ŞAKANIN EVRENSEL GÜNÜ: NİSAN BİR

ŞAKANIN EVRENSEL GÜNÜ: NİSAN BİR Evinizde güzel bir pazar keyfi yapmaya, mükellef bir kahvaltının tadını çıkarmaya hazırlanırken veya çoğu kişinin tatil yaptığı o gün evinizden çıkarken takvime alıcı gözüyle bir bakın. Çünkü takvimler 1 Nisanı gösterirken, hiç beklemediğiniz bir ''şakanın'' kurbanı olabilirsiniz. 1 Nisanın ortaya çıkışı konusunda çeşitli varsayımlar mevcut. İlk olarak eski Romalıların Hilarya, Hintlilerin ise Huli Festivali'nde görülen şakaların 1564'te Fransa'da yapılan takvim düzenlemesiyle gelenek haline geldiği sanılıyor. Fransa'da 1564 yılında takvimde yapılan reformla yılbaşı 1 Nisandan 1 Ocaka alındı. Bu arada, 1 Nisanı sene başı olarak kabul etmeye devam edenlerle alay etmek amacıyla yapılan şakalar, bir süre sonra gelenek haline geldi. 1 Nisanı yılbaşı kabul edenlere ise ''Nisan Balığı'' adı verildi. Fransa'dan sonra diğer ülkelere de geçen bu gelenek, 18. yüzyılda İngiltere ve İskoçya'ya da yayıldı, oradan da Amerika'ya taşındı. Amerikalılar bu günü 28 Aralıkta kutluyor. DÜNYA TARİHİNDEN ''ŞAKALANANLAR'' İşte, birçok ülkede yapılan şakalarla herkese bir ''uyarı turu'': -Yıl 1957... BBC'nin saygın haber programı ''Panorama'', ılık geçen kış nedeniyle ağaçlarda artık spagetti yetişmeye başladığını duyurdu. Bunun ardından köylülerin artık ağaçlardan spagettinin hasadını yapmaya başladığı açıklandı. Bir anda televizyon kanalına telefon yağmaya başladı, tüm izleyiciler kendi spagetti ağaçlarını nasıl yetiştirebileceğini soruyordu. Telefonu açan BBC yetkilileri de 'bir kutu domates soslu spagettiyi ekin ve tutması için dua edin' yanıtını veriyordu. Sonunda bunun bir şaka olduğu anlaşıldı. -Sports Illustrated'in 1985 yılı Nisan sayısında yaşamı boyunca Mets'de oynamayı hayal eden ''çaylak'' bir beyzbol atıcısının hikayesi konu edildi. Sidd Finch adlı bu kişi beyzbol topunu neredeyse ışık hızıyla metrelerce uzağa atabiliyordu. Bununla birlikte aslında söz konusu Finch ömründe hiç beyzbol oynamamış, bir Tibet manastırında beyzbol atışlarının felsefesi üzerine öğrenim görmüştü. Mets taraftarları ülkenin her yerinde bu inanılmaz, adeta tanrının bir lütfu olan oyuncu için kutlamalar yaptı. Sonunda bu oyuncuyu yazarın hayal gücüyle yarattığı ve bunun 1 Nisan şakasından ibaret olduğu anlaşıldı. -1998 yılında Science and Reason adlı derginin Nisan sayısında Alabama eyaletinde ''3.14'' olan ''pi'' sayısının değerinin yapılacak oylama ile yuvarlanarak ''3.0'' olacağı duyuruldu. Bunun üzerine yüzlerce telefonla halk bu kararı protesto etti. Sonunda ikinci bir sayı yayınlanarak orijinal makaleye yer verildi, bu evrim teorisiyle ilgili Mark Boslough adlı bir fizikçinin yazısıydı. -Yine 1998'de Burger King USA Today'e verdiği bir sayfalık ilanda solaklar için özel olarak hazırlanmış ''whopper'' menüsünü sunacaklarını açıkladı. İlana göre, ülkedeki 32 milyon solak için hazırlanmış bu menüdeki hamburger solakların rahatça yemesi için 180 derece dönüyordu. Ertesi günü Burger King, solaklar için hamburgerin şaka olduğunu duyurdu. Ancak günlerce müşteriler gelerek bu menüden istedi, hatta bazıları sağ elliler için olanının üretilmesini talep etti. ŞAKANIN DOZUNU KAÇIRINCA...- Tüm dünyanın ''şaka günü'' ilan ettiği 1 Nisanda Türk şakacılar da hiç boş durmuyor. Ancak bu şakacılardan biri, geçen yıl 1 Nisan şakasının dozunu kaçırınca hapis cezasına çarptırıldı. 1 Nisan 2006 tarihinde Kadıköy-Beşiktaş seferini yapan vapura binen Murat Alas, ''üzerinde bomba olduğunu'' söyledi. Şakacı, vapur iskeleye yaklaşınca gözaltına alındı ve 2 Nisanda tutuklandı. 23 yaşındaki seyyar satıcı ve müzisyen, savunmasında ''Aklıma nereden geldi bilmiyorum. Keşke yapmasaydım. Yolculara 'üzerimde bomba var, pimi çeker patlatırım' dedim. Elimde, bir şey yoktu. Daha sonra da 'Bu da size 1 Nisan şakası olsun' dedim. Gülenler oldu. Sadece bir bayan ağladı'' dedi. Alas'ı önce 2 yıl hapse çarptıran 8. Asliye Ceza Mahkemesi, sanığın suçunu ikrar etmesi nedeniyle cezasını 1 yıl 8 aya indirdi. GERETS TRABZONSPOR'DA Trabzon'da yayınlanan Karadeniz'den Günebakış gazetesi ise geçen sene takvimler 1 Nisan tarihini gösterirken son sayfasında ''Gerets Trabzon'da'' başlığıyla okuyucularına bir haber verdi. Gazete sürmanşette verdiği haberde ''Nuri Albayrak, Galatasaray'ı yokluklar içinde zirveye taşıyan Belçikalı teknik direktör ile el sıkıştı'' yazdı. Fotomontaj yöntemiyle Başkan Nuri Albayrak ile Gerets'in el sıkıştığını gösteren bir fotoğraf da yayınlandı. Haberin ayrıntılarının olduğunun belirtildiği 14. sayfada ise ''Sevgili okuyucularımız, Eric Gerets ile ilgili ön sayfada duyurduğumuz haber konusu tamamen hayal mahsulüdür. Bugün 1 Nisan ve şaka konusunda en hoşgörülü olduğumuz bir gün. Biz de sizin hoşgörünüze sığınarak şaka yapalım dedik. Özür dileriz'' ifadelerine yer verildi. Gazetenin spor servisi çalışanları, birçok okuyucunun sabah saatlerinden itibaren gazeteyi arayarak haberi doğrulatmaya çalıştıklarını, okurlarından olumlu tepkiler aldıklarını belirttiler. Türkiye'deki 1 Nisan şakacıları genellikle Karadeniz bölgesinden çıktı. Rize'de 56 yıldır yayın hayatını sürdüren Zümrüt Rize Gazetesi, okuyucularına, 1 Nisan şakası yaptı. Gazete manşetinde ''GAP ve Yerel Medya konulu seminere katılmak üzere Şanlıurfa'ya giden Rize Gazeteciler Cemiyeti Başkanı ve gazetenin imtiyaz sahibi Faik Bakoğlu, Çayeli Gazetesi imtiyaz sahibi Talip Saklı, Bayram Ali Kavalcı ve İsmet Köseoğlu'ndan 3 gündür haber alınamadığını'' başlıklı habere yer verdi. Gazete ayrıca spor sayfasında, ''Çaykur Rizespor'un Gaziantepspor ile sahasında yaptığı ve 0-0 biten maçta 4 sarı kartları olduğu halde kaleci Zdravkov ve Cem Baki'nin forma giydiğini, federasyonun bu yanlışı görüp yeşil-mavilileri 3-0 hükmen yenik sayması üzerine başkan Ekrem Cengiz ve Teknik Direktör Güvenç Kurtar'ın istifa ettiğini'' haberine yer verdi.