İLAÇ PAZARLAMASINA HEKİM BAKIŞI

İLAÇ PAZARLAMASINA HEKİM BAKIŞI Hekimlerin, ilaç şirketlerinin kullandıkları pazarlama yöntemlerine bakışı belirlendi. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü doktora öğrencisi Murat Civaner, ''Türkiye'de ilaç şirketlerinin kullandıkları yöntemler ve hekimlerin bu konudaki değerlendirmelerinin etik açıdan sorgulanması'' konulu tezi için 1827 doktor ile anket yaptı. Anketi cevaplayan hekimlerin yüzde 31.2 üniversite, yüzde 26.4 devlet hastanesi, yüzde 19.6 özel, yüzde 11.9 sağlık ocağı, yüzde 10.9'de diğer sağlık kuruluşlarında görev yaparken, hekimlerin yüzde 37.8'ini pratisyen hekimler oluşturdu. ANKET SONUÇLARIAnketteki, ''bilimsel toplantılara katılmak ya da toplantıyı düzenlemek için ilaç şirketlerinden maddi destek alınmasının kabul edilebilirliği'' sorusunu hekimlerden 1372'si yanıtladı. Yanıt veren hekimlerin yüzde 64'ü ''kabul edilebilirliği'' çeşitli gerekçelerle uygun buldu. urken, belirtilen tüm gerekçelerin yüzde 60.6'sı bu ilişkinin kabul edilebileceği yargısına ilişkin olduğu ortaya çıktı. Maddi destek almayı kabul edilebilir bulan hekimlerin yüzde 28.3'ü maliyeti çok yüksek olduğu için destek almadan böyle bir toplantıya katılma veya düzenlemenin olanaksız olduğunu ifade ederken, ''ilaç şirketleri dışında destek sağlayan bir kaynak yok'' diyenlerin oranı yüzde 17.3, ''bilimsel toplantılara katılmak benim topluma yararımı artırıyor'' görüşünde olanların oranı yüzde 15.9 oldu. ''Maliyeti çok yüksek olduğu için geniş katılım ancak böyle sağlanabilir'' diyenlerin oranı yüzde 13.9, ''toplantı içeriğini şirketler belirlemiyor'' görüşünü savunanların oranı yüzde 8.7, ''kaygılanacak bir şey yok, sponsorun adını hiç hatırlamam'' diyenlerin oranının yüzde 5.9 olduğu anket sonuçlarına göre, ''ilaç şirketleri toplum sağlığına katkıda bulunmak için böyle bir destek sağlıyor'' görüşünde olanların oranı 3.9, ''destek sağlamak ilaç şirketlerinin görevi'' diyenlerin oranı 2.3, yüzde 3.8 ise ''diğer'' nedenleri gerekçe gösterdi. KABUL ETMEYENLERİlaç şirketlerinin bu tür desteklerini ''kabul edilir'' bulmayan hekimlerin yüzde 22.3'ü ''Destek veren şirkete karşı bir biçimde borçlanmış olur'', yüzde 20.8'i ''şirketlerden destek almak bir zorunluluk değildir. Başka kaynaklarla daha düşük maliyetli toplantılar düzenlenebilir'' görüşünü savundu. Hekimlerin yüzde 18.9'u ''bu tür destekler satış artırmak için verilir ve bu yönde etki eder'' görüşünü savunurken, yüzde 17.2'si ''içeriği şirketler belirlemese bile bağlantılı konuşmacılar, stantlar, tanıtım malzemeleri gibi araçlarla katılımcıları etkiliyorlar'', yüzde 15.6'sı ''böyle bir destek almak ilaç fiyatlarının artırılmasına katkıda bulunmak anlamına gelir'' yanıtını verdi. Destek kabul etmeyen hekimlerin yüzde 5.2'si ise gerekçe olarak ''diğer'' seçeneğini tercih etti. ŞİRKET TEMSİLCİSİNE ZAMAN AYIRMAK VE SUNUMU DİNLEMEKAnket çalışmasındaki, ''şirket temsilcisine zaman ayırmak ve sunumu dinlemek'' sorusunu yanıtlayan 1420 hekimin 76.3'ü ilaç şirket temsilcisi ile görüşmeyi çeşitli gerekçelerle kabul edilir buldu. İlaç şirketi temsilcisiyle görüşmeyi kabul edilebilir bulanlar içinde yüzde 25.5 ile ''Neyin bilimsel, neyin ticari olduğunu ayırt edebilirim. O yüzden pazarlama yöntemleri beni etkilemez'' görüşünü savunanlar ilk sırada yer alırken, görüşmeyi kabul etmeyenler arasında ''Yaklaşımları samimiyetsiz buluyorum. Sonuçta amaçları satışlarını artırmak'' diyenlerin oranı yüzde 17 ile ilk sırada yer aldı. HEDİYE ALMAYA BAKIŞ''İlaç şirketi temsilcilerinden hediye almak'' sorusunu yanıtlayan 1451 hekimin yüzde 54.9 hediye almayı çeşitli gerekçelerle kabul edilir buldu. Hediyeyi kabul edenler arasında ''Belli bir değerin altındaki kırtasiye araçları, bardak, havlu gibi günlük kullanıma yönelik eşyalar, müzik CD'si gibi hediyeler hem hekimin yazacağı ilacı etkilemez hem de hoş bir çalışma ortamı yaratır'' diyenler yüzde 36.5 ile ilk sırada yer aldı. Hediyeyi kabul edilir bulmayan hekimler arasında da ''Hediye alan, kendisini bir biçimde borçlu hisseder ve buna karşılık vermek gereksinimi duyar'' görüşünü savunanlar yüzde 17.4 ile başı çekti. NE YAPILMALICivaner, tez çalışmasının sonuç bölümünde, hekimlerin ilaç şirketleriyle pazarlama yöntemleri aracılığıyla kurdukları ilişkileri haklı gösteren çıkarımların sağlam ve ikna edici olmadığını kaydetti. Civaner, hekimlerin hizmete yönelik gereksinimlerinin devlet tarafından karşılanması, sağlık çalışanlarının özlük haklarının iyileştirilmesi ve bir bilim politikası oluşturulması gerektiğini sözlerine ekledi.