ERZURUM
Atatürk Üniversitesi’nde düzenlenen panelde ünlü gezgin Evliya Çelebi ve ünlü eseri Seyahatnâme anlatıldı.Kültür Merkezi’ndeki panelin açılışında konuşan Rektör Prof. Dr. Hikmet Koçak, tarihi kaynakların ve özellikle seyahatnâmelerin düne dair pekçok konuda günümüze ışık tuttuğunu hatırlatarak, “Bugüne nasıl geldik, bunu anlamak için seyahatnâmeler önemlidir” dedi.
KOÇAK’IN SUNUMU
Evliye Çelebi’nin ünlü eseri Seyahatnâme’nin kırk yıllık bir seyyahatin sonucunda ortaya çıkmış muazzam bir eser olduğunu anlatan Koçak, “Evliye Çelebi, Erzurum’da iki yıl resmi görev de yaptı. Bu sırada şehirle ilgili pekçok gözlemde bulundu, araştırmalar yaptı ve bunları eserinde bize anlattı. Biz, dünün Erzurum’unu bu sayede bugün çok rahat bir şekilde anlıyor ve biliyoruz,” diye konuştu.
ÖZTÜRK’ÜN DEĞERLENDİRMESİ
Erzurum Valisi Sebahattin Öztürk ise konuşmasında toplumların kültürel mirasını korumak amacıyla kurulan Unesco’nun, 2011 Yılını Evliya Çelebi yılı ilan ettiğini ve bu bağlamda pek çok şehirde Evliya Çelebi’nin anıldığını hatırlattı.Atatürk Üniversitesi’nin Evliye Çelebi’yi Erzurum’da düzenlediği bir panalle anmasından dolayı duyduğu memnuniyeti dile getiren Öztürk, Avliye Çelebi’nin Batı toplumlarında Türkiye’den daha çok bilindiğini de ifade etti.
Kendi değerlerimizi daha yakından tanımamız ve dikkatlice incelememiz gerektiğini hatırlatan Öztürk, Atatürk Üniversitesi’nin Evliya Çelebi’yle çağdaş olan Erzurumlu İbrahim Hakkı’yı da geniş katılımlı bir panelle anmış olmasının önemli sonuçlar doğurduğunu sözlerine ekledi.
AÜ Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi, Prof. Dr. Hüseyin Yurttaş da seyahatnameden yola çıkarak, tarihi çalışmalara yön verildiğini kaydetti.
Kemah kazı çalışmalarında seyahatnamenin yol gösterici olduğunu belirten Yurttaş, "Kalenin içerisinde, girişin hemen kuzeydoğu tarafındaki Evliya Çelebi'nin eserinde "Bey Cami" olarak ta adlandırılan yapı alanında bir kazı çalışması yaptık. Çelebi'nin bahsettiği cami kalıntısını ortaya çıkardık. Buna benzer örneklere, çalışmalarımızda tanık oluyoruz. Seyahatname bilimsel anlamdaki çalışmalara ışık tutuyor" diye konuştu.
45 ÜLKEYİ ZİYARET ETTİ
Prof. Dr. Hüseyin Yurttaş’ın başkanlık yaptığı panelin ilk konuşmacısı Yrd. Doç. Dr. Savaş Eğilmez idi. Eğilmez, Çelebi’nin seyahhat ettiği yerlerde bugün 45 ülkenin bulunduğunu söyledi.
Evliya Çelebi’nin, Seyahatnâme`sinde gezip gördüğü yerleri kendi üslûbu ile anlattığını, Evliya Çelebi`nin on ciltlik Seyahatnâme`sinin, görmüş ve gezmiş olduğu memleketler hakkında önemli bilgiler içerdiğini, eserinin bu yönüyle özellikle Türk kültür tarihi ve gezi edebiyatı açısından önemli bir yere sahip olduğunu söyledi.
SARIKOCA’NIN BİLDİRİSİ
Yrd. Doç. Dr. Eren Sarıkoca ise, Seyyahtanme’nin sosyolojik bakımdan inlcelenmesinin yapılmadığını, Anadolu, Ortadoğu ve Avrupa ülkelerinin bir kısımını içeren seyahtlerinde anlattıklarının o dönemin toplum yapıları hakkında önemli bilgiler içerdiğini anlattı.
KARABEY SEYAHATNAMEDEKİ ÇEVGAN’I ANLATTI
Son konuşmacı Prof. Dr. Turgut Karabey idi. Karabey, Seyahatnâme’de yer alan çevgân oyunu hakkında bilgi verdi. Çevgân’ın bugünkü futbolun temeli olabileceğinini ileri süren Karabey, Seyahatnam’de konunun şu şekilde anlatıldığını ifade etti:
“Seyahatname’de çevgân oyunun daha çok Bitlis yöresinde oynandığı ifade edilmektedir. Oyunla ilgili şu bilgilere yer veriliyor: Oyun alanının iki yanına, kale yerine geçmek üzere, ikişer sütun dikilir. Takımlar bu kalelerin arkasında dururlar. Alanın ortasına ağaçtan yapılmış büyük bir top konur. Oyun başlayınca her iki takımdan birer kişi fırlayıp değnekleriyle ortadaki topu kendi kalelerine doğru sürmeye çalışırlar. Her takımdan ikişer kişi arkadaşlarına yardım eder. Topu kendi kalesine en çok sokan oyunu kazanır. Bu oyunda binilen atlar özel olarak yetiştirilmişlerdir. Çok tehlikeli bir oyundur. Bugünkü futbolun temelinde bu oyunun yattığını düşünebiliriz.”
Prof. Dr. Hüseyin Yurttaş ise yaptığı değerlendirmede Seyahatnâme’de yer alan Erzurum anlatımları hakkında görsel malzeme eşliğinde bir değerlendirme yaptı ve şehrin bugün olmayan tarihi surları hakkında bilgi verdi.