Erzurum’un süt gerçeği..!

//BESLENME GERÇEĞİMİZ

21 Mayıs Dünya Süt Günü, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu Uluslararası Sütçülük Federasyonu’na üye ülkelerde çeşitli etkinliklerle kutlanıyor. İnsanların  yeterli  ve  dengeli  beslenmesinde  hayvansal kaynaklı  gıda maddelerinin önemi herkes tarafından kabul edilirken, hayvansal kaynaklı bir gıda maddesi olan süt ve süt ürünleri, içindeki besin öğeleri dolayısıyla insanların beslenmesinde önemli rol oynuyor. Dünyada yıllık süt üretim miktarı 540 milyon ton iken, Türkiye’de 11 milyon ton civarında olduğu öğrenilirken, üretilen sütün yüzde 70’i, Türkiye’de tüketiciye sokak sütü olarak ulaştırılıyor. Türkiye’nin, sahip olduğu üretim ve nüfus potansiyeline rağmen kişi başına yıllık içme sütü tüketimi açısından AB ülkelerine göre çok gerilerde olduğu kaydedilirken, kişi başına yıllık içme sütü tüketiminin en fazla olduğu ülkeler sıralamasında Finlandiya 149 litre ile birinci, İspanya 111 litre ile ikinci, İngiltere ise, 108 litre ile üçüncü sırada yer alıyor. Türkiye‘de ise yıllık süt tüketimi henüz 5 ile 6 litre arasında değişiyor.

ERZURUM MASTER PLANI

Erzurum İli Güncel Master Planı’ndan elde edilen verilere göre, tarım ve hayvancılık şehri olan Erzurum’da ise, yıllık ortalama süt üretimi 403 bin 350 ton olarak gerçekleşiyor. Tarım ve beraberinde hayvancılık bölgesi olan Erzurum, süt ürünleri üretiminde istenilen düzeye bir türlü ulaşamıyor. Çeşitli yan ürünlere dönüştürülen süt miktarının toplam içindeki payı yüzde 3,3’le sınırlı kalırken, geriye kalan yüzde 97’lik kısım ise, aile işletmelerinde yöresel peynir ve süt ürünlerine çevrilerek, öz tüketim ve yöresel pazarlara arz ediliyor. 

//KOYUN SÜTÜ TÜKETİLMİYOR

Söz konusu üretimin yüzde 51’ine tekabül eden 209 bin 242 tonluk kısmı, büyükbaş hayvanlardan elde edilirken, üretimin yüzde 49’luk kısmına denk gelen 194 bin 107 tonluk bölümü ise, küçükbaş hayvanlardan elde ediliyor. Master Planı’ndaki veriler, Erzurum’da en fazla süt üretiminin, Merkez, Aşkale, Pasinler, Köprüköy ve Aziziye ilçelerinde gerçekleştirildiğini ortaya koyarken, söz konusu ilçelerdeki üretim miktarının, toplam içindeki payı ise, yüzde 30 şeklinde açıklanıyor.
Hınıs, Horasan, Karaçoban, Narman ve Şenkaya ilçelerinden oluşan 2. Alt Bölge’deki süt üretim miktarı, yüzde 27 olarak tespit edilirken, Çat, Karayazı ve Tekman’ın bulunduğu 4. Alt Bölge ise, Erzurum’daki toplam süt üretiminin yüzde 25’ini karşılıyor. İspir, Oltu, Olur, Pazaryolu, Tortum ve Uzundere ilçeleri, Erzurum 1. Bölge çatısı altında toplanırken, bu ilçeler ise, üretimin yüzde 17’lik kısmını elinde bulunduruyor.
//ERZURUM’DA ÜRETİLEN SÜTÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Erzurum’da süt ürünleri üretimi yapılan işletmelerde bin 72 ton beyaz peynir, 854 ton yoğurt, 406 ton kaşar peyniri, 184 ton ayran ve 171 ton da, tereyağı üretiliyor. Söz konusu üretim, ilde gerçekleştirilen toplam süt üretimi içerisinde yüzde 3,3’lük bir paya karşılık gelirken, geriye kalan yüzde 97’lik üretim miktarı ise, genellikle aile işletmelerinde yöresel peynir ve çeşitli süt ürünlerine dönüştürülüyor. Söz konusu süt ürünlerinin, öz tüketim ve sadece yöresel pazarlara sunulabilmesi, Erzurum’da üretilen sütün değerlendirilmesi konusunda çağın gereklerinin henüz yakalanamadığını da ortaya koyuyor.

Erzurum’da yılda ortalama olarak yaklaşık 316 bin 894 ton süt üretiminin gerçekleştirildiği açıklanırken, bu üretiminin aynı dönemde Türkiye üretimindeki payı ise, Master Planı’nda yaklaşık yüzde 3 şeklinde kaydediliyor. Erzurum’daki 53 adet süt mamulleri işleme tesislerinde üretilen süt miktarının yıllık ortalama olarak sadece yüzde 3,4’ünü satın alarak işlediği anlaşılırken, üreticilerin sütlerini çok düşük fiyatlardan pazarladıkları için sıkıntı içerisinde oldukları bilgisine de yer veriliyor. Bölgede süt üretiminin küçük işletmeler tarafından gerçekleştirilmesinin, süt toplama maliyetini artıran en önemli unsurlardan birisi olduğuna vurgu yapılan Güncel Master Planı’nda, süt üretiminin bahar ve yaz aylarında yoğunlaştığı, buna karşın sonbahar ve kış aylarında ise, neredeyse durma noktasına geldiği aktarılıyor.