Atatürk Üniversitesi tarafından 2 Kasım 1973 yılında Kars’ta kurulan Dede Korkut Eğitim ve Araştırma Enstitüsü, adına herhangi bir adımın atılmadığı 29’uncu yılını da geride bıraktı. Dönemin Rektörü Prof. Dr. Kemal Bıyıkoğlu ile Atatürk Üniversitesi’nde bir döneme damgasını vuran Prof. Dr. Kaya Bilgegil ve Prof. Dr. Fahrettin Kırzıoğlu’nun ortak girişimleriyle kurulan ve Kars’ta hizmete sokulan Dede Korkut Eğitim ve Araştırma Enstitüsü, 1980 yılından sonra sadece hatıralarla anılmaya başlandı.
//HATIRALARDA KALDI
Kars’taki, ilk ve tek yükseköğretim kurumu olan Enstitü’nün, 1980 yılında Türkiye genelindeki tüm 2 yıllık enstitülerle birlikte kapatıldığı öğrenilirken, tahsis edilen bina ise, 2 yıl sonra Veteriner Fakültesi olarak kullanılmaya başlandı. Fakülte, Atatürk Üniversitesi’nden ayrılarak, 1992 yılında kurulan Kars Kafkas Üniversitesi’ne bağlanırken, Dede Korkut Eğitim ve Araştırma Enstitüsü ise, Erzurum’dan Kars’a uzanan bir eğitim köprüsü olarak, 30 yıldır sadece arşiv kayıtlarında yaşatılıyor. Bilim çevreleri ise, Atatürk Üniversitesi’nin, 37 yıl önce Kars’ta kurduğu Dede Korkut Eğitim ve Araştırma Enstitüsü’nü, 30 yıl aradan sonra yeniden Erzurum’da hizmete sokması çağrısında bulunuyor.
//ENSTİTÜSÜ’NÜN FİKİR BABALARI…
Dönemin Atatürk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Kemal Bıyıkoğlu ve yine aynı döneme damgasını vuran öğretim görevlileri Prof. Dr. Kaya Bilgegil ve Prof. Dr. Fahrettin Kırzıoğlu’nun yanı sıra, ünlü şair ve yazar Orhan Şaik Gökyay’ın ortak fikri olan Dede Korkut Eğitim Enstitüsü’nün kuruluş serüveni 1973 yılının yazında başladı. Atatürk Üniversitesi’nin, aynı zamanda bölgenin de eğitim lokomotifi oluşu göz önünde bulundurularak, Dede Korkut Eğitim ve Araştırma Enstitüsü’nün Kars’ta açılması kararlaştırıldı. Dönemin Kars Valisi Alaetin Özkiper ile temasa geçen Rektör Prof. Dr. Bıyıkoğlu, Kars’ta kurulacak olan ilk ve tek yükseköğretim kurumu olması hasebiyle, enstitü için yer talebinde bulundu. Kars Valisi Özkiper, Atatürk Üniversitesi’nin bu girişimine tam destek vererek, Enstitü için çok kısa bir sürede yer tahsisinde bulundu. Durumun Atatürk Üniversitesi’ne bildirilmesinin ardından açılış için hazırlıklara başlanırken, Dede Korkut Eğitim ve Araştırma Enstitüsü, Şair ve Yazar Orhan Şaik Gökyay’ın da katıldığı bir törenle, 2 Kasım 1973 yılında Kars’ta hizmete açıldı.
//ENSTİTÜSÜ, 7 YIL HİZMET VEREBİLDİ
Kars Valisi Atatürk Alaetin Özkiper, Atatürk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Kemal Bıyıkoğlu, Prof. Dr. Kaya Bilgegil ve Prof. Dr. Fahrettin Kırzıoğlu’nun, açılış kurdelesi birlikte kestikleri Dede Korkut Eğitim ve Araştırma Enstitüsü, 1980 yılına kadar Kars’ta faaliyetlerini sürdürdü. 1980 yılında, 2 yıllık tüm eğitim enstitülerinin kapatılması kararlaştırılırken, Dede Korkut Eğitim ve Araştırma Enstitüsü de, etkinliklerine son verilen yükseköğretim kurumlarından birisi oldu. Dede Korkut Eğitim ve Araştırma Enstitüsü’nün hizmet verdiği binada, daha sonra Atatürk Üniversitesi’ne bağlı olarak Veterinerlik Fakültesi kuruldu. 1992 yılına kadar Atatürk Üniversitesi’ne bağlı olarak öğretim görülen Veterinerlik Fakültesi, 1992 yılında tamamen Kars Kafkas Üniversitesi’ne bağlandı. Dede Korkut Eğitim ve Araştırma Enstitüsü ile ilgili olarak Kafkas Üniversitesi tarafından bir adım atılmadığı gibi, yönetim değişikliğinin ardından bu konuyla Atatürk Üniversitesi de ilgilenmedi. Bilim ve edebiyat çevreleri, Dede Korkut Eğitim ve Araştırma Enstitüsü’nün, 30 yıl aradan sonra yeniden hayata geçirilmesi çağrısında bulunarak, “Dede Korkut Eğitim ve Araştırma Enstitüsü, “Atatürk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Kemal Bıyıkoğlu, Prof. Dr. Kaya Bilgegil ve Prof. Dr. Fahrettin Kırzıoğlu’nun, geride bıraktıkları en büyük hatıralardan birisidir. Onların bu hatırasını, arşiv kayıtlarında bırakmak yerine, Erzurum’da yeniden hayata geçirelim. Böylece Erzurum’a ve bilim dünyasına önemli katkılar sunmuş olan bu bilim adamlarımıza vefa borcumuzu da ödemiş oluruz.” diye konuştular.