Erzurum Gazetesi Arşiv

ULU CAMİ, ERZURUM’UN ZİYNETİ Doğu Anadolu Bölgesin´de tarihiyle öne çıkan en önemli kentlerden biri Erzurum'da en eski cami olan Ulu Cami değişik özellikleriyle dikkat çekiyor. Kent merkezinde 156 ve il genelinde ise bin 375 caminin bulunduğu Erzurum'da önemli tarihi camilerden biri de Ulu Cami. Diğer bir adıyla Atabey Cami. Cumhuriyet Caddesi üzerinde, Çifte Minareli Medrese'nin yanında olan Ulu Camiye, Saltuklular'a Atabey ismi yakıştırıldığından ötürü Atabey Camisi de deniliyor. Cami Saltuklu Emiri Nasreddin Aslan Mehmet tarafından 1179 yılında yaptırıldı. Ancak çeşitli tarihlerde yapılan onarımlarla özgün durumunu kaybetti. Erzurum'a 1640 yılında gelen Evliya Çelebi, Seyahatname'sinde bu caminin toprak damlı olduğunu ve içerisinde de 200 çam direk bulunduğunu belirtiyor. Cami 1639 yılında Erzurum Valisi Hüseyin Paşa, 1826 yılında ise Ali Efendi tarafından onarıldı. Bunu 1858 ve 1860 yıllarında yapılan onarımlar izledi. Bu onarımları belirten kitabeler de camide bulunuyor. ULUCAMİ ALTI ONARIM GEÇİRDİ Vakıflar Genel Müdürlüğü'nce Ulu Cami 1957-1964 yılları arasında bir kez daha onarıldı. Camide yapılan farklı tarihlerdeki onarımlar iç mekanda karışık bir mimari ortaya çıkarmış durumda. Bununla beraber 51 x54 metre. ölçüsünde dikdörtgen planlı olan caminin mihrap duvarına dik yedi ayrı sahından oluşuyor. Bugün on altısı duvarlara bitişik kırk paye ibadet mekanında üst örtüyü taşıyor. Caminin birinci bölümü beşik tonozla örtülü olmakla birlikte ikinci bölümün önündeki iki mekan 10 sütunun taşıdığı tonoz ile örtülü. Üçüncü ve dördüncü bölümlerin üst örtüsü payeler tarafından taşınıyor. Orijinal mihrabın bulunduğu bölüm beş payenin taşıdığı kubbe ile örtülü. Caminin içerisinde toplam 40 sütun bulunuyor. Caminin içerisine 28 pencereden ışık giriyor. Bunlardan güneydeki ikinci pencerede üzerinde 1826 tarihli onarım kitabesi bulunuyor. ULU CAMİYE BEŞ KAPIDAN GİRİLİR Caminin ikisi doğuda, üçü de kuzeyde bulunan beş kapısı bulunuyor. Bu kapıların hiç birisi birbirine benzememekte. Doğudaki birinci kapının iki yanında birer mihrapçık bulunuyor. Bunun kenarına da 1860 yılında yapılan onarımın kitabesi yerleştirilmiş. Caminin ilk yapımındaki mihrap duvarı önü hafif sivri kemerler üzerine oturan büyük pandantifli bir kubbe ile örtülmüş olup günümüzde burada ahşap bir kubbe bulunuyor. Kubbe dışında kalan bölümler dıştan toprak damla örtülü. Caminin en gösterişli yönü orta eksendeki piramidal altı dizi mukarnas dolgulu tonozlu bölümü olmakla birlikte caminin sağ tarafında tuğladan yuvarlak gövdeli tek şerefeli minaresi bulunmaktadır. Minareye cami içerisinden çıkılıyor. Şerefeden yukarısı yıkılan minare geçmiş yıllarda yapılan onarımla tamamlandı.