sakaoğlu ve Prof. Dr. Fikret Türkmen gibi alanında duayen isimlerin yer aldığı kapanış ve değerlendirme oturumuyla program son buldu.

"Türk Masal Külliyatı-I (Türkiye Sahası)" Projesi kapsamında Türkiye sahası masallarını içine alan bir araştırma yapılarak, öncelikle şimdiye kadar yapılmış lisans ve lisansüstü çalışmalar, derlemelerle devam eden bütün masal çalışmaları değerlendirilecek. Masala emek veren herkesin paydaş olduğu projede Türk dili ve edebiyatı, Türk halk edebiyatı ve Türk halk bilimi alanında çalışanların projeye bilimsel katkılarının olması bekleniyor.