Ekonomik kriz, ekonomisi kamuya endeksli Doğu Anadolu bölgesini diğer bölgelerden farklı boyutta ve daha baskın biçimde etkiliyor. Alım gücü ortalamasının düşük olduğu bölgede ticaret kesimi oldukça zor günler geçiriyor. Üniversite öğrencilerinin gitmesiyle birlikte ekonomisinde ciddi daralma yaşanan Erzurum krizin olumsuz boyutta etkilediği illerin başında geliyor.
ERZURUM ESNAFININ ELİ KOYNUNDA
Kamu yatırımlarının sadece 2011 kapsamında kalması, diğer yatırımcı kamu kurumlarının ilde yatırıma yönelmemesi Erzurum’da istihdamı da ticaret sektörünü de ciddi sorunlara itiyor. Özelleştirmeler kapsamında kamu personel sayısının düşmesiyle ticarette durgunluğa teslim olan esnaf, kamu yatırımlarının azalması nedeniyle ikinci bir sadmeyi yaşıyor. Bu durum bölge ve Erzurum için yeni bir bölge kriz destek programını zorunlu kılıyor. Ne varki bu yolda il ve bölge milletvekilleri tarafından atılmış hiçbir ciddi çaba gözlenmiyor.
ERZURUMLU PALANDÖKEN’İN GAYRETİ
Erzurumlu olan TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, Doğu Anadolu Bölgesi ekonomisi ağırlıklı olmak üzere, esnafın açmazlarını bir rapor haline getirerek Devlet Bakanı ali Babacan’a sundu. Palandöken esnaf için acil önlem önerilerini içeren 13 maddelik rapor sundu.
BABACAN’A RAPOR SUNDU
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'ı ziyaret eden Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, Babacan'a 13 maddelik bir talep dosyası sundu.
Yönetim Kurulu üyeleriyle birlikte Bakan Babacan'ın ziyaret ederek sorunlarını anlatan Palandöken, görüşmede 13 maddelik bir talep dosyası sundu. Ekonomik kriz nedeniyle bugüne kadar 6 ekonomik paket açıklandığını ve bu paketlerde esnaf ve sanatkarların yer almadığını ifade eden Palandöken, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'dan başta vergi ve Sosyal güvenlik prim borçlarının yeniden takside bağlanması ile birlikte 5362 sayılı yasaya tabi yeni iş yeri açacak olan esnaf ve sanatkarların vergiden muaf
tutulmalarını istedi.
İŞTE 13 MADDELİK ESNAF PAKETİ
Palandöken'in 13 maddelik Esnaf Paketi'ne konulmasını talep ettiği istekler şöyle:
"-Esnaf ve sanatkarların birikmiş vergi ve sosyal güvenlik borçları, ödenmesi imkansız boyutlara ulaşmış durumdadır. Bunun en büyük nedenlerinden birisi faizlerin yüzde 8'lere, enflasyonun yüzde 5'lere düşmesine rağmen devletin alacaklarına uyguladığı gecikme zammı ve gecikme faizinin yüzde 30 olmasıdır. Bu nedenle, gecikme zammı oranı makul seviyelere düşürülmeli, esnaf ve sanatkarların birikmiş vergi ve sosyal güvenlik prim borçlarının gecikme zammına isabet eden kısmı enflasyon oranında yeniden
yapılandırılmalı ve bu borçlar 36 aylık takside bağlanmalıdır.
-Hazırlanan teşvik paketi esnaf ve sanatkarları kapsamamaktadır. Hem işveren ve vergi mükellefi sayısının artmasının, hem de işsizliğin azaltılmasının teşviki için 5362 sayılı Kanun kapsamında olup yeni faaliyete başlayan esnaf ve sanatkarlar, 5 yıl süreyle gelir ve katma değer vergisinden muaf tutulmalıdır.
STOPAJ SORUNU
-İşyeri kiralamalarında, stopaj vergisi yönteminden dolayı fiilen esnaf ve sanatkarlarımızın üzerinde kalmakta, esnaf ve sanatkarlarımız, bunlara ait vergi yükünün altında ezilmektedir. Bu nedenle, 5362 sayılı Kanun kapsamında faaliyette bulunan esnaf ve sanatkarların, işyeri kiralamalarında 2 yıl süreyle stopaj yöntemiyle vergilendirme uygulanmamalı.
-Terzi, berber, ayakkabı tamircisi, kasap, matbaacı, kuruyemişçi, balıkçı gibi 74 sektörde hizmet sektöründe faaliyette bulunan esnaf ve sanatkarlarımızın KOSGEB kredilerinden yararlanmaları için gerekli olan yasal düzenleme yapıldığı halde, kredi tesisi için henüz Bakanlar Kurulu Kararı alınmamıştır. Söz konusu esnaf ve sanatkarlarımıza sıfır faizli kredi kullandırılması için bir an önce Bakanlar Kurulu Kararı çıkarılmalıdır.
-Türkiye genelinde faaliyette bulunan yaklaşık 75 bin taksinin daha donanımlı ve güvenli araçlarla yenilenebilmesi için taksici esnafına bir defaya mahsus olmak üzere ÖTV ve KDV muafiyeti getirilmelidir. 2010 Kültür Başkenti kutlamaları çerçevesinde İstanbul pilot bölge seçilmelidir.
-Deniz ve hava taşımacılığında olduğu gibi karayolu taşımacılığında faaliyette bulunanlara da ekonomide canlılığın sağlanması için akaryakıttan ÖTV alınmamalıdır.
-Şehir içi ve şehirlerarası taşımacılık sektöründe faaliyette bulunan şoförlerin, 5362 sayılı Kanunun yasalaşmasıyla beraber meslek odalarından kayıtları silinmiştir. Bu suretle, 1 milyon 616 bin şoför sosyal güvenlik kapsamından çıkarılmıştır. Ayrıca, bunlara mesleki eğitim de verilememesi nedeniyle trafik kazlarında büyük bir artış görülmektedir. Bu sorunun çözümü için şoförlük mesleği de 5362 sayılı yasa kapsamına alınarak, bu kişilerine odalara kayıtları yeniden sağlanmalıdır.
-19 Temmuz 2009 tarihi itibariyle yürürlüğe girecek sigara yasağı on binlerce kahvehane ve lokantanın kapanmasına neden olacaktır. Bu nedenle, kahvehane ve lokantalarda, ayrı ve kapalı bir bölüm hazırlanmak suretiyle sigara içilebileceğine dair yasal düzenleme bir an önce yapılmalı ve söz konusu düzenleme yapılıncaya kadar mevcut yasanın yürürlük tarihi ertelenmelidir.
-Avrupa Birliğinin küçük işletmelerle ilgili teşvik ve destekleme tedbirleri bizim ülkemizde de uygulanmalıdır.
GERÇEK ESNAFA ÖNCELİK
-5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunun 102. maddesinde "Ticaret siciline kayıtlı olanlardan 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununda öngörülen ustalık belgesi istenmez" hükmü yer almaktadır. Bu düzenleme nedeniyle, ustalık belgesi bulunmadığı için TESK'e bağlı odalara kayıt yaptıramayan ve dolayısıyla ticari faaliyette bulunamayan esnaf ve sanatkarlar, ticaret odalarına kayıt yaptırabilmekte ve bu şekilde ticari faaliyetlerine başlamaktadırlar. Ancak, gerçekte esnaf ve
sanatkar olup da ticaret odalarına kayıtlı olanlar, Esnaf Kredi ve Kefalet Kooperatifleri aracılığıyla kredi kullanamamakta ve bu nedenle bir çok esnaf, (ticaret odasına kayıtlı olarak) kriz döneminde işyerlerini kapatmak zorunda kalmıştır. Bu nedenle, 5174 sayılı Kanunun 102. maddesi bir an önce yürürlükten kaldırılmalıdır.
-Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan; Veterinerlik Hizmetleri, Gıda ve Yem Kanunu Taslağında esnaf ve sanatkarlara ilişkin düzenlemelerde Konfederasyonumuz görüşü dikkate alınmalı, esnaf ve sanatkar işletmeleri kaldıramayacakları yükler altına sokulmamalıdır.
PARAKENDE YASASI
-Küçük esnaf ve sanatkarların yok olmasının önüne geçmek amacıyla perakende sektörünün faaliyetlerini düzenleyen yasa tasarısı bir an önce hazırlanmalı ve TBMM gündemine getirilmelidir.
-Uluslararası ve şehirlerarası yolcu ve yük taşımacılığı yapan, kamyonet, otobüs ve minibüs gibi ticari araç kullanan şoförlere verilen Mesleki Yeterlilik Belgesini 'SRC Belgesini' bundan sonra TESK vermelidir. 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu gereğince hazırlanan SRC belgelerinin verilmesi sürecince çok sayıda sorun yaşanmaktadır. Yıllardır belgelerini alamayan şoför esnafımız bu konuda mağdur durumdadır. Şoför esnafımızın, SRC belgelerini Konfederasyonumuzdan almalarının sağlanması halinde yaşanan
sıkıntılar en kısa zamanda giderilebilecektir."