Erzurum’da “Sahabe Mührü”

AYHAN TÜRKEZ (İHA) - Erzurum’da ilk ezanın Hazreti Peygamber’in sahabilerinden Habip bin Mesleme tarafından okunduğunu, Erzurum’a düzenlenen ilk Müslüman akınının da, yine Mesleme’nin kumandanlığında gerçekleştirildiği öğrenildi.

Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Enver Konukçu, Erzurum’a ilk kez Hazreti Osman’ın emirleri doğrultusunda akın yapıldığını ve akınla görevlendirilen iki komutanın da, Hazreti Peygamber’in ashabından olduğunu söyledi.

Habip bin Mesleme ile Selman bin Rebia’nın, Allah Reslü’nün sahabilerinden olduğunu kaydeden Konukçu, Hz. Osman’ın halifelik döneminde bu iki sahibinin, İslam ordularının en mümtaz komutanları arasında yer edindiğini dile getirdi.

Halife Hz. Osman’ın, Sasani ve Rumların eski güçlerini kaybetmeleri üzerine Doğu Anadolu üzerine akıncılar gönderdiğini anlatan Prof. Dr. Konukçu, “Erzurum’a gelen ve şehri Rum yönetiminden teslim alan, Peygamber’imizin sahabilerinden Habip bin Mesleme’dir” dedi.

//ERZURUM’DA İLK EZANI OKUYAN SAHABİ HABİP BİN MESLEME

Habip bin Mesleme’nin, Doğu Anadolu’da ilk olarak Iğdır’ın kuzeydoğusundaki Duvin’i aldığını ve Ermenilerin ruhani merkezi olan bu bölgenin İslamlaştırıldığını aktaran Konukçu, İslam ordularının daha sonra Erzurum (Theodosiopolis) üzerine yürüdüğünü dile getirdi.

O dönem Ermenilerin ‘Garin’, Gürcülerin ‘Karnoi Kalak’ diye adlandırdıkları Erzurum’un, Konstantinopolis’deki Rum İmparatoru 2. Konstans’ın hükümranlığı altında bulunduğunu belirten Prof. Dr. Enver Konukçu, “Hz. Osman’ın kumandanları Erzurum’a geldiklerinde asker olarak Rumlar, tebaa olarak da Ermeniler bulunuyordu. El Cezire ve Şam askerlerinden oluşan 6 bin kişilik orduyla şehri kuşatan Habip bin Mesleme, kısa süren bir çarpışmanın ardından Kali Kala’yı, yani Erzurum’u teslim aldı. Sahabe Mesleme, Erzurum’da sadece birkaç ay kaldı. Mesleme’yi ayrıcalıklı kılan bir diğer özellik ise, Erzurum’da ilk ezan okuyan ve namaz kıldıranın kendisi oluşudur” şeklinde konuştu.

//ERZURUM’UN KUŞATILMASI, FÜTUH EL BÜLDAN’DA ANLATILIYOR

Erzurum’un İslam ordularınca ilk kez kuşatılmasını ve teslim alınmasını, Kadı El Attaf bin Süfyan Ebul Asbağ’ın, tarihçi Belazuri’ye anlattığını dile getiren Konukçu, Belazuri’nin ise, Fütuh el Buldan isimli eserinde Erzurum ve çevresinin fethini daha kapsamlı bir şekilde anlattığını ifade etti.

Erzurum’un İslam ordularınca teslim alınmasından sonra başlayan yeri sürecin, tarihi kaynaklarda böyle nakledildiğini vurgulayan Konukçu, şehrin daha sonra çeşitli millet ve medeniyetleri defalarca karşı karşıya getirdiğini aktararak, “Bu nedenle Erzurum, ‘çok sayıda medeniyete beşiklik etmiş şehir’ adıyla anılmaktadır” diye konuştu.