Odabaş’tan kütüphanecilik araştırması

ERZURUM(GHA) – Türkiye’nin farklı bölgelerinden 5 ayrı ilde yapılan ‘Kütüphane Araştırması’ndan ilginç sonuçlar ortaya çıktı. Aralarında Erzurum’un da bulunduğu 5 ilde yapılan araştırma, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hüseyin Odabaş tarafından yapılan araştırmada, halk kütüphanelerinin, sahip oldukları olanakların Türkiye’nin farklı illeri arasındaki eşitlik düzeyi analiz edildi. Artvin, Aydın, Balıkesir, Erzurum ve Van illerini kapsayan araştırmada, nüfus başına düşen kütüphane sayısı, nüfusa oranla kitap sayısı ve kişi başına düşen kütüphane bütçesi gibi veriler tespit edilirken, Erzurum özelindeki detaylar da gün yüzüne çıktı. Araştırmaya göre, 774 bin 967 kişilik nüfusa sahip olan Erzurum’da, kütüphanesi olan şehir merkezlerinin toplamı, 476 bin 205 olarak saptanırken, her on bin kişilik nüfus başına düşen kütüphane sayısı ise, 0,44 adet oldu. Söz konusu iller içerisinde, kütüphane sayısı Erzurum’dan fazla olan Balıkesir’de, on bin kişi başına düşen kütüphane sayısı 0,36 olurken, Erzurum’a ait ortalamanın, Türkiye ortalaması ile örtüştüğü kaydedildi.

ODABAŞ: KÜTÜPHANE HİZMETLERİNİN İLLERE GÖRE EŞİTLİK DÜZEYİNİ ÖLÇTÜK

Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hüseyin Odabaş, toplumun eğitiminde ve aydınlanmasında söz sahibi olan başlıca kuruluşların başında okulların geldiğini söyledi. Halk kütüphanelerinin ise, eğitim ve aydınlanma sürecinde toplumun bilgi gereksinimlerini karşılayan kuruluşlar olduğuna dikkati çeken Odabaş, halk kütüphanelerinin sahip oldukları olanakların, Türkiye’nin farklı illeri arasında ne düzeyde eşit olduğunu saptayabilmek için bir araştırma yaptıklarını belirtti. Artvin, Aydın, Balıkesir, Erzurum ve Van illerini kapsayan araştırmanın, iller ve ilçeler arasında önemli düzeyde eşitsizliğin bulunduğunu gösterdiğini vurgulayan Odabaş, “Türkiye’de genellikle kamu hizmetlerinin önemli bir bölümü benzer özellikleri olan yerleşim birimlerinde eşit şekilde sunulmamaktadır. Diğer bir ifadeyle kimi yerleşim birimleri, diğerlerine oranla kamu hizmetlerinden daha nitelikli koşullarda yararlanmaktadırlar. Halk kütüphanesi hizmetlerinde de benzer bir durum yaşanmaktadır. Yaptığımız bu araştırma, yola çıktığımız bu varsayımı doğrulamıştır.” diye konuştu.

ERZURUM’DA HER ON BİN KİŞİLİK NÜFUSA, 0,44 ADET KÜTÜPHANE DÜŞÜYOR…

Nüfus başına düşen kütüphane sayısı, nüfusa oranla kitap sayısı ve kişi başına düşen kütüphane bütçesi gibi verilerin tespit edildiği araştırmada, Erzurum özelindeki detaylarında da ortaya çıktığını anlatan Odabaş, “Araştırmaya dahil ettiğimiz 5 ilde, on bin kişilik nüfus başına düşen kütüphane sayısı ortalaması 0,47’dir. Bulgular, yalnızca Erzurum ilinin ortalama ile örtüştüğünü ve Artvin’de de, ortalamanın çok üstünde bir değere ulaştığını gösteriyor. Yani Erzurum’da, her on bin kişilik nüfusa, 0,44 adet kütüphane düşmektedir.” dedi.

Doç. Dr. Hüseyin Odabaş, nüfusuna oranla kitap sayısı yüksek kütüphanelere sahip ilçelerin önemli bir kısmının da, yine Erzurum’la birlikte Artvin’de bulunduğunu aktararak, kütüphanelerin bütçeleriyle nüfus arasında ilişkiye de değindi. İllerde 100 kişi başına düşen kütüphane bütçesi ortalamasının, 238 TL olduğunu vurgulayan Odabaş, “Veriler, iller arasında önemli miktarlarda bütçe eşitsizliklerinin olduğunu göstermektedir. Örneğin Artvin’deki halk kütüphaneleri kişi başına 5,81 TL’lik bir bütçeye sahipken, Erzurum’da ise, kişi başına düşen kütüphane bütçesi 1,85 TL olarak gerçekleştirmiştir.” şeklinde konuştu.

ARAŞTIRMANIN SONUCU: KÜTÜPHANE HİZMETLERİ EŞİT DAĞITILMIYOR

Doç. Dr. Hüseyin Odabaş, araştırmada nüfus başına düşen kütüphaneci ve kütüphanelerde istihdam edilen yüksek okul mezunu personele düşen nüfusun araştırıldığını belirterek, “Yüksekokul mezunu personel başına düşen nüfus, Erzurum’da 58 bin olarak gerçekleşirken, bu oran Artvin’de 8 bin 100, Aydın’da 15 bin, Balıkesir’de 31 bin ve Van’da ise, 71 bin olmuştur.” dedi. Araştırmadan elde ettikleri sonuçların, kütüphane hizmetlerinde il ve ilçeler arasında eşitsizliğin bulunduğunu gözler önüne serdiğini dile getirdi. Odabaş, “Araştırmamız gösteriyor ki, “Halk kütüphanelerinin, sahip oldukları olanaklar, Türkiye’nin farklı illeri arasındaki eşitliğe sahip değil. Yani, eşit olmayan çeşitli kamu yatırımları gibi, kütüphane hizmetleri de, illere ve bölgelere değişkenlik gösteriyor.” dedi.