ESMEK’ten Bardız kilimi eğitimi

Erzurum Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığına bağlı (ESMEK) Şube Müdürlüğü Mahallebaşı Eğitim Merkezi’nde kaybolmaya yüz tutmuş, dünya genelinde marka olmuş Bardız kilimleri dokunarak yaşatılmaya çalışılıyor.

Erzurum’da Saltuklular döneminden beri kullanılan ancak son yıllarda unutulmuş değerler arasına giren Erzurum Bardız kilimi, Erzurum Büyükşehir Belediyesine bağlı (ESMEK) kurslarına katılan kadınlar tarafından yeniden üretilmeye başlandı. Erzurum Bardız kilimi, ismini Erzurum’a bağlı Şenkaya ilçesinin Bardız Mahallesi'nden alıyor.

Bardız kilimi kursuna 25 kursiyer devam ediyor. Kursta 20 ila 50 yaş arası kadın, usta öğreticiler tarafından eğitiliyor. Atölyede üretilen Bardız kiliminin metrekare fiyatının ise 650 TL olduğu belirtiliyor.

Sipariş üzerine de kilim üretimi yapılıyor. Siparişi veren kişi istediği motifi veya deseni belirledikten sonra siparişini verebiliyor. Belirlenen fiyat üzerinden kilimin eni ve boyu hesaplandıktan sonra, siparişi veren kişi belediyeye ödemesini yaptıktan sonra ürününü gelip teslim alabiliyor.

Bardız kilimi dokumasını öğrenmeye gelen kursiyerler haftada 5 gün sabah saat 08.00 ile 14.00 saatleri arasında çalışıyor.

İlk kez kursa gelen bir kişi sürekli gelmesi halinde 15 günde kilim dokumasını öğrenebilir. Üç aydan sonra ise kendi başına usta öğreticinin yardımı ile de bir kilimi kendi başına dokuyabilir. Kursiyer 1,5 metre eni 3 metre boyu olan kilimi yaklaşık olarak 6 ayda tamamlayabiliyor.

Kurs hocası Şeyda Erdoğan, 25 bayan kursiyerleri bulunduğunu belirterek, “Bardız kilimi ismini Erzurum’un Şenkaya ilçesinin bir mahallesinden almaktadır. Unutulmaya yüz tutan meslek grubuna giriyordu. Bizler bunu atölyemizde tekrar hayata kazanmaya çalışıyoruz. 4 yıldır kursumuz devam etmektedir. Bardız kiliminin özelliği aklımıza ilk etapta düz kilim geliyordur, bu kilimin özelliği ise ipliklerin arasının kilimin dokunduktan sonra halı gibi kapanması değil açık olmasıdır. İplikler kök boyadır. İplikler kalem ve mekiklere sarılır ve dokunmaya hazır hale getirilir. Kilimin dokunması halıya göre çabuk ilerler. Büyük kilimler ise 6 ya da 7 ayda dokunur. Kilimin bir metrekare fiyatı belediyenin belirlediği fiyata göre 650 TL’dir” dedi.

BARDIZ KİLİMİ HAKKINDA

Kilim, oda ve çadırların zeminine serilmek veya divan ve sedir örtüsü olarak kullanılmak üzere hazırlanan, genel olarak renkli ve desenli, tüysüz, ince dokumalardır. Halılar gibi tezgahta dokunan kilimler, ev döşemelerinde olduğu gibi özel biçimler verilerek heybe, çuval ve namazlık olarak da kullanılmaktadır. Dokuma tekniği bakımından bu kilimler, Osmanlı saray kilimlerinin devamı niteliğindedir. Her iki grup kilimde de, tapastrı tekniği uygulanmıştır. Bardız kilimi dokunurken, atkı ipliklerini çözgü iplikleri arasına iyice yerleştirmek için sık sık kirkitlenmektedir. Bu nedenle kilim dokuması sık ve düzgündür. Osmanlı saray sanatındaki bitkisel motifler, saray kilimlerinde olduğu gibi Bardız kilimlerinde de kullanılmaktadır. Kilimde zemin renkleri, Osmanlı saray kilimlerinde olduğu gibi genellikle siyahtır. Bununla birlikte kırmızı veya bordo, mavi, doğal bej, doğal gri renkler az da olsa kullanılmaktadır. Kilim desenlerini doğal ve stilize edilmiş bitkisel motiflerle, hayvan motifleri oluşturduğu için, renklerin birden fazla tonları kullanılmaktadır. Orijinal Bardız kilimlerinde kök boya kullanılmaktadır. Kilimlerde; hayvan figürleri, bitkisel ve sembolik motiflerden biri tercih edilmektedir.